ضروریه مخالفه

[ویکی فقه] ضروریه مخالفه، یکی از اصطلاحات به کار رفته در علم منطق بوده و به معنای تعبیری از نوع نقیض در قضایای موجهه مرکبه است.
در مباحث نقیض قضایای موجهه مرکب، وقتی در صدد تعیین نقیض یک قضیه اند، از تعابیری استفاده می کنند که متشکل از دو بخش است. بخش اول را یکی از اسامی قضایای موجهه مرکب (مثل: مشروطه خاصه، حینیه ممکنه و وجودیه لاضروریه) تشکیل می دهد و بخش دوم شامل یکی از دو واژه مخالفه و موافقه است. بخش دوم به منزله صفت برای بخش اول است و بیان می کند که قضیه مذکور در بخش اول، از لحاظ کیف (ایجاب و سلب)، موافق قضیه اصل است یا موافق. بنابراین «ضروریه مخالفه» بیان گر نقیض یک قضیه مرکبه است که از لحاظ جهت، قضیه ضروریه است و از لحاظ کیف، مخالف کیفِ قضیه اصل است؛ یعنی اگر قضیه اصل، موجبه باشد قضیه نقیض، سالبه است و اگر اصل، سالبه باشد قضیه نقیض، موجبه است. به همین بیان، ضروریه موافقه بیان گر نقیض یک قضیه مرکبه است که از لحاظ جهت، قضیه ضروریه است و از لحاظ کیف، موافق کیفِ قضیه اصل است.
مستندات مقاله
در تنظیم این مقاله از منابع ذیل استفاده شده است: • فرصت شیرازی، میرزا محمد، اشکال المیزان.• ابوالحسن سالاری، بهمنیار بن مرزبان، التحصیل.• حلی، حسن بن یوسف، الجوهر النضید.
۱. ↑ فرصت شیرازی، میرزا محمد، اشکال المیزان، ص۸۳.۲. ↑ فرصت شیرازی، میرزا محمد، اشکال المیزان، ص۸۶.۳. ↑ ابوالحسن سالاری، بهمنیار بن مرزبان، التحصیل، ص۸۶.۴. ↑ علامه حلی، حسن بن یوسف، الجوهر النضید، ص۷۸.
...