طوایف بمپور

بنپور هم دکالی و بامری نارویی و غیره بودند ـ

در ببندید و چشمان حجقیقی در آخرت باز میشود میبینید ان ک خدایش را ملاک نس کشیدنش و بودنش در نظر میگرفت کجاو ما کجا مطالبی ک نوشتید را رصد کردم دیدم همان عرب دوران جاهلیت جلوی این تحجر فکری تان سر تعظیم فرود باید آورد التماس تفکر

معرف
بَمپور ، # بخش و رود و شهر و قلعه ای ویران در استان سیستان و بلوچستان .
متن
بَمپور ، بخش و رود و شهر و قلعه ای ویران در استان سیستان و بلوچستان . 1 ) بخش بمپور ، در شهرستان ایرانشهر، مشتمل بر دو دهستان بمپور شرقی و بمپور غربی است . از شمال به بخشهای حومه و بزمان ( در شهرستان ایرانشهر ) ، از مشرق به بخش سرباز ( در شهرستان ایرانشهر ) و از جنوب به شهرستان نیک شهر، و از مغرب به شهرستان کهنوج ( در استان کرمان ) محدود است . بیشتر آبادیهای آن در قسمت شمالی در دشت ، و در جنوب در قسمت کوهستانی قرار دارد. از گیا دارای درختان کَهور و گز و کُنار، و از زیا دارای آهو و شتر و روباه و شغال و گرگ و گراز است ، و کبک و تیهو نیز در آنجا وجود دارد. محصول عمدة آن خرما، مرکبات ، تره بار، گندم و جو و ذرت است . رود بمپور از آن می گذرد ( رجوع کنید به ادامة مقاله ) . اهالی بمپور از طوایف بلوچ ناروئی ، و رُودینی و بُرهان و دامُنی ، و پیرو مذاهب تسنن ( حنفی ) ، و شیعة اثناعشری اند. راه اصلی ایرانشهر ـ چابهار از آن می گذرد. در 1316 ش ، طبق قانون تقسیمات کشوری ، بمپور در بخش ایرانشهر در شهرستان خاش ( استان هشتم ) تشکیل شد، و در 1326 ش ، پس از تشکیل فرمانداری ایرانشهر، بمپور به عنوان بخش جزو آن شد. در فهرست واحدهای تقسیمات کشوری تا پایان شهریورماه 1365 وزارت کشور، بخش بمپور مشتمل بر دهستانهای بمپور، چانف ، لاشار، مسکوتان ، فَنّوج ، بِنت و ملوران ضبط شده است . 2 ) رود بمپور . رودی به طول حدود 175 کیلومتر، در جنوب شرقی ایران ، در استان سیستان و بلوچستان است . رود بمپور از ارتفاعات شمال شرقی شهرستان ایرانشهر، به نام کارواندر ( به طول حدود شصت کیلومتر ) ، سرچشمه می گیرد و با جهت شمالی ـ جنوبی در دشت ایرانشهر ( در حومة ایرانشهر ) ، پس از پیوستن رود کُنارو ( به طول 75 کیلومتر ) از مشرق به آن ، به نام رود بمپور، از دو کیلومتری جنوب شهر بمپور می گذرد و به جزموریان * منتهی می شود ( افشین ، ص 87 ـ 89 ) . کف رود بمپور و پیرامون آن شنی است . پیش از بستن سد بر آن ، در دهکده های واقع در مسیر رود برای بهره مند شدن از آب آن برای زراعت ، در قسمتهایی از آن با چوب بند می بستند و آب آن را به زمینهای مزروعی خود هدایت می کردند، و گاهی بر اثر سرازیر شدن آبِ ذخیرة بند اول ، بندِ دوم و برخی اوقات همة بندها ویران می شد. در1334 ش ، بر روی آن در مشرق شهر سدّی بتونی بسته شد که طول تاج آن هشت متر و ارتفاعش از کف 5ر5 متر و ضخامت آن شش متر است . این سد 500 ، 3 هکتار از اراضی بمپور را به زیر کشت برد ( ایران . وزارت دفاع . ادارة جغرافیائی ارتش ، ج 125، ص 11 ) . 3 ) شهر بمپور . مرکز بخش ( جمعیت طبق سرشماری 1375 ش ، 843 ، 6 تن ) ، حدود 22 کیلومتری مغرب شهر ایرانشهر، در ارتفاع 360 متری واقع است . فاصلة آن تا جزموریان در مغرب به حدود پنجاه کیلومتر می رسد. از طریق ایرانشهر با دریای عمان ارتباط دارد. فاصله ایرانشهر تا بندر چابهار در جنوب 371 کیلومتر است . گاهی حداکثر مطلق دمای آن به 47 درجه ، و حداقل مطلق دمای آن به 5ر1 درجه می رسد ( سازمان هواشناسی کشور، ص 230 ) . قلعة خرابة منسوب به دورة ساسانیان در آن دیده می شود. آب آشامیدنی شهر لوله کشی شده است . شهر بمپور کنونی در پای قلعه ( شهر قدیمی ) از دو آبادی باغ و الله آباد تشکیل شده است ( ایران . وزارت دفاع . ادارة جغرافیائی ارتش ، ج 125، ص 12 ) . اهالی به گویش بلوچی و زبان فارسی سخن می گویند. در 1347 ش ، بر اثر کاوشهای باستانشناسی در سیصدمتری مغرب قلعة بمپور، آثاری به دست آمد که حدوداً متعلق به 2900 تا 1900 سال پیش از میلاد است ( عبدالله گروسی ، ص 22 ) . پیشینه . از تاریخچة شهر بمپور و مناطق روستایی آن پیش از اسلام ، اطلاع چندانی نداریم ، به نوشتة لسترنج ( ص 353 ) ، بمپور همان شهری است که مقدسی ( ص 475 ) در قرن چهارم از آن به نام �بَربُور� در مکران نام برده است . در 283، یعقوبی ( ص 286 ) می نویسد: �سپس بسوی بل و فَهرَج � می روند که احتمالاً �بل � همان �بربور� مقدسی و بمپور کنونی است ؛ بمپور در حدود شش کیلومتری فهره ( فهرج ) قرار دارد. به نوشتة وزیری کرمانی ( ج 1، ص 422ـ423 ) ، بمپور پیش از استقرار قراختاییان در کرمان و مکران ( 619ـ 632 ) ، به دست سپهسالار ملک زوزن شجاع الدین ابوالقاسم اَعور زوزنی افتاد. شجاع الدین هنگام یورش بُراق حاجب به کرمان کشته شد و مکران ( از جمله شهر بمپور ) به دست قراختاییان افتاد ( حمدالله مستوفی ، ص 528 ـ529 ) . در 845، ولایت بَن پور ( بمپور ) را حاجی محمد غارت کرد ( عبدالرزاق سمرقندی ، ج 2، جزء 2، ص 767 ) . در 1021 گنجعلی خان زیک ، حاکم کرمان ، به ولایت بَن فَهل ( بمپور ) لشکر کشید و قلعة بن فهل را، که در آن هنگام دارالملک بلوچستان و مکران شمرده می شد و در دست حاکم محلی بود، تصرف کرد ( اسکندر منشی ، ج 2، ص 861 ـ 862 ) . ظاهراً از دورة صفویه به بعد، نام بمپور در کتابهای تاریخی مدتی �بُن فهل � ضبط شده است . در 1149، به نوشتة محمود همت ، قلعة بمپور هفت رشته قنات و حدود 200 ، 1 خانوار داشته است ( ص 192 ) . در این هنگام ، بم و مضافات آن در دست حاکمِ نیمه مستقل محلی ، ملک شیرخان از نژاد صفاریه ، بود ( وزیری کرمانی ، ج 2، ص 659 ) . در این زمان ، شهر عمدة مکران و بلوچستان بمپور، و حاکم آن تابع والی کرمان بود ( بارتولد، ص 169 ) . پس از شیرخان پسر او، ملک اردشیر، صاحب بمپور شد، اما سپاهیان نادر بم را محاصره کردند و او ناگزیر تسلیم ، و خراجگزار نادر شد ( وزیری کرمانی ، ج 2، ص 664 ) . پس از قتل نادرشاه در 1160، حاکم بلوچستان نصیرخان پسر دوم عبدالله خان ، نخست با احمدخان دُرّانی افغان به جدال پرداخت و پس از شکست از او اقتدار وی را به رسمیت شناخت . اما بعداً قدرتی به هم رساند و اقتدارش تا بمپور توسعه یافت . نصیرخان در 1209 درگذشت و حکومت بلوچستان دوباره خانخانی شد ( سایکس ، ص 139ـ140 ) . در 1224، در زمان فتحعلی شاه قاجار نخستین کاشف اروپایی گرانت وارد بمپور شد ( گابریل ، ص 189ـ191 ) . در اوایل قرن سیزدهم ، بمپور وضع خوبی نداشت و مردم آن در فقر زندگی می کردند. در 1225 پاتینجر می نویسد: �ده بمپور کوچک و بسیاربد ساخته شده است . روزگاری دیواری گلی و کوتاه آن را محصور می کرد که به تناوب بر آن برجهای کوچکی نیز ساخته بودند، ولی در حال حاضر همة آنها در شرف اضمحلال و نابودی است . منظرة ده رقت آور است . خانة رییس ( قلعه / ارگ ) بالای توده خاکی عظیم و خارق العاده بنا گردیده است . � و می افزاید که مردم بمپور عمدتاً از بلوچهای رخشانی اند، اما طایفة ناروئی از آنان ثروتمندترند ( ص 198ـ199 ) . در 1255، هنگام سلطنت محمدشاه قاجار قلعة بمپور در تصرف محمدعلی خان نهرویی بود ( سایکس ، ص 140 ) . در 1257، شورش منطقة بلوچستان را فرا گرفت . در پی آشفتگی ناشی از قیام آقاخان محلاتی ( در 1256 ) ، شورش در منطقة بلوچستان فراگیر شد. حبیب الله خان ، امیر توپخانه ، شورش را در هم شکست و قلعة بمپور را تصرف کرد و جمعی از اهالی را به قتل رساند و برخی را اسیر کرد و به مناطق دیگر ایران کوچاند. برج و باروی قلعة بمپور بر اثر اصابت گلولة توپ و خمپاره آسیب فراوان دید ( خورموجی ، ص 31؛ سپهر، ج 2، ص 364؛ فرمانفرما، ص 30، پانویس 1 ) . در 1259، عباس قلی خان ، اسرای بن فهل ( بمپور ) را که در بلاد عراق و آذربایجان پراکنده بودند، خریداری کرد و به بمپور فرستاد ( هدایت ، ج 10، ص 273 ) . در 1260، ابوالحسن محلاتی ، برادر آقاخان محلاتی که از کراچی به بلوچستان حمله کرده بود، بمپور را تصرف کرد، ولی پس از مدت کوتاهی شکست خورد و به تهران اعزام شد و بار دیگر قشون ایران بمپور را تصرف کرد ( فرمانفرما، همانجا؛ سایکس ، ص 141 ) . در 1265، در زمان سلطنت ناصرالدین شاه ، خان بمپور به کرمان حمله کرد ولی شکست خورد و بمپور به تصرف قشونی که از مرکز فرستاده شده بود، در آمد ( کُرزن ، ج 2، ص 311 ) . در 1292، به نوشتة قاینی ، بمپور مرکز بلوچستان و ضابط نشین آن بود ( ص 196 ) . در 1303 نیز مرکز بلوچستان و ضابط نشین بود و 260 خانوار داشت ( حکیم ، ص 273ـ274 ) . بنا به نوشتة کرزن ، در 1309 در پادگان قلعة بمپور پنجاه نفر توپخانه ( شش عراده توپ ، سیصد پیاده ، و پنجاه سوار مستقر بود، و پانصد تن چریکهای دایمی بلوچ ) در نزدیکی آن به سر می بردند ( ج 2، ص 320 ) . زین العابدین شیروانی در 1315، در زمان مظفرالدین شاه ( حک : 1313ـ1324 ) بمپور را بانپور، ضبط کرده و نوشته است : �از بلاد بلوچستان ، از توابع کرمان است � ( ص 131 ) . در اواخر دورة قاجاریه بلوچستان و مکران دستخوش اغتشاش شد. در 1306ش ، قشون مرکزی ایران شورش دولت محمدخان را درهم شکست و در همه جای مکران ، از جمله بمپور، مستقر شد. در1309 ش ، سردار حسین خان ، یکی از سرداران بلوچ و حاکمِ گِه ( نیک شهر امروزی ) ، به سرداری کل مکران منصوب گردید و مقرر شد عموم سرداران مکران تحت اوامر او قرار بگیرند ( برقعی ، ص 45ـ46، 279ـ280 ) . اراضی دهکده های بمپور با بندهایی که بر رود بمپور بسته می شد، آبیاری می شد و قرای مهم آن ، همه جزو خالصجات دولتی بود ( کیهان ، ج 2، ص 261 ) . میان سالهای 1320 تا 1324 ش ، قشون انگلیس منطقة جنوب ، از جمله بمپور، را اشغال کرد. در دورة نخست وزیری دکتر مصدق ( 1329ـ 1332 ش ) ، اهالی مکران ، بویژه مردم بمپور، از ملی شدن صنعت نفت دفاع کردند. در انقلاب اسلامی ایران در 1357 ش و در جنگ تحمیلی عراق ( آغاز 1359 ش ) ، اهالی بمپور با راهپیماییها وفاداری خود را به جمهوری اسلامی اعلام کردند. 4 ) قلعة بمپور. قلعه ای است ویران در شهر بمپور. در گذشته بر تلی ریگی با ارتفاع سی ذرع بنا شده بود، و دور آن حدود 800 ، 2 ذرع ، و به قولی حدود 500 ، 1، و ارتفاع آن در شمال 35 ذرع و در جنوب پانزده ذرع بود. برخی بنای آن را از دورة بهمن اسفندیار، گروهی از، هفتواد کرمانی ، و دسته ای از اردشیر بابکان می دانند. زیر تل قلعه ریگ نرم و روی تل ، خاک خالص و سخت است ( جغرافیا و تاریخ بلوچستان ، ص 209؛ ناصرالدوله ، ص 69 ) . قلعه دارای دو دروازه و سه ارگ و یک باستیان ( یا باستیون : بنای مرتفع نظامی ، انبار اسلحه ) بود. دروازة اول قلعه دو برج داشت که در زیر برج چپ گاوچاهی به عمق بیست یا بیست و پنج ذرع قرار داشت . دروازة دوم ، بین شمال و مغرب واقع بود. در ارگ اول توپخانه و توپچیان جای داشتند. طول ارگ اول به 123 ذرع و عرض آن به هفت ذرع ، و دور آن به 720 ذرع می رسید، و پنج برج و دوازده اتاق داشت . در ارگ دوم انبار غله و محل چند جوخه بود. طول ارگ دوم ، 42 ذرع و عرض آن 27 ذرع بود و دور آن به 150 ذرع می رسید و نُه برج و شانزده اتاق داشت . در ارگ سوم سربازخانه قرار می گرفت ، و دروازة آن رو به شمال بود. گاوچاهی بالای ارگ با عمق هشتاد ذرع قرار داشت . طول ارگ سوم شصت ذرع ، عرض آن چهل ذرع بود و دور آن به 186 ذرع می رسید. دارای چهار برج و 25 اتاق بود. باستیان در میانة ارگ سوم واقع بود، ارتفاع آن از سر کنگره حدود پنج ذرع و دور آن پنجاه ذرع بود. راهی از سوی شمال داشت که از آنجا توپ را به آسانی بالای باستیان می بردند. باستیان از دور پیدا بود و در حکومت وکیل الملک اول ساخته شده بود ( ناصرالدوله ، ص 69ـ70 ) . عمارت و خانة ضابط بلوچستان ، و حمام و طویلة اسبان توپخانه در خارج قلعه در سمت مشرق و جنوب بود ( همان ، ص 70 ) . به طورکلی ، قلعه با سه حصار کوتاه و یک حصار بلند و چهار دروازة تودرتو حراست می شد. در 1304، ناصرالدوله محل حکومت بلوچستان را از بمپور به فهرج ( سرباز ) منتقل کرد ( رجوع کنید به همان ، یادداشتها و توضیحات ، ص 115 ) و ظاهراً قلعة بمپور پس از آن بتدریج رو به ویرانی گذاشت . تعداد ساکنان دور قلعة بمپور به سه هزار تن می رسید که هزار تن از آنان زارع بودند ( جغرافیا و تاریخ بلوچستان ، همانجا ) . منابع : اسکندر منشی ، تاریخ عالم آرای عبّاسی ، تهران 1350 ش ؛ یدالله افشین ، رودخانه های ایران ، تهران 1373 ش ؛ ایران . وزارت دفاع . ادارة جغرافیائی ارتش ، فرهنگ جغرافیائی آبادیهای کشور جمهوری اسلامی ایران ، ج 124ـ 125: هامون جازموریان ـ ایرانشهر ، تهران 1364 ش ؛ ایران . وزارت راه و ترابری ، دفترچه مسافات راههای کشور ، تهران [1366 ش ] ؛ ایران . وزارت کشور، فهرست واحدهای تقسیمات کشوری تا پایان شهریور ماه 1365 ، تهران 1365 ش ؛ همو، قانون تقسیمات کشور و وظایف فرمانداران و بخشداران ، مصوب 16 آبانماه 1316 ، تهران [بی تا. ] ؛ ایران . وزارت کشور. معاونت سیاسی و اجتماعی . دفتر تقسیمات کشوری ، سازمان تقسیمات کشوری جمهوری اسلامی ایران ، تهران 1376 ش ؛ واسیلی ولادیمیروویچ بارتولد، تذکرة جغرافیای تاریخی ایران ، ترجمة حمزه سردادور، تهران 1358 ش ؛ محمد برقعی ، سازمان سیاسی حکومت محلی بنت در ایام حکمرانی خاندان شیرانی : 1200ـ1373 ه . ق / 1166ـ 1334 ه . ش ، تهران 1336 ش ؛ هنری پاتینجر، مسافرت سند و بلوچستان : اوضاع جغرافیائی و تاریخی ، ترجمة شاهپور گودرزی ، تهران 1348 ش ؛ جغرافیا و تاریخ بلوچستان ، تألیف سال 1289 قمری ، در فرهنگ ایران زمین ، ج 28 ( 1368 ش ) ؛ محمدتقی حکیم ، گنج دانش : جغرافیای تاریخی شهرهای ایران ، چاپ محمدعلی صوتی و جمشید کیانفر، تهران 1366 ش ؛ حمدالله بن ابی بکر حمدالله مستوفی ، تاریخ گزیده ، چاپ عبدالحسین نوائی ، تهران 1362 ش ؛ محمد جعفربن محمدعلی خورموجی ، حقایق الاخبار ناصری ، چاپ حسین خدیو جم ، تهران 1363 ش ؛ حسینعلی رزم آرا، فرهنگ جغرافیائی ایران ( آبادیها ) ، ج 8 : استان هشتم ( کرمان و مکران ) ، تهران 1355 ش ؛ سازمان هواشناسی کشور، سالنامة هواشناسی ، تهران [1356 ش ] ؛ سر پرسی مولزورث سایکس ، سفرنامة ژنرال سرپرسی سایکس ، ترجمة حسین سعادت نوری ، تهران 1336 ش ؛ محمدتقی سپهر، ناسخ التواریخ : سلاطین قاجاریه ، چاپ محمد باقر بهبودی ، تهران 1344 ـ 1345 ش ؛ زین العابدین بن اسکندر شیروانی ، بستان السیاحه ، یا، سیاحت نامه ، تهران 1315؛ عبدالرزاق سمرقندی ، مطلع سعدین و مجمع بحرین ، ج 2، چاپ محمد شفیع ، لاهور 1365 ـ 1368؛ عباس عبدالله گروسی ، جغرافیای تاریخی ناحیه بمپور بلوچستان : پَهْل پَهْرِه ، تهران 1374 ش ؛ فیروز میرزا بن عباس میرزا فرمانفرما، سفرنامة کرمان و بلوچستان ، چاپ منصوره اتحادیه ( نظام مافی ) ، تهران 1360ش ؛ مهدی قاینی ، کتابچة سیاحتنامة بلوچستان ، چاپ ایرج افشار، در فرهنگ ایران زمین ، ج 28 ( 1368 ش ) ؛ جرج ناتانیل کرزن ، ایران و قضیة ایران ، ترجمة غ . وحید مازندرانی ، تهران 1362 ش ؛ مسعود کیهان ، جغرافیای مفصل ایران ، تهران 1310ـ1311 ش ؛ آلفونس گابریل ، تحقیقات جغرافیائی راجع به ایران ، ترجمة فتحعلی خواجه نوری ، چاپ هومان خواجه نوری ، تهران 1348 ش ؛ گی لسترنج ، جغرافیای تاریخی سرزمینهای خلافت شرقی ، ترجمة محمود عرفان ، تهران 1367 ش ؛ مرکز آمار ایران ، سرشماری عمومی نفوس و مسکن 1375: نتایج تفصیلی کل کشور ، تهران 1376 ش ؛ محمدبن احمد مقدسی ، کتاب احسن التقاسیم فی معرفة الاقالیم ، چاپ دخویه ، لیدن 1967؛ عبدالحمیدبن فیروز ناصرالدوله ، سفرنامة بلوچستان : از ماهان تا چابهار ، با مقدمة محمد ابراهیم باستانی پاریزی ، چاپ محمد رسول دریاگشت ، کرمان 1370 ش ؛ احمدعلی وزیری کرمانی ، تاریخ کرمان ، چاپ باستانی پاریزی ، تهران 1370 ش ؛ رضاقلی بن محمد هادی هدایت ، ملحقات تاریخ روضة الصفای ناصری ، در میرخواند، تاریخ روضة الصفا ، ج 8 ـ 10، تهران 1339 ش ؛ محمود همت کرمانی ، تاریخ مفصل کرمان و رویدادهای صد سال اخیر ایران ، کرمان 1364 ش ؛ احمدبن اسحاق یعقوبی ، کتاب البلدان ، چاپ دخویه ، لیدن 1967.
نظر شما
ایمیل:
آدرس ایمیل. . .
متن
نظر شما . . .
صفحه اصلیدرباره مادانشنامه جهان اسلامانتشاراتاطلاع رسانیمدخلمقالاتکتابخانهتمام حقوق مادی و معنوی این سایت متعلق به بنیاد دایرة المعارف اسلامی می باشد.

در ۱۲۵۵، هنگام سلطنت محمدشاه قاجار قلعه بمپور در تصرف محمدعلی خان نهرویی بود ( سایکس، ص ۱۴۰ ) . در ۱۲۵۷، شورش منطقه بلوچستان را فراگرفت. در پی آشفتگی ناشی از قیام آقاخان محلاتی ( در ۱۲۵۶ ) ، شورش در منطقه بلوچستان فراگیر شد. حبیب الله خان، امیر توپخانه، شورش را در هم شکست و قلعة بمپور را تصرف کرد و جمعی از اهالی را به قتل رساند و برخی را اسیر کرد و به مناطق دیگر ایران کوچاند. برج و باروی قلعه بمپور بر اثر اصابت گلولة توپ و خمپاره آسیب فراوان دید ( خورموجی، ص ۳۱؛ سپهر، ج ۲، ص ۳۶۴؛ فرمانفرما، ص ۳۰، پانویس ۱ ) . در ۱۲۵۹، عباس قلی خان، اسرای بن فهل ( بمپور ) را که در بلاد عراق و آذربایجان پراکنده بودند، خریداری کرد و به بمپور فرستاد ( هدایت، ج ۱۰، ص ۲۷۳ ) . در ۱۲۶۰، ابوالحسن محلاتی، برادر آقاخان محلاتی که از کراچی به بلوچستان حمله کرده بود، بمپور را تصرف کرد، ولی پس از مدت کوتاهی شکست خورد و به تهران اعزام شد و بار دیگر قشون ایران بمپور را تصرف کرد ( فرمانفرما، همان جا؛ سایکس، ص ۱۴۱ ) . در ۱۲۶۵، در زمان سلطنت ناصرالدین شاه، خان بمپور به کرمان حمله کرد ولی شکست خورد و بمپور به تصرف قشونی که از مرکز فرستاده شده بود، درآمد ( کُرزن، ج ۲، ص ۳۱۱ ) . در ۱۲۹۲، به نوشتة قاینی، بمپور مرکز بلوچستان و ضابط نشین آن بود ( ص ۱۹۶ ) . در ۱۳۰۳ نیز مرکز بلوچستان و ضابط نشین بود و ۲۶۰ خانوار داشت ( حکیم، ص ۲۷۳–۲۷۴ ) . بنا به نوشته کرزن، در ۱۳۰۹ در پادگان قلعه بمپور پنجاه نفر توپخانه ( شش عراده توپ، سیصد پیاده، و پنجاه سوار مستقر بود، و پانصد تن چریک های دایمی بلوچ ) در نزدیکی آن به سر می بردند ( ج ۲، ص ۳۲۰ ) . زین العابدین شیروانی در ۱۳۱۵، در زمان مظفرالدین شاه ( حک: ۱۳۱۳–۱۳۲۴ ) بمپور را بانپور، ضبط کرده و نوشته است: �از بلاد بلوچستان، از توابع کرمان است� ( ص ۱۳۱ ) . در اواخر دوره قاجاریه بلوچستان و مکران دستخوش اغتشاش شد. در ۱۳۰۶ش، قشون مرکزی ایران شورش دولت محمدخان را درهم شکست و در همه جای مکران، از جمله بمپور، مستقر شد. در ۱۳۰۹ ش، سردار حسین خان، یکی از سرداران بلوچ و حاکمِ گِه ( نیک شهر امروزی ) ، به سرداری کل مکران منصوب شد و مقرر شد عموم سرداران مکران تحت اوامر او قرار بگیرند ( برقعی، ص ۴۵–۴۶، ۲۷۹–۲۸۰ ) . اراضی دهکده های بمپور با بندهایی که بر رود بمپور بسته می شد، آبیاری می شد و قرای مهم آن، همه جزو خالصجات دولتی بود ( کیهان، ج ۲، ص ۲۶۱ ) . میان سال های ۱۳۲۰ تا ۱۳۲۴ ش، قشون انگلیس منطقة جنوب، از جمله بمپور، را اشغال کرد. در دوره نخست وزیری دکتر مصدق ( ۱۳۲۹–۱۳۳۲ ش ) ، اهالی مکران، به ویژه مردم بمپور، از ملی شدن صنعت نفت دفاع کردن