طول و عرض بلد

[ویکی فقه] طول و عرض بلد به معنای مقدار فاصله هر شهر با مبدأ طول و مقدار فاصله آن از خط استوا است.
عنوان طول و عرض بلد یا طول و عرض جغرافیایی از اصطلاحات علم هیئت (= دانش اخترشناسی) و از مباحث مهم و کاربردی این علم به شمار می رود. دانشمندان این علم، برای شناخت جهات شمالی یا جنوبی و نیز شرقی یا غربی شهرها دو امتداد قرار داده اند: یکی امتداد بین شمال و جنوب و دیگری بین مشرق و مغرب. اولی را امتداد عرضی و دومی را امتداد طولی نامیده اند.دانشمندان علم هیئت در مبدأ و آغاز عرض جغرافیایی بلاد اختلاف ندارند و همه آنان بر اینکه مبدأ آن دایره معدّل النهار (= خط استوایی) است اتفاق نظر دارند.
تعریف عرض جغرافیایی
عرض جغرافیایی هر شهری مقدار فاصله آن شهر از خط استوا بر حسب درجه است. بنابر این، مبدأ عرض جغرافیایی، خط استوا می باشد و آن را اگر در شمال خط استوا باشد، عرض شمالی یا مثبت و اگر در جنوب آن باشد، عرض جنوبی یا منفی گویند. عرض استوا را صفر و نقطه قطبی را نود درجه گیرند. بنابر این، عرض جغرافیایی بین صفر و نود درجه خواهد بود.
تعریف طول جغرافیایی
طول جغرافیایی هر شهری مقدار فاصله آن با مبدأ طول است. در مبدأ طول اختلاف است. هر گروهی منطقه ای خاص را مبدأ طول قرار داده اند. قدمای یونانی و نیز مشهور متأخران آن را آخر آبادانی در جانب غرب؛ یعنی جزیره هرّو (= فرّو) از جزایر شش گانه منسوب به خالدات، واقع در غرب آفریقا بر ساحل دریا قرار داده اند، لیکن امروزه همه متفق اند که مبدأ طول، گرینویچ (منطقه ای در جنوب شرقی لندن) است و طول هر شهری از آنجا محاسبه می شود. بنابر این، طول هر شهری عبارت است از مقدار فاصله آن از گرینویچ بر حسب درجه. البته می توان هر نقطه از زمین جز قطب شمال و جنوب را مبدأ طول فرض کرد؛ زیرا اختلافی در نتیجه پدید نمی آید. از عنوان یاد شده به مناسبت در باب صلات سخن گفته اند. مکه مکرمه قبله همه سرزمینها است. طول آن ۳۹ درجه و ۵۰ دقیقه و عرضش ۲۱ درجه و ۲۵ دقیقه می باشد.
طریقه دانستن قبله هر شهر
...