[ویکی شیعه] ضریح امام رضا (ع). ضریح امام رضا(ع)، سازه مشبکی که بر قبر امام رضا(ع) نهاده شده است. این سازه با صفحه های زرین و سیمین زینت یافته و آیاتی از قرآن کریم بر آن نمایان است. بنا به شواهد تاریخی، تاکنون چندین ضریح بر روی مرقد امام رضا(ع) نصب گردیده که ضریح فعلی پنجمین آنهاست. ابن بطوطه (۷۰۳ ق/ ۷۷۹ ق)، در سفرنامه خود از ضریحی چوبی بر مزار امام رضا(ع) یاد می کند که سطح آن را با صفحات نقره پوشانده بودند. اما بنا بر شواهد تاریخی، نصب ضریح به معنای اصطلاحی آن، بر مزار امام رضا(ع) از دورۀ صفویه آغاز شده است.
ضریح کلمه ای عربی است که در فرهنگ های عرب به معنای شکاف میانه قبر و خود قبر آمده است، اما در اصطلاح فارسی سازه مشبّکی از طلا، نقره، مس یا چوب و جز آن است، که بر روی قبر امام، امامزاده یا بزرگان مذهبی می نهند. از تاریخچه پیدایش ضریح و تغییر و تحول آن به شکل کنونی اطلاع دقیقی در دست نیست، اما ضریح به معنای اتاقک و صندوق از قرن نخست قمری رایج بوده است، ظاهراً پیشینه ضریح به شکل کنونی (مشبک و از نقره و مس)به دوره صفویه برمی گردد.
ظاهراً نخستین پوشش بر مرقد امام رضا(ع) همان است که ابن بطوطه در سفرنامه خود از آن یاد می کند و احتمالا این همان صندوقی است که سال ۵۰۰ق صاحب کتاب روضات از کتاب ثاقب المناقب نقل می کند که«چون انوشیروان مجوس اصفهانی از بزرگان دربار سلجوقی که در زمان سلطان سنجر شفا یافته بود بر مرقد رضوی صندوقی از نقره ترتیب و تقدیم نمود.» در زمان شاه تهماسب صفوی (۹۵۷ ق) ضریحی بر روی این صندوقچه چوبی نصب گردید، از این رو پیشینه ضریح به شکل کنونی به دوره صفویه برمی گردد. با این حال درباره تاریخچه نخستین ضریح نصب شده بر روی مرقد امام رضا(ع) روایات متفاوتی در منابع تاریخی ذکر شده است. نویسنده کتاب تاریخ آستان قدس احتمال داده است که اولین ضریح در عهد تیموریان و بعضی احتمال داده اند که در عهد شاه اسماعیل اول صفوی نصب شده باشد. عده ای نیز آن را منسوب به عهد شاه طهماسب اول می دانند. به نظر می رسد تا سال ۱۳۱۱ش به دلایل مختلف از جمله عدم امکان رؤیت کتیبه ضریح قدیمی، تاریخ نصب و نام بانی آن مورد اختلاف بوده است.
ضریح کلمه ای عربی است که در فرهنگ های عرب به معنای شکاف میانه قبر و خود قبر آمده است، اما در اصطلاح فارسی سازه مشبّکی از طلا، نقره، مس یا چوب و جز آن است، که بر روی قبر امام، امامزاده یا بزرگان مذهبی می نهند. از تاریخچه پیدایش ضریح و تغییر و تحول آن به شکل کنونی اطلاع دقیقی در دست نیست، اما ضریح به معنای اتاقک و صندوق از قرن نخست قمری رایج بوده است، ظاهراً پیشینه ضریح به شکل کنونی (مشبک و از نقره و مس)به دوره صفویه برمی گردد.
ظاهراً نخستین پوشش بر مرقد امام رضا(ع) همان است که ابن بطوطه در سفرنامه خود از آن یاد می کند و احتمالا این همان صندوقی است که سال ۵۰۰ق صاحب کتاب روضات از کتاب ثاقب المناقب نقل می کند که«چون انوشیروان مجوس اصفهانی از بزرگان دربار سلجوقی که در زمان سلطان سنجر شفا یافته بود بر مرقد رضوی صندوقی از نقره ترتیب و تقدیم نمود.» در زمان شاه تهماسب صفوی (۹۵۷ ق) ضریحی بر روی این صندوقچه چوبی نصب گردید، از این رو پیشینه ضریح به شکل کنونی به دوره صفویه برمی گردد. با این حال درباره تاریخچه نخستین ضریح نصب شده بر روی مرقد امام رضا(ع) روایات متفاوتی در منابع تاریخی ذکر شده است. نویسنده کتاب تاریخ آستان قدس احتمال داده است که اولین ضریح در عهد تیموریان و بعضی احتمال داده اند که در عهد شاه اسماعیل اول صفوی نصب شده باشد. عده ای نیز آن را منسوب به عهد شاه طهماسب اول می دانند. به نظر می رسد تا سال ۱۳۱۱ش به دلایل مختلف از جمله عدم امکان رؤیت کتیبه ضریح قدیمی، تاریخ نصب و نام بانی آن مورد اختلاف بوده است.
wikishia: ضریح_امام_رضا_(ع)