ضرو
لغت نامه دهخدا
ضرو. [ ض ُ رُوو ] ( ع مص ) ضَرْو. رجوع به ضَرْو شود.
ضرو. [ ض ِرْوْ ] ( ع اِ ) بچه دونده سگ. ( منتهی الارب ). || سگ صید. ( مهذب الاسماء ). سگ شکاری. ( فهرست مخزن الادویه ). || اندک از جذام که خوره باشد. ( منتهی الارب ). || بن ( در این معنی بفتح اول نیز آید ). ( منتهی الارب ). ج ، اضراء. کمکام یا صمغ آن. ( منتهی الارب ). خنجک و آن نام درختی باشد. ( بحر الجواهر ).صمغ درخت کمکام و آن را از یمن آرند. ( مفاتیح ). بطم. حبةالخضراء. شلم این درخت حسن لَبه است ( حصی لبان ). شجرةالمصطکی. افواه الطیب .ضرو، مانند درخت بلوط است برگش بسرخی زند و چوبش درعمارات بقای عظیم دارد. ( نزهة القلوب ). صمغالکمکام.( ذخیره خوارزمشاهی ). گروهی گفته اند که درخت حبةالخضراء ( ونیزه ) که کهن شود و بزرگ باشد، آن را ضرو گویند. ( ذخیره خوارزمشاهی ). ضرو، کمکام و صمغالکمکام صمغ این درخت است. ابن الاعرابی گوید که ضرو درخت بطم را گویند یعنی درخت حبةالخضراء را و ذکر او در حرف باء کرده شده است. ارجانی گوید او گرم است در سه درجه و خشکست در دو درجه و اطلاق شکم را دفع کند و درد دهان را که بتازی آن را قلاع گویند بغایت مفید باشد و زداینده است هر اعضا را و آماسها را تحلیل کند و از عمق تن مادّه های غلیظ را بکشد و دفع کند. ابن ماسویه گوید: قوت او چون قوت لادن است و او را در عطرها بکاربرند و محمد زکریا گوید هرکه را قُلاع باشد چون از او در دهان گیرد درد دهان را دفع کند. ( ترجمه صیدنه ٔابوریحان ). درختی است در کوهستان یمن مانند درخت بلوط بزرگ الا از وی نیکوتر بود و ورق وی بسرخی مایل بود و ثمر وی مانند خوشه بطم لیکن حب وی بزرگتر بود وورق وی چون بپزند و صافی کنند و دیگر بر سر آتش نهند و بپزند تا نزدیک به انعقاد بعد از آن بردارند و استعمال کنند جهت خشونت سینه و سرفه که از سردی بود ودرد دهان و گویند قلاع را ساکن کند درحال و صمغ وی می آورند بمکه ، و به قوت مانند لادن بود در بویهای خوش زنان بکار دارند و خوشبوی بود و طبیعت آن گرم و خشک بود در دوم و گویند در سیوم و تر بود در اول و گویندخشک در اول و بعضی گویند کمکام ورق درخت ضرو است و گویند کمکام لحای وی است یعنی پوست بیخ آن ، صمغ ضرو معروفست به کمکام و طبیعت آن گرم است در دوم و خشک در اول ، محلل و جذاب بود از عمق بدن ، و اسحاق بن سلیمان گوید که حب آن ریاح بلغمی را تحلیل دهد و رازی گوید ضرو جهت دفع قلاع و اطلاق بطن نیکو بود و شریف گوید روغن بسیار از حب وی بیرون آید و بادها بشکند و محلل و مجفف بود و چون ورق وی با روغن بپزند و در گوش چکانند درد دندان را ساکن کند و چون به آب بپزند و طبیخ آن مضمضه کنند بُن دندان را محکم گرداند و بلغم را زایل کند و چون ورق تازه وی همچنان بسوزانند تا خاکستر گردد و به آب بپزند و صاف کنند و مقدار سی درم بیاشامند درد خاصره زایل کند و فحم چوب وی جهت جراحتها نیکو بود و قطع خون رفتن بکند خاصه از جراحت ختنه اطفال ، و اسحاق بن عمران گوید بدل ضرو یمنی ضرو اندلس بود و بعضی گویند ضرو درخت حبةالخضراء است و این مؤلف گوید آنچه بمکه می آورند رب الضرو خوانند بوی دهان خوش کند چون در دهان گیرند. ( اختیارات بدیعی ). اسم درختیست در بلاد یمن شبیه بدرخت بلوط و ثمرش مثل بطم و دانه او بزرگتر از آن و صمغ او معروف به حصی لبان است. شاخ و برگ و بار او گرم و خشک و آب مطبوخ او که با شکر بقوام آورند جهت خشونت حلق و سرفه و درد دهان نافع و روغن دانه او خوشبو و مجفف و محلل بلغم و ریاح و جهت تقویت معده و جرب حیوانات مفید و بدلش روغن حب البطم است و برگش خوشبو و طبیخ او بقدر سه وقیه رافع درد تهیگاه و مضمضه او جهت قلاع و تقویت لثه مؤثر و عصاره او قوی و روغنی که در آن برگ او را جوشانیده باشند جهت درد گوش و چوب سوخته او جهت قطع خون جراحات و قروح مقعدو قضیب نافع است. ( تحفه حکیم مؤمن ). شجرةٌ یمانیةٌ کالبلوط الا ان اوراقها لیست شائکة و تحمل عناقید فوق حجم الحیةالخضراء و هذه الشجرة لم یعرفها غالب اهل هذه الصناعة بحقیقتها و الصحیح انها الکمکام و ان صمغها هو المعروف بالحصی لبان الجاوی علی ما صححته بعدمشقة و هی حارة یابسة فی الثالثة او یبسها فی الاولی قابضة تحذو اللسان و تنفع من القلاع و مرض اللهاة و الصدر و السعال و المقعدة و آلات التناسل مطلقاً و الاغتسال بها یقوی البدن و یحفظ الشعر و یحل الصلابات و صمغها المذکور من اجود الصموغ رائحة و اجوده الابیض المشرب بالحمرة الطیب الرائحه اذا القی فی النار و یغش بالمصطکی و الکندر و الصمغ اذا طبخ فی النخالة و طبقت فی فصوص الجاوی ایاماً و رفعت کما جربته و الفرق بینهما الدخان و یقوی القلب و یسر النفس بخوراً و یشد اللثة مضغاً و یحس النزلات طلاء و جب هذه الشجرة اذامضغ نقی الرأس و دهنه یحلل الریاح المزمنة. ( تذکره ضریر انطاکی ). صاحب البیان و التبیین گوید قضبان المساویک ، البشام و الضرو و العنم و... ( ج 3 ص 77 ).بیشتر بخوانید ...
فرهنگ فارسی
پیشنهاد کاربران
پیشنهادی ثبت نشده است. شما اولین نفر باشید