طاهریان
/tAheriyAn/
لغت نامه دهخدا
اسامی افراد این سلسله که در خراسان فرمانروائی کردند:
طاهر ذوالیمینین 205. هَ. ق. 820. م.
طلحة 207. هَ. ق. 822. م.
عبداﷲ 213. هَ. ق. 828. م.
طاهر ثانی 230. هَ. ق. 844. م.
محمد 248-259. هَ. ق. 862-872. م.
( ترجمه طبقات سلاطین لین پول ص 115 ). و رجوع به آل طاهر و طاهریه در همین لغت نامه والنقود العربیه ص 123، 124، 136 و تاریخ سیستان ص 172، 219، 220، 223، 224، 238 تاریخ بیهق ص 66 و شرح احوال رودکی ص 91، 220، 309، 319، 345، 346، 395، 335، 455، 456، 568، 569، 825، 874 و تاریخ اسلام ص 197، 198 و تاریخ گزیده 309، 839 و مزدیسنا ص 19 و 418 و سبک شناسی ج 2 ص 50 و ج 1 ص 149، 165، 284، 285 و ج 3 ص 188 شود.
فرهنگ فارسی
دانشنامه اسلامی
[ویکی فقه] طاهریان، نخستین حکومت در ایران بعد از اسلام بود که توانست اعلام موجودیت کند و اندیشه و هویت ایرانی را دوباره مطرح کند که تحت لوای خلافت عباسیان در بغداد بودند. گرچه طاهریان دارای مناسبات گرم و صمیمانه با وابسته به خلافت بودند اما در خراسان استقلال نسبی بدست آوردند.
برخی آنها را از تبار منوچهر پادشاه باستانی ایران و برخی نسب آنها را رستم پهلوان اساطیری ایران و گروهی دیگر آنها را از قبیله خزاعه عرب دانسته اند و لی بیشتر محققین آنها را از خاندان های کهن خراسان می دانند که بعد از سقوط ساسانیان نمایندۀ گروه دهقانان خراسان بودند. حسین، جد مؤسس این سلسله، را جزء اولین دعوت کنندگان نهضت عباسی در خراسان می دانند. همچنین حسین بن مصعب پدر طاهر در زمان حکومت منصور عباسی موقعیت و اعتبار زیادی داشته است.
تاریخ سیاسی
حکومت طاهریان در سال ۲۰۵ ه .ق توسط طاهربن حسین ملقب به ذوالیمینین تاسیس شد و تا سال ۲۵۹ دوام داشت.طاهر بن حسین در سال (۱۸۱ ه .ق) از جانب علی بن عیسی، و الی خراسان، به حکومت پوشنگ منصوب شد. برخورد شدید او با خوارج و حمزة بن عبدالله خارجی و نیز همراهی او با هرثمه برای نبرد با رافع بن لیث به دستور هارون الرشید باعث انتخاب طاهر به فرماندهی سپاه مأمون شد. او درسال ۱۹۵ ه .ق برای مقابله با علی بن عیسی سردار امین انتخاب شد که در نبردی در قسطانه نزدیک ری او را شکست داد. در سال ۱۹۷ ه .ق نیز در راس سپاه مامون به محاصرۀ یک ساله بغداد پرداخت؛ امین را دستگیر و به قتل رساند. در سال ۱۹۹ ه .ق برای فرونشاندن فتنۀ نصربن شبث خارجی به رقه در شام رفت و تا ۲۰۴ه .ق در آنجا بود. بعد از بازگشت از شام به عنوان رئیس شرطه بغداد انتخاب شد. بالاخره در سال ۲۰۵ه .ق مامون، ولایت خراسان را به او سپرد و بعدها امارت سیستان، کرمان، قوس، طبرستان، رویان و ری نیز زیر نظر او بود. اما سال بعد نام مامون را از خطبه ها انداخت و برای او دعا نکرد و حتی در سکه ها نیز نام او را ضرب نکرد و نوعی استقلال به هم رساند سرانجام بعد از یکسال و شش ماه حکومت در خراسان در سال ۲۰۷ ه .ق درگذشت. پس از طاهر، پسرش، عبدالله، از سوی مامون بر خراسان گماشته شد. او در سال ۲۱۶ ه .ق خوارج خراسان را ریشه کن کرد و پس از برقراری آرامش نیشابور را مرکز حکومت خود قرار داد.وی از سوی خلفای بعدی، معتصم و واثق نیز حمایت گردید. او در خراسان بناهای زیادی ایجاد و وقف مردم کرد و به توسعۀ کشاورزی و آبیاری و حفر قنات پرداخت و کتابخانۀ عظیمی نیز در نیشابور بر پا کرد. پس از درگذشت عبدالله، فرزندش طاهر، از طرف واثق به حکومت خراسان منصوب شد. در دورۀ او خوارج و عیاران بخش هایی از قلمرو او را تصرف کردند. در دورۀ زمامداری محمدبن طاهر (۲۲۸ -۲۵۹ ه .ق) حسن بن زید علوی در طبرستان در سال ۲۵۱ ه .ق خروج کرد و بر اکثر بلاد دیلم و گیلان مستولی شد و از طرفی یعقوب لیث نیز بعد از ضبط سیستان بخش هایی از خراسان را تصرف کرد و به هرات لشکر کشید و و الی محمدبن طاهر را از آنجا بیرون کرده پوشنگ را که دارالسلطنۀ طاهریان بود تصرف کرد بدین سان قلمرو طاهریان تجزیه شده محمد توسط یعقوب لیث صفاری دستگیر و سرانجام دولت طاهریان را منقرض نمود.
اوضاع اجتماعی و اقتصادی
خراسان در این دوره مورد توجه علویان و محل حضور آنها بود که ورود امام رضا (علیه السّلام) به این حضور افزود. طاهریان پیرو مذاهب اهل سنت بوده از خلافت عباسی حمایت و قیامهای علوی را سرکوب می کردند. آنان زبان عربی را پذیرفتند. نثر و نظم در این دوره عربی است. تشکیلات اداری طاهریان اقتباسی از خلافت عباسی بود که نمونه ای از دیوانسالاری عهد ساسانی بود.
برخی آنها را از تبار منوچهر پادشاه باستانی ایران و برخی نسب آنها را رستم پهلوان اساطیری ایران و گروهی دیگر آنها را از قبیله خزاعه عرب دانسته اند و لی بیشتر محققین آنها را از خاندان های کهن خراسان می دانند که بعد از سقوط ساسانیان نمایندۀ گروه دهقانان خراسان بودند. حسین، جد مؤسس این سلسله، را جزء اولین دعوت کنندگان نهضت عباسی در خراسان می دانند. همچنین حسین بن مصعب پدر طاهر در زمان حکومت منصور عباسی موقعیت و اعتبار زیادی داشته است.
تاریخ سیاسی
حکومت طاهریان در سال ۲۰۵ ه .ق توسط طاهربن حسین ملقب به ذوالیمینین تاسیس شد و تا سال ۲۵۹ دوام داشت.طاهر بن حسین در سال (۱۸۱ ه .ق) از جانب علی بن عیسی، و الی خراسان، به حکومت پوشنگ منصوب شد. برخورد شدید او با خوارج و حمزة بن عبدالله خارجی و نیز همراهی او با هرثمه برای نبرد با رافع بن لیث به دستور هارون الرشید باعث انتخاب طاهر به فرماندهی سپاه مأمون شد. او درسال ۱۹۵ ه .ق برای مقابله با علی بن عیسی سردار امین انتخاب شد که در نبردی در قسطانه نزدیک ری او را شکست داد. در سال ۱۹۷ ه .ق نیز در راس سپاه مامون به محاصرۀ یک ساله بغداد پرداخت؛ امین را دستگیر و به قتل رساند. در سال ۱۹۹ ه .ق برای فرونشاندن فتنۀ نصربن شبث خارجی به رقه در شام رفت و تا ۲۰۴ه .ق در آنجا بود. بعد از بازگشت از شام به عنوان رئیس شرطه بغداد انتخاب شد. بالاخره در سال ۲۰۵ه .ق مامون، ولایت خراسان را به او سپرد و بعدها امارت سیستان، کرمان، قوس، طبرستان، رویان و ری نیز زیر نظر او بود. اما سال بعد نام مامون را از خطبه ها انداخت و برای او دعا نکرد و حتی در سکه ها نیز نام او را ضرب نکرد و نوعی استقلال به هم رساند سرانجام بعد از یکسال و شش ماه حکومت در خراسان در سال ۲۰۷ ه .ق درگذشت. پس از طاهر، پسرش، عبدالله، از سوی مامون بر خراسان گماشته شد. او در سال ۲۱۶ ه .ق خوارج خراسان را ریشه کن کرد و پس از برقراری آرامش نیشابور را مرکز حکومت خود قرار داد.وی از سوی خلفای بعدی، معتصم و واثق نیز حمایت گردید. او در خراسان بناهای زیادی ایجاد و وقف مردم کرد و به توسعۀ کشاورزی و آبیاری و حفر قنات پرداخت و کتابخانۀ عظیمی نیز در نیشابور بر پا کرد. پس از درگذشت عبدالله، فرزندش طاهر، از طرف واثق به حکومت خراسان منصوب شد. در دورۀ او خوارج و عیاران بخش هایی از قلمرو او را تصرف کردند. در دورۀ زمامداری محمدبن طاهر (۲۲۸ -۲۵۹ ه .ق) حسن بن زید علوی در طبرستان در سال ۲۵۱ ه .ق خروج کرد و بر اکثر بلاد دیلم و گیلان مستولی شد و از طرفی یعقوب لیث نیز بعد از ضبط سیستان بخش هایی از خراسان را تصرف کرد و به هرات لشکر کشید و و الی محمدبن طاهر را از آنجا بیرون کرده پوشنگ را که دارالسلطنۀ طاهریان بود تصرف کرد بدین سان قلمرو طاهریان تجزیه شده محمد توسط یعقوب لیث صفاری دستگیر و سرانجام دولت طاهریان را منقرض نمود.
اوضاع اجتماعی و اقتصادی
خراسان در این دوره مورد توجه علویان و محل حضور آنها بود که ورود امام رضا (علیه السّلام) به این حضور افزود. طاهریان پیرو مذاهب اهل سنت بوده از خلافت عباسی حمایت و قیامهای علوی را سرکوب می کردند. آنان زبان عربی را پذیرفتند. نثر و نظم در این دوره عربی است. تشکیلات اداری طاهریان اقتباسی از خلافت عباسی بود که نمونه ای از دیوانسالاری عهد ساسانی بود.
wikifeqh: طاهریان
[ویکی شیعه] طاهریان، یکی از خاندان های با نفوذ و قدرتمند دستگاه خلافت عباسی در زمان مامون بودند که امارت خراسان را از سال ۲۰۶ق بر عهده گرفتند و به شکل موروثی تا سال ۲۵۶ق بر مناطقی از شرق ایران حکومت کردند. تاریخ نگاران، حکومت طاهریان بر خراسان را نخستین حکومت نیمه مستقل ایران بعد از ورود اسلام به این سرزمین دانسته اند. درباره تمایل طاهریان به تشیع گزارش های ضد و نقیضی در منابع تاریخی منعکس شده و در حالی که برخی از روایات نشان از تمایل و علاقه طاهریان به آل علی و حتی نزدیکی آنان به تشیع دارد، روایاتی دیگر از رفتار سختگیرانه و دشمنی آنان با برخی از شیعیان و علویان حکایت می کند.
نسب طاهریان را چنین بر شمرده اند: طاهر بن حسین بن مصعب بن رزیق بن ماهان. منابع تاریخی، طاهریان را ایرانی تبار دانسته اند. با این حال طاهریان به قبیله خزاعه وابسته بودند و از این رو با نسب خزاعی خوانده می شدند. مصعب بن رزیق دبیر سلیمان بن کثیر خزاعی، داعی عباسی بود و پیوند طاهریان با عباسیان از آن زمان به وجود آمده بود. بعدها مصعب از سوی خلیفه مهدی عباسی، والی شهر پوشنگ در خراسان بزرگ شد.
طاهر بن حسین در زمان حضور مامون در خراسان، به وی پیوست و یکی از فرماندهان سپاه وی در مبارزه با برادرش امین بود. طاهر بعد از فتح بغداد مدتی را بر این شهر حاکم شد و بعد از چندی رئیس شرطه (نیروی نظامی که وظایفی شبیه پلیس امروز داشتند) بغداد شد. ریاست شرطه بغداد تا مدتی در خاندان طاهریان باقی ماند، به شکلی که هر گاه یکی از طاهریان به امارت خراسان می رفت، پسر یا برادرش در بغداد بر منصب رئیس شرطه بغداد می نشست.
نسب طاهریان را چنین بر شمرده اند: طاهر بن حسین بن مصعب بن رزیق بن ماهان. منابع تاریخی، طاهریان را ایرانی تبار دانسته اند. با این حال طاهریان به قبیله خزاعه وابسته بودند و از این رو با نسب خزاعی خوانده می شدند. مصعب بن رزیق دبیر سلیمان بن کثیر خزاعی، داعی عباسی بود و پیوند طاهریان با عباسیان از آن زمان به وجود آمده بود. بعدها مصعب از سوی خلیفه مهدی عباسی، والی شهر پوشنگ در خراسان بزرگ شد.
طاهر بن حسین در زمان حضور مامون در خراسان، به وی پیوست و یکی از فرماندهان سپاه وی در مبارزه با برادرش امین بود. طاهر بعد از فتح بغداد مدتی را بر این شهر حاکم شد و بعد از چندی رئیس شرطه (نیروی نظامی که وظایفی شبیه پلیس امروز داشتند) بغداد شد. ریاست شرطه بغداد تا مدتی در خاندان طاهریان باقی ماند، به شکلی که هر گاه یکی از طاهریان به امارت خراسان می رفت، پسر یا برادرش در بغداد بر منصب رئیس شرطه بغداد می نشست.
wikishia: طاهریان
[ویکی اهل البیت] نخستین حکومت در ایران بعد از اسلام که توانست اعلام موجودیت کرده اندیشه و هویت ایرانی را دوباره مطرح کند حکومت خاندان طاهر تحت لوای خلافت عباسیان در بغداد می باشد. گرچه طاهریان دارای مناسبات گرم و صمیمانه با وابسته به خلافت بودند اما در خراسان استقلال نسبی بدست آوردند.
برخی آنها را از تبار منوچهر پادشاه باستانی ایران و برخی نسب آنها را رستم پهلوان اساطیری ایران و گروهی دیگر آنها را از قبیله خزاعه عرب دانسته اند و لی بیشتر محققین آنها را از خاندان های کهن خراسان می دانند که بعد از سقوط ساسانیان نماینده گروه دهقانان خراسان بودند.
حسین، جد مؤسس این سلسله را جزء اولین دعوت کنندگان نهضت عباسی در خراسان می دانند. همچنین حسین بن مصعب پدر طاهر در زمان حکومت منصور عباسی موقعیت و اعتبار زیادی داشته است.
حکومت طاهریان در سال 205 هـ.ق توسط طاهر بن حسین ملقب به ذوالیمینین تأسیس شد و تا سال 259 دوام داشت. طاهر بن حسین در سال (181 هـ.ق) از جانب علی بن عیسی والی خراسان به حکومت پوشنگ منصوب شد. برخورد شدید او با خوارج و حمزة بن عبدالله خارجی و نیز همراهی او با هرثمه برای نبرد با رافع بن لیث به دستور هارون الرشید باعث انتخاب طاهر به فرماندهی سپاه مأمون شد.
او در سال 195 هـ.ق برای مقابله با علی بن عیسی سردار امین انتخاب شد که در نبردی در قسطانه نزدیک ری او را شکست داد. در سال 197 هـ.ق نیز در رأس سپاه مأمون به محاصره یک ساله بغداد پرداخت؛ امین را دستگیر و به قتل رساند. در سال 199 هـ.ق برای فرونشاندن فتنه نصر بن شبث خارجی به رقه در شام رفت و تا 204 هـ.ق در آنجا بود.
بعد از بازگشت از شام به عنوان رئیس شرطه بغداد انتخاب شد. بالاخره در سال 205 هـ.ق مأمون ولایت خراسان را به او سپرد و بعدها امارت سیستان، کرمان، قوس، طبرستان، رویان و ری نیز زیر نظر او بود. اما سال بعد نام مأمون را از خطبه ها انداخت و برای او دعا نکرد و حتی در سکه ها نیز نام او را ضرب نکرد و نوعی استقلال به هم رساند سرانجام بعد از یکسال و شش ماه حکومت در خراسان در سال 207 هـ.ق درگذشت.
پس از طاهر، پسرش عبدالله از سوی مأمون بر خراسان گماشته شد. او در سال 216 هـ.ق خوارج خراسان را ریشه کن کرد و پس از برقراری آرامش نیشابور را مرکز حکومت خود قرار داد.
برخی آنها را از تبار منوچهر پادشاه باستانی ایران و برخی نسب آنها را رستم پهلوان اساطیری ایران و گروهی دیگر آنها را از قبیله خزاعه عرب دانسته اند و لی بیشتر محققین آنها را از خاندان های کهن خراسان می دانند که بعد از سقوط ساسانیان نماینده گروه دهقانان خراسان بودند.
حسین، جد مؤسس این سلسله را جزء اولین دعوت کنندگان نهضت عباسی در خراسان می دانند. همچنین حسین بن مصعب پدر طاهر در زمان حکومت منصور عباسی موقعیت و اعتبار زیادی داشته است.
حکومت طاهریان در سال 205 هـ.ق توسط طاهر بن حسین ملقب به ذوالیمینین تأسیس شد و تا سال 259 دوام داشت. طاهر بن حسین در سال (181 هـ.ق) از جانب علی بن عیسی والی خراسان به حکومت پوشنگ منصوب شد. برخورد شدید او با خوارج و حمزة بن عبدالله خارجی و نیز همراهی او با هرثمه برای نبرد با رافع بن لیث به دستور هارون الرشید باعث انتخاب طاهر به فرماندهی سپاه مأمون شد.
او در سال 195 هـ.ق برای مقابله با علی بن عیسی سردار امین انتخاب شد که در نبردی در قسطانه نزدیک ری او را شکست داد. در سال 197 هـ.ق نیز در رأس سپاه مأمون به محاصره یک ساله بغداد پرداخت؛ امین را دستگیر و به قتل رساند. در سال 199 هـ.ق برای فرونشاندن فتنه نصر بن شبث خارجی به رقه در شام رفت و تا 204 هـ.ق در آنجا بود.
بعد از بازگشت از شام به عنوان رئیس شرطه بغداد انتخاب شد. بالاخره در سال 205 هـ.ق مأمون ولایت خراسان را به او سپرد و بعدها امارت سیستان، کرمان، قوس، طبرستان، رویان و ری نیز زیر نظر او بود. اما سال بعد نام مأمون را از خطبه ها انداخت و برای او دعا نکرد و حتی در سکه ها نیز نام او را ضرب نکرد و نوعی استقلال به هم رساند سرانجام بعد از یکسال و شش ماه حکومت در خراسان در سال 207 هـ.ق درگذشت.
پس از طاهر، پسرش عبدالله از سوی مأمون بر خراسان گماشته شد. او در سال 216 هـ.ق خوارج خراسان را ریشه کن کرد و پس از برقراری آرامش نیشابور را مرکز حکومت خود قرار داد.
wikiahlb: طاهریان
دانشنامه آزاد فارسی
(یا: آل طاهر) دودمانی از فرمانروایان نیمه مستقل ایرانی که از ۲۰۶ تا ۲۵۹ق در مشرق ایران حکومت راندند. پایه گذار این دودمان طاهر بن حسین بن مُصعب خزاعی از مردم پوشنگ و از موالی بنی خزاعه معروف به ذوالیمینین (۱۵۹ـ۲۰۷ق) از سرداران مأمون عباسی بود. مصعب که خود را از نوادگان رستم، پهلوان داستانی ایران می دانست در سال هایی که داعیان عباسی در مشرق ایران مردم را به شعار «الرضا من آل محمد» دعوت می کردند حکومت پوشنگ را داشت و سپس دبیر سلیمان بن کثیر خزاعی داعی معروف عباسی شد. پسرش حسین از بلند پایگان دستگاه هارون الرشید و حاکم پوشنگ بود و در ۱۹۹ق که درگذشت مأمون بر او نماز خواند. طاهر پسر حسین از جوانی در بغداد و مرو در خدمت مأمون به سر می برد و از ۲۲ سالگی در سپاه خراسان بود و در کنار علی بن عیسی بن ماهان و هرثمة بن اعین با دشمنان عباسیان جنگیده بود. در ۱۹۵ق امین برادرش مأمون را از ولایتعهدی برکنار و پسر خود را نامزد جانشین خود کرد، مأمون نیز که در این هنگام در مرو به سر می برد به تلافی اقدام برادر نام او را از خطبه بینداخت و هنگامی که امین ۵۰هزار سپاهی را به سرداری علی بن عیسی بن ماهان به دفع مأمون فرستاد وی فرماندهی سپاهش را به طاهر ذوالیمینین سپرد. طاهر در نزدیکی ری علی بن عیسی را شکست داد و او را کشت (۱۹۵ق) و در ۱۹۸ق بغداد را نیز از دست امین بیرون آورد و سرش را به مرو فرستاد. در ۲۰۴ق مأمون از خراسان به بغداد رفت و حکومت آن شهر را به طاهر سپرد و در ۲۰۵ق او را به حکومت خراسان گماشت. طاهر در ۲۰۷ق نام مأمون را از خطبه بینداخت و به نام یکی از فرزندان امام موسی کاظم (ع) خطبه خواند، اما در شب همان روز در مرو درگذشت. معروف است که او را به زهر کشتند. بیشتر سال های حکومت پسرش طلحه (۲۰۷ـ۲۱۳ق) در جنگ با خوارج سیستان، به ویژه حمزه خارجی، گذشت. قدرتمندترین امیر طاهری خراسان عبدالله بن طاهر بود (۲۱۳ـ۲۳۰ق). اما وی پیش تر از آن که رهسپار خراسان شود، سرگرم سرکوب گردنکشانی بود که در شام و مصر دولت عباسیان را تهدید می کردند و در دو سالی که عبدالله از خراسان دور بود برادرش علی به جای او حکومت می راند. وی در پانزده سالی که در پایتخت خود نیشابور حکومت راند بی آن که رفتاری اهانت آمیز با عباسیان پیش گیرد رئیس بی چون و چرای دودمان خود در مرکز و مشرق ایران بود. در ۲۳۰ق عبدالله در نیشابور درگذشت و واثق عباسی پسر او طاهر را جانشین پدرش کرد. طاهر تا ۲۴۸ق در خراسان فرمان راند و مورخان با همان سخنان گرمی که از عبدالله یاد می کنند، حکومت عدل و فضایل طاهر را نیز می ستایند. در ۲۳۹ق صالح بن نصر بُستی، سرکردۀ عیاران در زرنگ، عامل طاهری سیستان را از این ولایت بیرون راند و سلطه مستقیم طاهریان بر سیستان که تابع اداری خراسان بود پایان گرفت و بدین ترتیب راه پیروزی صفاریان در آینده هموار شد. پس از مرگ طاهر، مستعین عباسی از محمد بن عبدالله بن طاهر خواست که از بغداد به خراسان رود و حکومت آن جا را به دست گیرد اما محمد حکم خلیفه را نپذیرفت و مستعین ناگزیر گردید که وصیت خود طاهر را به کار بندد و پسر جوان او محمد را به امیری خراسان بگمارد و محمد بن عبدالله همچنان در حکومت عراق و مکه و مدینه صاحب شُرطه بغداد و مدیر مالیه باقی ماند. در حکومت محمد جنبش شیعیان زیدی در طبرستان گسترش یافت و مازندران از تصرف طاهریان خارج شد. با شکست محمد از یعقوب لیث صفاری (۲۵۹ق) حکومت ۵۴ساله طاهریان بر خراسان پایان گرفت و محمد از نیشابور به بغداد رفت و تا ۲۷۹ق که درگذشت والی بغداد بود. اعضای دودمان طاهری سمت های گوناگونی در دستگاه خلافت داشتند و حکومت خراسان یکی از چند منصبی بود که در دست آن ها قرار داشت اما بی گمان مهم ترین آن ها بود. طاهریان از ادبا و موسیقی دانان بزرگ حمایت می کردند و کمابیش همه اعضای این دودمان خود عالم و شاعر بودند، چنان که ابن الندیم در الفهرست فصل جداگانه ای به علما و ادبای دودمان طاهری اختصاص داده است.
wikijoo: طاهریان
پیشنهاد کاربران
آغاز سلسله طاهریان ( 1 )
پیشگفتار :
از طاهریان به عنوان نخستین دودمان ایرانی تبار سنی مذهب پس از فروپاشی امپراطوری ساسانیان و حمله اعراب یاد میشود که بین سال های 821 تا 873 میلادی به خراسان بزرگ و اکثر نواحی ایران زمین فرمانروایی می کردند.
... [مشاهده متن کامل]
بنیان گزار : ابوالطَیّب طاهر بن حسین ملقب به طاهر ذوالیمینین ⚔
پایتخت : مرو 🏛
ظهور و قدرت گیری دودمان طاهریان :
پس از مرگ هارون الرشید اختلاف و درگیری بین مأمون و امین عباسی برای جانشینی بالا گرفت و موجب درگیری بین دو طرف برای جانشینی شد زیرا طبق رسوم خلافت عباسی بنا بود پس از امین مامون جانشین او گردد ولی امین از این سنت سرباز زد و تلاش داشت تا فرزند خود را جانشین خود کند. پس ارتشی را برای مقابله با مامون راهی خراسان کرد مامون نیز طاهر ذوالیمینین سردار خراسانی خود را که سوابق درخشانی در مبارزه با خوارج داشت و جنگ جوی بسیار قابلی بود و مورد اعتماد خود بود را مامور به مبارزه با سپاه امین در خراسان کرد و سرانجام طاهر موفق شد از نبرد با نیروی های امین فارغ بیرون آید. سپس به ولایت های دیگر مانند همدان لشکر کشی کرد و یکی پس از دیگری آنها رو فتح کرد. سرانجام درسال۸۱۲ میلادی به بغداد لشکرکشی کرد و پس از یکسال جنگ فرسایشی تا محرم۸۱۳ میلادی موفق به فتح کامل بغداد و دستگیری و به قتل رساندن امین در شب ربیع الاول همان سال شد، مامون به علت افزایش هواداران طاهر و به واسطه کارنامه درخشان او در پیروزی علیه خوارج و مهاجمان شرقی و رشادت و شجاعت او در سرکوب امین و هوادارنش، حکومت خراسان و بخش های عظیمی از ایران زمین را به طاهر بخشید. پس از واگذاری ولایت خراسان به طاهر و افزایش حملات و قیام های خوارج و عدم کام یابی دوباره او در جنگ با خوارج باعث ایجاد اختلاف بین مأمون عباسی و طاهر شد سرانجام طاهر تقریبا بعد از یکسال از حکومت خود بر خراسان در خطبه نماز جمعه نام خلیفه را ذکر نکرد و استقلال خود را اعلام کرد و فردای آن روز اورا مرده یافتند گمان می رود او به واسطه جاسوسان خلیفه مسموم شده بوده. پس از او پسرش طلحه بن طاهر با پیروزی علیه برادر خود حسن بن حسین جای او نشست و جنگ های زیادی با خوارج داشت که تا پایان عمر وی نیز این جنگ ها ادامه داشت طاهر بن حسین و فرزندش طلحه هر دو فرمانروایانی شجاع و با درایت و هوشمند بودند و به شدت به شعر و هنر علاقه نشان می دادند و بسیار رعیت پرور می بودند و خصوصا طاهر بن حسین به شدت برای آبادانی خراسان کوشش و تلاش کرده به نقل از خواجه نظام الملک عبدالله ابن طاهر همیشه عاملان یا محصلان مالیاتی را از میان پارسایان و زاهدان بر می گزید و گورش در نیشابور هنوز _ تا زمان نظام الملک _ زیارتگاه مردمان است.
📕 بن مایه :
تاریخ ایران از اسلام تا سلاجقه
تاریخ ایران کمبریج جلد۴
زرین کوب تاریخ ایران بعد از اسلام
نفیسی تاریخ خاندان طاهری
خضری تاریخ خلافت عباسی
ایرانیکا
#مقاله
@IRANSPEHR | هخامنشیان ادیت
دودمان طاهریان پارت 2 ( پایانی )
دوره حکومت طاهریان پس از طاهر ذوالیمینین 💡
شرح 👇
عبدالله بن طاهر سومین امیر طاهریان و پس از طاهر ذوالیمینین بزرگترین و قدرتمند ترین امیر طاهری، وی نفوذ زیادی بر دستگاه خلافت عباسی در دوره مامون و معتصم داشت و نفوذ بالا و نقش برجسته ای در دستگاه خلافت عباسی داشت و مورد استقبال و اعتماد مامون عباسی بود از افتخارات او می توان به : سرکوب نصر بن شبث که از مخالفان مامون و سرکوب گران دولت او بود در رقه ( مکانی در سوریه امروزی ) و فتح و نابودی قلعه او در ترکیه امروزی و سرکوب شورش عبیدالله بن سری در مصر و فتح اسکندریه در مصر امروزی شکست مازیار طبرستانی محمد بن قاسم بن علی علوی و افشین و سرکوب شورش های آنان و شکست خوارج در سیستان، و یاد شدند از او به عنوان شاهی عادل و منصف و دارای دانش بالا و شخصیتی مهم در دستگاه خلافت عباسی، جدای از اون وی اهمیت زیادی برای اقلیت های دینی مانند زرتشتیان مقیم خراسان قائل بود.
در زمان سلطنت او پایتخت از مرو به نیشابور منتقل داده شد و وسعت قلمروی طاهریان رو به بزرگترین حالت خود رساند. پس از او طاهر بن عبدالله به تخت نشست و چهارمین امیر طاهری نام گزاری شد و موفق به دریافت فتوحات زیادی در دودمان های اطراف شرق خلافت اسلامی مانند ولایت غور گشت وی همچینین والی طبرستان نیز بود هرچند قدرت و اختیار و نفوذ پدر خویش را نداشت و عدل و انصافی همچون پدر خود را دارا نبود وی سرو کشمر که به سرو زرتشت نیز معروف بود و دارای ارزش بسیار بالایی در نزد زرتشتی ها بود را به دستور متوکل خلیقه عباسی قطع کرد. دوران حکومت وی و بی انصافی و ظلم والیان او در ولایت طاهریان طبرستان و سیستان باعث ایجاد درگیری های داخلی و شروع ضعف و زوال در ولایت طاهریان شد. سرانجام پس از وی فرزند خویش محمد بن طاهر به حکومت خراسان توسط خلفای عباسی منصوب گشت وی شاهی بی درایت و نالایق بود و بیشتر درگیر خوشگذرانی و لهو و لعب بود تا اداره امور کشوری همین باعث ضعف و انحطاط حکومت طاهریان شد و سر انجام حکومت طاهریان ۸۷۳ میلادی با حمله یعقوب لیث صفاری به طاهریان نابود گشت.
📕 بن مایه :
تاریخ ایران از اسلام تا سلاجقه
تاریخ ایران کمبریج جلد۴
زرین کوب تاریخ ایران بعد از اسلام
نفیسی تاریخ خاندان طاهری
خضری تاریخ خلافت عباسی
ایرانیکا
#مقاله
@IRANSPEHR | هخامنشیان ادیت
♤ به ما پیوندید ♤
پیشگفتار :
از طاهریان به عنوان نخستین دودمان ایرانی تبار سنی مذهب پس از فروپاشی امپراطوری ساسانیان و حمله اعراب یاد میشود که بین سال های 821 تا 873 میلادی به خراسان بزرگ و اکثر نواحی ایران زمین فرمانروایی می کردند.
... [مشاهده متن کامل]
بنیان گزار : ابوالطَیّب طاهر بن حسین ملقب به طاهر ذوالیمینین ⚔
پایتخت : مرو 🏛
ظهور و قدرت گیری دودمان طاهریان :
پس از مرگ هارون الرشید اختلاف و درگیری بین مأمون و امین عباسی برای جانشینی بالا گرفت و موجب درگیری بین دو طرف برای جانشینی شد زیرا طبق رسوم خلافت عباسی بنا بود پس از امین مامون جانشین او گردد ولی امین از این سنت سرباز زد و تلاش داشت تا فرزند خود را جانشین خود کند. پس ارتشی را برای مقابله با مامون راهی خراسان کرد مامون نیز طاهر ذوالیمینین سردار خراسانی خود را که سوابق درخشانی در مبارزه با خوارج داشت و جنگ جوی بسیار قابلی بود و مورد اعتماد خود بود را مامور به مبارزه با سپاه امین در خراسان کرد و سرانجام طاهر موفق شد از نبرد با نیروی های امین فارغ بیرون آید. سپس به ولایت های دیگر مانند همدان لشکر کشی کرد و یکی پس از دیگری آنها رو فتح کرد. سرانجام درسال۸۱۲ میلادی به بغداد لشکرکشی کرد و پس از یکسال جنگ فرسایشی تا محرم۸۱۳ میلادی موفق به فتح کامل بغداد و دستگیری و به قتل رساندن امین در شب ربیع الاول همان سال شد، مامون به علت افزایش هواداران طاهر و به واسطه کارنامه درخشان او در پیروزی علیه خوارج و مهاجمان شرقی و رشادت و شجاعت او در سرکوب امین و هوادارنش، حکومت خراسان و بخش های عظیمی از ایران زمین را به طاهر بخشید. پس از واگذاری ولایت خراسان به طاهر و افزایش حملات و قیام های خوارج و عدم کام یابی دوباره او در جنگ با خوارج باعث ایجاد اختلاف بین مأمون عباسی و طاهر شد سرانجام طاهر تقریبا بعد از یکسال از حکومت خود بر خراسان در خطبه نماز جمعه نام خلیفه را ذکر نکرد و استقلال خود را اعلام کرد و فردای آن روز اورا مرده یافتند گمان می رود او به واسطه جاسوسان خلیفه مسموم شده بوده. پس از او پسرش طلحه بن طاهر با پیروزی علیه برادر خود حسن بن حسین جای او نشست و جنگ های زیادی با خوارج داشت که تا پایان عمر وی نیز این جنگ ها ادامه داشت طاهر بن حسین و فرزندش طلحه هر دو فرمانروایانی شجاع و با درایت و هوشمند بودند و به شدت به شعر و هنر علاقه نشان می دادند و بسیار رعیت پرور می بودند و خصوصا طاهر بن حسین به شدت برای آبادانی خراسان کوشش و تلاش کرده به نقل از خواجه نظام الملک عبدالله ابن طاهر همیشه عاملان یا محصلان مالیاتی را از میان پارسایان و زاهدان بر می گزید و گورش در نیشابور هنوز _ تا زمان نظام الملک _ زیارتگاه مردمان است.
📕 بن مایه :
تاریخ ایران از اسلام تا سلاجقه
تاریخ ایران کمبریج جلد۴
زرین کوب تاریخ ایران بعد از اسلام
نفیسی تاریخ خاندان طاهری
خضری تاریخ خلافت عباسی
ایرانیکا
#مقاله
@IRANSPEHR | هخامنشیان ادیت
دودمان طاهریان پارت 2 ( پایانی )
دوره حکومت طاهریان پس از طاهر ذوالیمینین 💡
شرح 👇
عبدالله بن طاهر سومین امیر طاهریان و پس از طاهر ذوالیمینین بزرگترین و قدرتمند ترین امیر طاهری، وی نفوذ زیادی بر دستگاه خلافت عباسی در دوره مامون و معتصم داشت و نفوذ بالا و نقش برجسته ای در دستگاه خلافت عباسی داشت و مورد استقبال و اعتماد مامون عباسی بود از افتخارات او می توان به : سرکوب نصر بن شبث که از مخالفان مامون و سرکوب گران دولت او بود در رقه ( مکانی در سوریه امروزی ) و فتح و نابودی قلعه او در ترکیه امروزی و سرکوب شورش عبیدالله بن سری در مصر و فتح اسکندریه در مصر امروزی شکست مازیار طبرستانی محمد بن قاسم بن علی علوی و افشین و سرکوب شورش های آنان و شکست خوارج در سیستان، و یاد شدند از او به عنوان شاهی عادل و منصف و دارای دانش بالا و شخصیتی مهم در دستگاه خلافت عباسی، جدای از اون وی اهمیت زیادی برای اقلیت های دینی مانند زرتشتیان مقیم خراسان قائل بود.
در زمان سلطنت او پایتخت از مرو به نیشابور منتقل داده شد و وسعت قلمروی طاهریان رو به بزرگترین حالت خود رساند. پس از او طاهر بن عبدالله به تخت نشست و چهارمین امیر طاهری نام گزاری شد و موفق به دریافت فتوحات زیادی در دودمان های اطراف شرق خلافت اسلامی مانند ولایت غور گشت وی همچینین والی طبرستان نیز بود هرچند قدرت و اختیار و نفوذ پدر خویش را نداشت و عدل و انصافی همچون پدر خود را دارا نبود وی سرو کشمر که به سرو زرتشت نیز معروف بود و دارای ارزش بسیار بالایی در نزد زرتشتی ها بود را به دستور متوکل خلیقه عباسی قطع کرد. دوران حکومت وی و بی انصافی و ظلم والیان او در ولایت طاهریان طبرستان و سیستان باعث ایجاد درگیری های داخلی و شروع ضعف و زوال در ولایت طاهریان شد. سرانجام پس از وی فرزند خویش محمد بن طاهر به حکومت خراسان توسط خلفای عباسی منصوب گشت وی شاهی بی درایت و نالایق بود و بیشتر درگیر خوشگذرانی و لهو و لعب بود تا اداره امور کشوری همین باعث ضعف و انحطاط حکومت طاهریان شد و سر انجام حکومت طاهریان ۸۷۳ میلادی با حمله یعقوب لیث صفاری به طاهریان نابود گشت.
📕 بن مایه :
تاریخ ایران از اسلام تا سلاجقه
تاریخ ایران کمبریج جلد۴
زرین کوب تاریخ ایران بعد از اسلام
نفیسی تاریخ خاندان طاهری
خضری تاریخ خلافت عباسی
ایرانیکا
#مقاله
@IRANSPEHR | هخامنشیان ادیت
♤ به ما پیوندید ♤
طاهریان ( ۸۲۱ میلادی–۸۷۳ میلادی ) نخستین حکومت ایرانی تبار پس از حمله اعراب به ایران بودند. آنان از تبار دهقانان خراسان به حساب می آمدند. در اوایل سده سوم ه. ق، طاهر بن حسین، یکی از سرداران مأمون خلیفه عباسی، از طرف او امیر خراسان شد و به دلیل آن که عدم اطاعت خود را از مأمون اعلام کرد، نخستین حکومت مستقل ایرانی بعد از اسلام در ایران تشکیل و حکومت او به طاهریان معروف شد. در زمان طاهریان سه شهر مرو، نیشابور و بلخ به عنوان مرکز امارت طاهری برگزیده شدند.
... [مشاهده متن کامل]
طاهریان در جنگ با خوارج در شرق ایران به پیروزی دست یافتند و سرزمین های دیگری مانند سیستان و قسمتی از فرارود را به تصرف خودشان درآوردند. آن ها توانستند نظم و امنیت را در مرزها بر قرار کنند. گفته می شود که در زمان حکومت طاهری، به جهت اهمیت دادن آن ها به کشاورزی و عمران و آبادی، کشاورزان به آسودگی زندگی می کردند.
خلفای عباسی همچنین مناصب و حکومت بعضی از نواحی را نیز به اعضای خاندان طاهری واگذار کردند. از جملهٔ این اقدامات آن که ادارهٔ حرمین شریفین یا امارت شهر مکه را بر مناصب محمد بن عبدالله در بغداد افزود و امارت مرو، سرخس و خوارزم را به منصور بن طلحه، امارت هرات را به حسین بن عبدالله، امارت طبرستان را به سلیمان بن عبدالله و امارت جوزجان و طالقان را به پسر عمه اش واگذار کرد.
در زمان طاهریان قیام های بابک خرمدین و مازیار که به ترتیب در آذربایجان و طَبَرستان ( مازندران ) رخ داد، باعث شد که آن ها را از توجه به شرق ایران بازدارد. به همین دلیل خوارج دست به شورش زدند. آخرین امیر طاهری، محمد بن طاهر نیز فردی مقتدر نبود. در نتیجه حکومت طاهریان رو به ضعف نهاد و سرانجام در میانه های سده سوم هجری به دست یعقوب لیث سرنگون شد.
«طاهریان نخستین سلسله ایرانی است که از اطاعت خلفای بغداد سر پیچید و به تشکیل دولتی محلی و نیمه مستقل در خراسان توفیق یافت. طاهریان از خاندان امیران و سرداران ناحیه ای در نزدیکی هرات به نام پوشَنگ یا فوشَنج بودند و در مبارزات ابومسلم خراسانی برای روی کار آوردن بنی عبّاس شرکت داشتند. در اختلاف بین پسران هارون الرشید، امین و مأمون، طاهر بن حسین جانب مأمون را گرفت و در جنگی که علی بن عیسی بن ماهان، سردار امین، در ری برضدّ مأمون کرد، طاهر او را شکست داد و کشت. هنگامی که مأمون به خلافت رسید به پاس این خدمات طاهر را، برای پاسداری از امنیّت شهر، شُرطه بغداد کرد و چند سال بعد حکومت خراسان را به او داد. نوشته اند که طاهر پس از فتح بغداد، هنگامی که می خواست با علی بن موسی الرضا ولیعهد مأمون بیعت کند، با دست چپ با او بیعت کرد و گفت:
... [مشاهده متن کامل]
طاهریان در جنگ با خوارج در شرق ایران به پیروزی دست یافتند و سرزمین های دیگری مانند سیستان و قسمتی از فرارود را به تصرف خودشان درآوردند. آن ها توانستند نظم و امنیت را در مرزها بر قرار کنند. گفته می شود که در زمان حکومت طاهری، به جهت اهمیت دادن آن ها به کشاورزی و عمران و آبادی، کشاورزان به آسودگی زندگی می کردند.
خلفای عباسی همچنین مناصب و حکومت بعضی از نواحی را نیز به اعضای خاندان طاهری واگذار کردند. از جملهٔ این اقدامات آن که ادارهٔ حرمین شریفین یا امارت شهر مکه را بر مناصب محمد بن عبدالله در بغداد افزود و امارت مرو، سرخس و خوارزم را به منصور بن طلحه، امارت هرات را به حسین بن عبدالله، امارت طبرستان را به سلیمان بن عبدالله و امارت جوزجان و طالقان را به پسر عمه اش واگذار کرد.
در زمان طاهریان قیام های بابک خرمدین و مازیار که به ترتیب در آذربایجان و طَبَرستان ( مازندران ) رخ داد، باعث شد که آن ها را از توجه به شرق ایران بازدارد. به همین دلیل خوارج دست به شورش زدند. آخرین امیر طاهری، محمد بن طاهر نیز فردی مقتدر نبود. در نتیجه حکومت طاهریان رو به ضعف نهاد و سرانجام در میانه های سده سوم هجری به دست یعقوب لیث سرنگون شد.
«طاهریان نخستین سلسله ایرانی است که از اطاعت خلفای بغداد سر پیچید و به تشکیل دولتی محلی و نیمه مستقل در خراسان توفیق یافت. طاهریان از خاندان امیران و سرداران ناحیه ای در نزدیکی هرات به نام پوشَنگ یا فوشَنج بودند و در مبارزات ابومسلم خراسانی برای روی کار آوردن بنی عبّاس شرکت داشتند. در اختلاف بین پسران هارون الرشید، امین و مأمون، طاهر بن حسین جانب مأمون را گرفت و در جنگی که علی بن عیسی بن ماهان، سردار امین، در ری برضدّ مأمون کرد، طاهر او را شکست داد و کشت. هنگامی که مأمون به خلافت رسید به پاس این خدمات طاهر را، برای پاسداری از امنیّت شهر، شُرطه بغداد کرد و چند سال بعد حکومت خراسان را به او داد. نوشته اند که طاهر پس از فتح بغداد، هنگامی که می خواست با علی بن موسی الرضا ولیعهد مأمون بیعت کند، با دست چپ با او بیعت کرد و گفت:
از پاکان میاد