فرهنگ معین
پیشنهاد کاربران
طُغرا ( یا طُغْری ) نوعی از خوشنویسی پیچیده است که به وسیله آن لقب ها و نام سلطان یا امیری را برسر فرمان او می نویشتند مانند «السلطان الاعظم الاعدل جلال الدین اکبر پادشاه غازی». این خط خاص به عنوان امضاء برای سلطان ها در خاور میانه و به ویژه برای سلاطین عثمانی بکار می رفته است و در برخی مناطق آسیا مهرهای مشابه نیز دیده شده است.
... [مشاهده متن کامل]
این شیوه از خوشنویسی و ترکیب خط مرکب از چند خط عمودی منتهی به قوس گونه ای تودرتو و متوازی است که به شکل کمانی و به مانند طره بر سر فرمان ها، منشورها و احکام حاکمان در گذشته اغلب به آب طلا یا شنگرف می کشیده اند.
هندوشاه نخجوانی سروده:
اعدل اقطار شرق و غرب کز القاب او بر مناشیر امور عدل طغرا کرده اند
همچنین حافظ می گوید:
هلالی شد تنم زین غم که با طغرای ابرویش که باشد مه که بنماید ز طاق آسمان ابرو
کار نگاشتن طغرا بیشتر منصب و شغلی خاص بوده بیرون از منصب و شغل کاتب، و گماشته بدین کار را طغرانویس و گاه طغرائی می نامیدند و طغرا بمنزله امضاء شاه یا امیر و حاکم بوده است.
قدیمی ترین خطی که شبیه به طغرا برای امضاء سلاطین موجود است متعلق به اورخان اول ( ۱۲۴۸ - ۱۳۵۹ ) دومین سلطان عثمانی است.
نگارخانه [ویرایش]
طغرای سلطان محمود دوم عثمانی ( ۱۸۰۸ )
نخستین طغرای بجا مانده متعلق به اورخان اول ( ۱۳۲۶ )
طغرای سلطان سلیمان یکم ( ۱۵۲۰ )
طغرای سلطان سلیم سوم ( ۱۷۸۹ )
طغرای عبدالحمید دوم ( ۱۸۷۶ )
طغرای سلطان محمد پنجم ( ۱۹۰۹ )
طغرایی برسردر کاخ توپ قاپی سرای
طغرایی بر سر در دروازه ورودی بند بلگراد
منابع [ویرایش]
دهخدا، علی اکبر. لغت نامه ذیل طغرا
مشارکت کنندگان ویکی پدیا، «Tughra»، ویکی پدیای انگلیسی، دانشنامهٔ آزاد ( بازیابی در ۸ مارس ۲۰۱۰ ) .
[نهفتن]
ن • ب • و
خوشنویسی اسلامی
شیوه ها
کوفی بنایی نسخ ثلث محقق ریحان توقیع دیوانی رقاع رقعه تعلیق نستعلیق شکسته نستعلیق مغربی خطوط تفننی غبار طغرا نقاشیخط خط معلی
خوشنویسان
ابن مقله ابن بواب یاقوت مستعصمی میرعماد حسنی میرزا احمد نیریزی درویش عبدالمجید طالقانی
میرعلی تبریزی میرعلی هروی سلطان علی مشهدی بایسنقر میرزا علیرضا عباسی
میرزا غلامرضا اصفهانی میرزا محمدرضا کلهر عمادالکتاب
فهرست خوشنویسان ایرانی
مقاله های خوشنویسی اسلامی
خوشنویسی ایرانی
این یک نوشتار خُرد پیرامون خط و نقاشیخط است. با گسترش آن به ویکی پدیا کمک کنید.
رده های صفحه: خوشنویسی اسلامی نشان ها
قس عربی
الطُغْرَاء استعمل السلاطین العثمانیون الختم على شکل الطغراء عند توقیع الفرمنات والرسائل السلطانیة . وکان أول من استعملها هو السلطان أورخان غازی. وخط الطغراء هو مزیج بین خطی الدیوانی والإجازة.
طغراء السلطان العثمانی محمود الثانی، مکتوب فیها:
محمود خان بن عبد الحمید مظفر دائمًا
[عدل]الطغراء فی العصر الحدیث
هناک العدید من الاقتباسات الحدیثة للطغراء، أبرزها توقیعا الرئیس الروسی فلادیمیر بوتین وإمبراطور الیابان أکیهیتو بطغراءات حدیثة.
[عدل]انظر أیضا
( إنجلیزیة ) طغراءات السلاطین العثمانیین.
[أظهر] ع · ن · تالخط العربی
[أظهر] ع · ن · تأقلام الخط العربی
[أظهر] ع · ن · تخطاطو الخط العربی
تصنیف: خط عربی
قس ترکی آذری
Tuğra ( ərəb. طغراء ) — Gerb, dövlət nişanı. Osmanlı dövlətində sultanın şəxsi imzası və möhürü kimi istifadə olunan ərəb hərfləri ilə yazılmış xəttatlıq nişanəsi[1].
Mündəricat [gizlə]
1 Tarixi
2 Osmanlı sultanlarının tuğraları
3 Xarici keçidlər
4 İstinadlar
[redaktə]Tarixi
Tuğra ( və ya təğma ) xətti ( monqol mənşəli sözdür ) – Bu xətt növünü monqolların quş toteminə və simurq kimi əfsanəvi quşlara olan inam və etiqadlarının yadigarı hesab etmək olar.
Toğrul bəyin hakimiyyəti dövründə tuğra xətti xəttatların diqqətini cəlb etməyə başlamışdır. Özünəməxsus üslub və elementlərlə yazılan tuğra xətti özündə əfsanəvi quşların qanadlarını əks etdirir. Meydana gəldiyi ilk dövrdən müxtəlif tuğra növləri yaranmış və görünüşünü daha da gözəlləşdirən elementlər əlavə olunmuşdur. Tuğradan daha çox hökmdarların möhür və adlarının yazılmasında istifadə olunmuşdur. Bəziləri bu xətti "asılı xətlər", "turə", "hilalvari" və "qərğan" da adlandırmışlar.
[redaktə]Osmanlı sultanlarının tuğraları
Tuğra elementləri
I Orxanın ( 1326 ) ilk tuğrası
Sultan Süleyman Qanuninin tuğrası ( 1520 )
III Səlimin tuğrası ( 1789 )
II Əbdülhəmidin tuğrası ( 1876 )
V Mehmedin tuğrası
[redaktə]Xarici keçidlər
TUĞRA NƏDİR?
Ottoman Sultan Tughras
Tughra of the Ottoman Sultan Mahmud II
Tughras of the Ottoman Sultans
[redaktə]İstinadlar
↑ Bayraqların tarixi
Kateqoriyalar: XəttlərSimvollar
قس ترکی استانبولی
Tuğra, Padişahın ismi ve lakabı bulunan alâmet, imza.
Tuğra, hat sanatının bir kolu halinde yüzyıllar boyunca usta hattatlar eliyle yazılmıştır.
Türkçe’de kelime olarak padişahın ismini ihtiva eden özel bir işaret, padişahın imzası gibi anlamlar ifade eder. Aslı Oğuz lehçesinde tuğrağ olup, hükümdarın basılmış imzası demektir.
Orhan Gazi tarafından kullanılan ilk tuğra Orhan bin Osman ifâdesinden ibâret olup, tuğralardan ilki 1324 diğeri 1348 tarihlidir.
Birinci Sultan Osman Gazi'ye ait bir tuğraya günümü . . .
... [مشاهده متن کامل]
این شیوه از خوشنویسی و ترکیب خط مرکب از چند خط عمودی منتهی به قوس گونه ای تودرتو و متوازی است که به شکل کمانی و به مانند طره بر سر فرمان ها، منشورها و احکام حاکمان در گذشته اغلب به آب طلا یا شنگرف می کشیده اند.
هندوشاه نخجوانی سروده:
اعدل اقطار شرق و غرب کز القاب او بر مناشیر امور عدل طغرا کرده اند
همچنین حافظ می گوید:
هلالی شد تنم زین غم که با طغرای ابرویش که باشد مه که بنماید ز طاق آسمان ابرو
کار نگاشتن طغرا بیشتر منصب و شغلی خاص بوده بیرون از منصب و شغل کاتب، و گماشته بدین کار را طغرانویس و گاه طغرائی می نامیدند و طغرا بمنزله امضاء شاه یا امیر و حاکم بوده است.
قدیمی ترین خطی که شبیه به طغرا برای امضاء سلاطین موجود است متعلق به اورخان اول ( ۱۲۴۸ - ۱۳۵۹ ) دومین سلطان عثمانی است.
نگارخانه [ویرایش]
طغرای سلطان محمود دوم عثمانی ( ۱۸۰۸ )
نخستین طغرای بجا مانده متعلق به اورخان اول ( ۱۳۲۶ )
طغرای سلطان سلیمان یکم ( ۱۵۲۰ )
طغرای سلطان سلیم سوم ( ۱۷۸۹ )
طغرای عبدالحمید دوم ( ۱۸۷۶ )
طغرای سلطان محمد پنجم ( ۱۹۰۹ )
طغرایی برسردر کاخ توپ قاپی سرای
طغرایی بر سر در دروازه ورودی بند بلگراد
منابع [ویرایش]
دهخدا، علی اکبر. لغت نامه ذیل طغرا
مشارکت کنندگان ویکی پدیا، «Tughra»، ویکی پدیای انگلیسی، دانشنامهٔ آزاد ( بازیابی در ۸ مارس ۲۰۱۰ ) .
[نهفتن]
ن • ب • و
خوشنویسی اسلامی
شیوه ها
کوفی بنایی نسخ ثلث محقق ریحان توقیع دیوانی رقاع رقعه تعلیق نستعلیق شکسته نستعلیق مغربی خطوط تفننی غبار طغرا نقاشیخط خط معلی
خوشنویسان
ابن مقله ابن بواب یاقوت مستعصمی میرعماد حسنی میرزا احمد نیریزی درویش عبدالمجید طالقانی
میرعلی تبریزی میرعلی هروی سلطان علی مشهدی بایسنقر میرزا علیرضا عباسی
میرزا غلامرضا اصفهانی میرزا محمدرضا کلهر عمادالکتاب
فهرست خوشنویسان ایرانی
مقاله های خوشنویسی اسلامی
خوشنویسی ایرانی
این یک نوشتار خُرد پیرامون خط و نقاشیخط است. با گسترش آن به ویکی پدیا کمک کنید.
رده های صفحه: خوشنویسی اسلامی نشان ها
قس عربی
الطُغْرَاء استعمل السلاطین العثمانیون الختم على شکل الطغراء عند توقیع الفرمنات والرسائل السلطانیة . وکان أول من استعملها هو السلطان أورخان غازی. وخط الطغراء هو مزیج بین خطی الدیوانی والإجازة.
طغراء السلطان العثمانی محمود الثانی، مکتوب فیها:
محمود خان بن عبد الحمید مظفر دائمًا
[عدل]الطغراء فی العصر الحدیث
هناک العدید من الاقتباسات الحدیثة للطغراء، أبرزها توقیعا الرئیس الروسی فلادیمیر بوتین وإمبراطور الیابان أکیهیتو بطغراءات حدیثة.
[عدل]انظر أیضا
( إنجلیزیة ) طغراءات السلاطین العثمانیین.
[أظهر] ع · ن · تالخط العربی
[أظهر] ع · ن · تأقلام الخط العربی
[أظهر] ع · ن · تخطاطو الخط العربی
تصنیف: خط عربی
قس ترکی آذری
Tuğra ( ərəb. طغراء ) — Gerb, dövlət nişanı. Osmanlı dövlətində sultanın şəxsi imzası və möhürü kimi istifadə olunan ərəb hərfləri ilə yazılmış xəttatlıq nişanəsi[1].
Mündəricat [gizlə]
2 Osmanlı sultanlarının tuğraları
3 Xarici keçidlər
[redaktə]Tarixi
Tuğra ( və ya təğma ) xətti ( monqol mənşəli sözdür ) – Bu xətt növünü monqolların quş toteminə və simurq kimi əfsanəvi quşlara olan inam və etiqadlarının yadigarı hesab etmək olar.
Toğrul bəyin hakimiyyəti dövründə tuğra xətti xəttatların diqqətini cəlb etməyə başlamışdır. Özünəməxsus üslub və elementlərlə yazılan tuğra xətti özündə əfsanəvi quşların qanadlarını əks etdirir. Meydana gəldiyi ilk dövrdən müxtəlif tuğra növləri yaranmış və görünüşünü daha da gözəlləşdirən elementlər əlavə olunmuşdur. Tuğradan daha çox hökmdarların möhür və adlarının yazılmasında istifadə olunmuşdur. Bəziləri bu xətti "asılı xətlər", "turə", "hilalvari" və "qərğan" da adlandırmışlar.
[redaktə]Osmanlı sultanlarının tuğraları
Tuğra elementləri
I Orxanın ( 1326 ) ilk tuğrası
Sultan Süleyman Qanuninin tuğrası ( 1520 )
III Səlimin tuğrası ( 1789 )
II Əbdülhəmidin tuğrası ( 1876 )
V Mehmedin tuğrası
[redaktə]Xarici keçidlər
TUĞRA NƏDİR?
[redaktə]İstinadlar
↑ Bayraqların tarixi
Kateqoriyalar: XəttlərSimvollar
قس ترکی استانبولی
Tuğra, Padişahın ismi ve lakabı bulunan alâmet, imza.
Tuğra, hat sanatının bir kolu halinde yüzyıllar boyunca usta hattatlar eliyle yazılmıştır.
Türkçe’de kelime olarak padişahın ismini ihtiva eden özel bir işaret, padişahın imzası gibi anlamlar ifade eder. Aslı Oğuz lehçesinde tuğrağ olup, hükümdarın basılmış imzası demektir.
Orhan Gazi tarafından kullanılan ilk tuğra Orhan bin Osman ifâdesinden ibâret olup, tuğralardan ilki 1324 diğeri 1348 tarihlidir.
Birinci Sultan Osman Gazi'ye ait bir tuğraya günümü . . .