طائع لله

لغت نامه دهخدا

( طائع للّه ) طائع للّه. [ ءِ ع ُ لِل ْ لاه ] ( اِخ ) ( الَ... ) عبدالکریم بن الفضل بن جعفربن احمد، امیرالمؤمنین الطائع للّه بن المطیعبن المقتدربن المعتضد. بیست وچهارمین خلیفه عباسی ، امر خلافت را در ماه ذی القعدة سال 363 هَ. ق. متولی شد و در شعبان سال 381 هَ. ق. او را گرفته و به زندان بردند. مدت خلافت او نوزده سال و نه ماه و شش روز بود. علی بن شادان گوید: او را مردی میانه بزرگ بینی با گونه های سرخ وسپید دیدم. ابن الحجاج شاعر در وصف بینی او گوید:
خلیفة فی وجهه روشن
خربشتة قد ظلل العسکرا
عهدی به یمشی علی رجله
و انفه قد صعد المنبرا.
طائع مردی سخت حیله گر و تندخو بود. بهاءالدولةبن عضدالدوله او را به اشاره امرا و کمک و یاری آنان از خلافت خلع کرد و دیدگان او را میل کشید. چون القادر باللّه بر مسند خلافت نشست بر طائع رقت آورد و در گوشه ای از قصر خلافت او راجای داد و پیوسته نسبت به او احسان و نیکوی کردی و درشتی گفتار او را بردبار بودی و اغلب نیازمندیهای بزرگ او را برآوردی. و روزی طائع از القادر باللّه حاجتی خواست که برآوردن آن خلیفه را دشوار بود و چیرگی دیالمه را بر امور عذر ناروائی حاجت او قرار داد. همینکه نیمه روز سفره طعام گسترده شد ظرفی عدس پخته نزد طائع نهادند چون دست بدان فرا برد پرسید این چیست گفتند عدسیه است. گفت آیا امیرالمؤمنین هم از همین غذا تناول میکند گفتند آری. طائع گفت در صورتی که خوراک امیرالمؤمنین این است و جاه و منزلت او هم آن است که امروز بامداد دیدم نیکوتر آن است که در بطیحه نشیند و رنج خلافت و بار آن نکشد. و قادر را خنده افتاد و گفت اینک که او را از نعمت بینائی محروم ساختیم آزادی زبان را از او سلب نکنیم. وقتی کنیزکی را برالطائع باللّه عرضه داشتند کنیزک مورد اعجاب و شگفتی او شد. در این اثنا چشم کنیزک بر بینی طائع افتاد و گفت هیچ کس اقدام بر فروش من بشما نکرده مگر کسی که در مرابطه در راه خدا دل نهاده باشد و طائع بخندیدو گفت این کنیزک را خریداری کنید، اگر دارای ادب پادشاهان نیست حائز نوادر ظرفاء هست. طائع در شب عید فطر سال 393 هَ. ق. جهان را بدرود گفت و القادر باللّه بر او نماز گزارد به پنج تکبیر و جنازه او را به رصافة بردند. و اکابر مشایعت جنازه او کردند. و شریف رضی را در رثاء او قصیده ای است که در دیوان او موجود است. ( فوات الوفیات ).بیشتر بخوانید ...

فرهنگ فارسی

عبدالکریم بن مطیع ابن مقتدر بیست و چهارمین خلیفه عباسی ( جل. ۳۶۳ ه.ق ./ ۹۷۴ م .- خلع ۳۸۱ ق ./ ۹۹۱ م .-ف. ۳۹۳ ه.ق . ) وی مردی سخت حیله گر و تند خو بود. خلافت او ۱۹ سال و ۹ ماه و ۶ روز بطول انجامید. بهائ الدوله بن عضدالدوله او را باشاره امرا و یاری آنان از خلافت خلع کرد ودیدگانش را میل کشید.چون قادر بخلافت نشست بر طائع رقت آورد و در گوشه ای از قصر خلافت او را جای داد و پیوسته نسبت بدو احسان میکرد و درشتی گفتار وی را تحمل مینمود و چون او در گذشت قادر بر او نماز گزارد به پنج تکبیر و جنازه وی را به رصافه بردند.

پیشنهاد کاربران

بپرس