[ویکی اهل البیت] طب الامام الرضا علیه السلام (طب و بهداشت از امام رضا علیه السلام) شرح و ترجمه فارسی رساله ذهبیه امام رضا علیه السلام، به قلم نصیرالدین امیر صادقی است.
کتاب با پیش گفتار و مقدمه مترجم بر کتاب آغاز شده است. پس از آن متن عربی رساله و در آخر ترجمه اثر آمده است. متن رساله از تبویب و فصل بندی خاصی برخوردار نیست و عناوین ترجمه نیز از سوی مترجم است.
مقدمه ای که مترجم بر کتاب نوشته است، حاوی نکات بسیار مهمی است که استفاده بهینه خواننده از مطالب کتاب، مبتنی بر مطالعه دقیق آن است ولذا در اینجا به بخش های از آن اشاره می شود. مترجم در پیش گفتار به شرح معنای امام و امامت پرداخته و متذکر می شود که «امامان برای آن نیستند که تب و سرماخوردگی ما را علاج کنند».
وی پس از مختصری توضیح این مطلب چنین نتیجه گیری می کند: «بنابراین هر گونه دستوری که از امامان معصوم غیر از آنچه گفته شد، رسیده است همه خارج از برنامه و کنار شأن و وظیفه ی امامت است. اگر درست رسیده باشد، اگر جعل و کذب و بسته ی به آنان نباشد، مطالبی است که ضرورت اقتضا کرده گاهی از عوامل قهر و زور مجبور شده اند و گاهی به حال حرمان زدگان، دل سوزانده اند...، از طبیب شناختن درد و درمان از امام رهبری به هدف اسلام و قرآن می طلبیم. مازاد بر آن هر چه نقل شده، زاید بر وظیفه و مقتضای فضل و کرامت است و ما را بر قبول و تبعیت از آن دستورها تکلیف نفرموده اند».
اگرچه مطالب کتاب با طب قدیم اختلاف دارد؛ اما به تعبیر مترجم در بادی نظر، با طب قدیم سازگارتر به نظر می رسد؛ لذا به جهت این که برای خوانندگان بیشتر قابل استفاده باشد، به ترجمه ساده اکتفا نشده و ضمن شرح آن اصول این کتاب را با مبانی علم جدید، البته آن مبانی که عقل و آزمایش به درستی آن اطمینان یافته باشد، تطبیق کرده است.
وی سپس به این که «رساله ذهبیه یا مذهبه» به اسناد مختلفی در کتاب های روایات و اخبار نقل شده، اشاره کرده و خبر «موسی بن علی بن جابر سلامی» را در این خصوص نقل می کند. دلیل نامگذاری رساله نیز این بوده است که چون توجه مأمون و دانشمندان عصر او را به خود جلب نمود، مأمون دستور داد آن را با آب طلا بنویسند و به همین مناسبت به رساله ذهبیه یا مذهبه شناخته شد.
امیر صادقی در ادامه مقدمه به این نکته مهم اشاره می کند که «اهل هر بلادی را به مقتضای آب و هوای همان شهر باید پرورش داد و به هر مریضی باید به تناسب محل اقامت و پرورش او پیشنهاد غذا و دوا کرد. بیشتر دستورات امام علیه السلام در این رساله هم به مقتضای حال شخص مأمون و برخی به تناسب احوال مردم آن عصر و مکان می باشد. قسمت دیگر از تجویزات امام علیه السلام همچنان که خود آن حضرت در مقدمه کتاب یادآوری کردند، نقل عقاید و تجربیات اطباء و حکما است و شاید این اقتباس به منظور و یا تصویب و یا ملاحظات دیگر بوده است؛ لذا خاطر نشان می کند: «با توجه به مطالب فوق بهره ای که از این کتاب می بریم، علمی و نظری است؛ اما از حیث عمل نمی توانیم از تمام دستورات آن مو به مو به نفع خویش استفاده کنیم».
کتاب با پیش گفتار و مقدمه مترجم بر کتاب آغاز شده است. پس از آن متن عربی رساله و در آخر ترجمه اثر آمده است. متن رساله از تبویب و فصل بندی خاصی برخوردار نیست و عناوین ترجمه نیز از سوی مترجم است.
مقدمه ای که مترجم بر کتاب نوشته است، حاوی نکات بسیار مهمی است که استفاده بهینه خواننده از مطالب کتاب، مبتنی بر مطالعه دقیق آن است ولذا در اینجا به بخش های از آن اشاره می شود. مترجم در پیش گفتار به شرح معنای امام و امامت پرداخته و متذکر می شود که «امامان برای آن نیستند که تب و سرماخوردگی ما را علاج کنند».
وی پس از مختصری توضیح این مطلب چنین نتیجه گیری می کند: «بنابراین هر گونه دستوری که از امامان معصوم غیر از آنچه گفته شد، رسیده است همه خارج از برنامه و کنار شأن و وظیفه ی امامت است. اگر درست رسیده باشد، اگر جعل و کذب و بسته ی به آنان نباشد، مطالبی است که ضرورت اقتضا کرده گاهی از عوامل قهر و زور مجبور شده اند و گاهی به حال حرمان زدگان، دل سوزانده اند...، از طبیب شناختن درد و درمان از امام رهبری به هدف اسلام و قرآن می طلبیم. مازاد بر آن هر چه نقل شده، زاید بر وظیفه و مقتضای فضل و کرامت است و ما را بر قبول و تبعیت از آن دستورها تکلیف نفرموده اند».
اگرچه مطالب کتاب با طب قدیم اختلاف دارد؛ اما به تعبیر مترجم در بادی نظر، با طب قدیم سازگارتر به نظر می رسد؛ لذا به جهت این که برای خوانندگان بیشتر قابل استفاده باشد، به ترجمه ساده اکتفا نشده و ضمن شرح آن اصول این کتاب را با مبانی علم جدید، البته آن مبانی که عقل و آزمایش به درستی آن اطمینان یافته باشد، تطبیق کرده است.
وی سپس به این که «رساله ذهبیه یا مذهبه» به اسناد مختلفی در کتاب های روایات و اخبار نقل شده، اشاره کرده و خبر «موسی بن علی بن جابر سلامی» را در این خصوص نقل می کند. دلیل نامگذاری رساله نیز این بوده است که چون توجه مأمون و دانشمندان عصر او را به خود جلب نمود، مأمون دستور داد آن را با آب طلا بنویسند و به همین مناسبت به رساله ذهبیه یا مذهبه شناخته شد.
امیر صادقی در ادامه مقدمه به این نکته مهم اشاره می کند که «اهل هر بلادی را به مقتضای آب و هوای همان شهر باید پرورش داد و به هر مریضی باید به تناسب محل اقامت و پرورش او پیشنهاد غذا و دوا کرد. بیشتر دستورات امام علیه السلام در این رساله هم به مقتضای حال شخص مأمون و برخی به تناسب احوال مردم آن عصر و مکان می باشد. قسمت دیگر از تجویزات امام علیه السلام همچنان که خود آن حضرت در مقدمه کتاب یادآوری کردند، نقل عقاید و تجربیات اطباء و حکما است و شاید این اقتباس به منظور و یا تصویب و یا ملاحظات دیگر بوده است؛ لذا خاطر نشان می کند: «با توجه به مطالب فوق بهره ای که از این کتاب می بریم، علمی و نظری است؛ اما از حیث عمل نمی توانیم از تمام دستورات آن مو به مو به نفع خویش استفاده کنیم».
wikiahlb: طب_الامام_الرضا_علیه_السلام