ضیای نخشبی

ضیای نَخْشَبی ( ـ هندوستان ۷۵۱ق)
مترجم، نویسنده و شاعر ایرانی. در نخشب زاده شد. ادبیات فارسی و زبان عربی را در زادگاهش آموخت. سپس به بدایون هندوستان رفت. در آن جا زبان سانسکریت، ادبیات هند و عرب، فلسفه، اخلاق، پزشکی، موسیقی، عروض، بدیع، فقه و تصوف را فرا گرفت. چند کتاب از سانسکریت ترجمه و برخی از آثار خود را به نام مبارک شاه خلج کرده است. وی شعر نیز می سرود و از رباعی، غزل و مثنوی در آثار منثور خود بهره می جست. از آثارش: طوطی نامه/چهل طوطی که در ۷۳۰ آن را از هندی به پارسی ترجمه کرد؛ سلک السلوک در ۱۵۰ بند در احوال صوفیان؛ کلیات و جزویات که مجموعه ای از مقالات آمیخته به نظم دربارۀ جسم آدمی است و در برخی نسخه ها به نام چهل ناموس/ناموس اکبر نیز خوانده شده و به قطب الدین مبارک شاه تقدیم شده است؛ داستان گلریز (کلکته، ۱۹۱۲)؛ لذةالنساء؛ عشرۀ مبشره؛ نصایح و مواعظ؛ شرح سورۀ زبور؛ دیوان ضیا.