صنعت در اراک

اراک از جمله شهرهای صنعتی کشور ایران است که از لحاظ گوناگونی محصولات صنعتی، نخستین، از لحاظ وجود صنایع مادر، دومین و به طور کلی یکی از چهار قطب صنعتی کشور محسوب می شود. [ ۱]
این شهر به واسطه وجود صنایع مادر، [ ۲] تولید ۸۰ درصد تجهیزات انرژی کشور، وجود بزرگ ترین کارخانه تولیدکننده آلومینیوم کشور، بزرگ ترین ماشین سازی کشور، بزرگ ترین واگن سازی و لوکوموتیوسازی خاورمیانه، بزرگترین تولیدکنندگان زیرساخت های برق ومخابرات کشور ( شرکت های آونگان، یاسان، گام و شایان برق ) ، بزگترین تولیدکننده ابزار در کشور ( ایران پتک ) ، بزرگ ترین و اولین سازندهٔ ماشین آلات ساخت وساز و معدنی در خاورمیانه، بزرگ ترین کمباین سازی خاورمیانه، بزرگ ترین تولیدکنندهٔ جرثقیل و بالابرهای هیدرولیکی در خاورمیانه، بزرگ ترین تولیدکنندهٔ بنزین کشور و بزرگ ترین شرکت املاح معدنی کشور[ ۳] لقب پایتخت صنعتی ایران[ ۴] را به خود اختصاص داده است.
استان مرکزی دارای ۳۷ شهرک و ناحیهٔ صنعتی فعال می باشد[ ۵] که شهر اراک در این بین دارای صنایع گوناگون انرژی، فلزی، نفت وپتروشیمی، شیمیایی، نساجی، ماشین آلات، ساختمانی، معدنی، غذایی، چوب و مبلمان است که برخی از این واحدها مانند هپکو، آونگان، املاح معدنی ایران، صنایع آذرآب، شرکت آلومینیوم ایران، گروه نورد آلومینیوم، صنایع آلومرول، ماشین سازی اراک، کمباین سازی ایران، پتروشیمی شازند اراک و واگن پارس از صنایع اساسی کشور به شمار می روند.
تولیدات صنایع شهر اراک علاوه بر تأمین نیازهای داخلی، به کشورهای خارجی نیز صادر می گردد. به همین علت بخش بزرگی از صادرات کالاهای صنعتی را به خود اختصاص داده است. [ ۱]
در دوران قاجار رواج صنایع محلی و تولید ماشینی صنایع بومی را شاهد بوده ایم در این دوره صنعت فرش اراک با سرمایه گذاری کمپانی های تجاری غربی مانند زیگلر رونق فراوانی یافت و فرش دستباف اراک به کشورهای غربی صادر شد. [ ۶]
در اوایل دهه ۴۰ صنعت در شهر اراک رونق تازه ای گرفت. در این دوره صنایع بزرگ ماشین سازی و آلومینیوم سازی در اراک ایجاد و عبور راه آهن سراسری از این شهر و نزدیکی به مرکز در توسعه صنعت تأثیر چشمگیری داشت. [ ۶] آلومینیم سازی، نورد آلومینیوم، واگن پارس، ماشین سازی، کمباین سازی، آونگان و هپکو از جمله صنایع سنگین بودند که در دهه ۴۰ و ۵۰ تأسیس شدند. [ ۱]