صُوَرُالکَواکِب ( به عربی: صُوَرُ الکَواکِبِ الثّابِتَةِ ) ( به معنی «پیکرهای ستارگان» ) کتابی است به زبان عربی نوشتهٔ عبدالرحمان صوفی رازی، ستاره شناس ایرانی سدهٔ سوم و چهارم هجری ( حدود ۹۶۴ میلادی ) . موضوع این کتاب اخترشناسی و صور فلکی است. این کتاب را بعدها خواجه نصیرالدین طوسی به فارسی برگرداند. صورالکواکب به چندین زبان دنیا ترجمه شده است.
... [مشاهده متن کامل]
عبدالرحمن صوفی این اثر را حدود هشت قرن بعد از المجستی بطلمیوس نوشت. آنچه این اثر را از دیگر آثار نجومی متمایز می سازد این است که صوفی بدون داشتن وسایل پیشرفته توانست سحابی ها را کشف کند و ستارگان مزدوج را بشناسد و نظریهٔ بطلمیوس را اصلاح نماید.
عبدالرحمن در شهرهای بصره، بغداد و شیراز رصدهایی انجام داد و حتی در بعضی کتاب ها نوشته شده که در جنوب ایران مدتی به محاسبات اخترشناسانه مشغول بوده است. وی کتاب صورالکواکب را که نسخهٔ تصحیح شده ای از المجسطی بطلمیوس بود، بر اساس مشاهدات رصدی خودش تألیف کرد و در آن موقعیت، رنگ و قدر ۱٬۰۸۱ جرم سماوی را توصیف کرد. همچنین وی در
این کتاب، تصویر ۴۸ صورت فلکی را رسم کرد. بدین ترتیب وی نخستین کسی است که گزارش رصدی کره های آسمانی خارج از کهکشان راه شیری را ثبت نمود. کتاب مذکور شامل معرفی تک تک ستارگان درخشان و موقعیت آن ها است. عبدالرحمن صوفی نخستین کسی است که به تصویر کردن صورت های فلکی و برج های دوازده گانه به صورت مدون و دقیق اقدام نمود و نقوش او در کتاب صورالکواکب به گونه ای مرجع تصویری جهانی در خلق کره های آسمانی شد.
صوفی اشتباهات رصدهای بتانی و بطلمیوس را اصلاح کرد و خطاهای ایشان را ارائه داد. او برای هر صورت فلکی جدولی شامل نام ستارگان و موقعیت آن ترسیم کرده و صورت هایی از آن ها ارائه داده است. وی همچنین نورانیت ستارگان را محاسبه کرده و دربارهٔ یکایک آن ها توضیح داده است. عبدالرحمن با توجه به قدر و نورانیت کم و زیاد ستارگان، حرکات خاص ستارگان را حساب کرد. او به محاسبهٔ تغییر رنگ بعضی از ستارگان مانند ستارهٔ الغول نیز پرداخت.
وی به محاسبه زمان طولانی «سحابی های متغیر» پرداخت و پژوهش کاملی در سحابی «امرأة المسلسله» انجام داد که این نخستین رصد ثبت شده از این کهکشان است.
کتاب صور الکواکب صوفی، نخستین بار در سال ۶۴۷ ه. ق توسط خواجه نصیرالدین طوسی از زبان عربی به زبان فارسی ترجمه شد. ترجمهٔ این اثر در زمان این دانشمند، نشان از علاقه مندی مردم به علم نجوم دارد. پس از آن نیز ترجمه های دیگری از این اثر توسط اشخاص دیگر انجام شد، لاکن ترجمه خواجه نصیرالدین طوسی صحیح ترین و مهم ترین ترجمهٔ این اثر می باشد و در کتابخانهٔ ایاصوفیه تحت شمارهٔ ۲۵۹۵ موجود است.
... [مشاهده متن کامل]
عبدالرحمن صوفی این اثر را حدود هشت قرن بعد از المجستی بطلمیوس نوشت. آنچه این اثر را از دیگر آثار نجومی متمایز می سازد این است که صوفی بدون داشتن وسایل پیشرفته توانست سحابی ها را کشف کند و ستارگان مزدوج را بشناسد و نظریهٔ بطلمیوس را اصلاح نماید.
عبدالرحمن در شهرهای بصره، بغداد و شیراز رصدهایی انجام داد و حتی در بعضی کتاب ها نوشته شده که در جنوب ایران مدتی به محاسبات اخترشناسانه مشغول بوده است. وی کتاب صورالکواکب را که نسخهٔ تصحیح شده ای از المجسطی بطلمیوس بود، بر اساس مشاهدات رصدی خودش تألیف کرد و در آن موقعیت، رنگ و قدر ۱٬۰۸۱ جرم سماوی را توصیف کرد. همچنین وی در
این کتاب، تصویر ۴۸ صورت فلکی را رسم کرد. بدین ترتیب وی نخستین کسی است که گزارش رصدی کره های آسمانی خارج از کهکشان راه شیری را ثبت نمود. کتاب مذکور شامل معرفی تک تک ستارگان درخشان و موقعیت آن ها است. عبدالرحمن صوفی نخستین کسی است که به تصویر کردن صورت های فلکی و برج های دوازده گانه به صورت مدون و دقیق اقدام نمود و نقوش او در کتاب صورالکواکب به گونه ای مرجع تصویری جهانی در خلق کره های آسمانی شد.
صوفی اشتباهات رصدهای بتانی و بطلمیوس را اصلاح کرد و خطاهای ایشان را ارائه داد. او برای هر صورت فلکی جدولی شامل نام ستارگان و موقعیت آن ترسیم کرده و صورت هایی از آن ها ارائه داده است. وی همچنین نورانیت ستارگان را محاسبه کرده و دربارهٔ یکایک آن ها توضیح داده است. عبدالرحمن با توجه به قدر و نورانیت کم و زیاد ستارگان، حرکات خاص ستارگان را حساب کرد. او به محاسبهٔ تغییر رنگ بعضی از ستارگان مانند ستارهٔ الغول نیز پرداخت.
وی به محاسبه زمان طولانی «سحابی های متغیر» پرداخت و پژوهش کاملی در سحابی «امرأة المسلسله» انجام داد که این نخستین رصد ثبت شده از این کهکشان است.
کتاب صور الکواکب صوفی، نخستین بار در سال ۶۴۷ ه. ق توسط خواجه نصیرالدین طوسی از زبان عربی به زبان فارسی ترجمه شد. ترجمهٔ این اثر در زمان این دانشمند، نشان از علاقه مندی مردم به علم نجوم دارد. پس از آن نیز ترجمه های دیگری از این اثر توسط اشخاص دیگر انجام شد، لاکن ترجمه خواجه نصیرالدین طوسی صحیح ترین و مهم ترین ترجمهٔ این اثر می باشد و در کتابخانهٔ ایاصوفیه تحت شمارهٔ ۲۵۹۵ موجود است.
