صفدی خلیل بن ایبک

صَفَدی، خلیل بن اَیبَک (صفد ۶۹۷ ـ دمشق ۷۶۴ق)
مورخ، شرح حال نویس، منشی، عالم و شاعر تُرک تبار عرب. فرزند مملوکی ترک بود و در صَفَد، حلب و قاهره مناصب دیوانی، از جمله دیوان انشا، داشت. در دمشق متصدی بیت المال بود و در اواخر عمر شنوایی اش را از دست داد. صفدی بسیار پُرکار بود و علاوه بر اشعار فراوان، آثاری متعدد به نثری متکلف به اسلوب زمان خود نگاشت که بیشتر به تذکره شباهت دارند. تألیفاتی هم در لغت و بلاغت، مقاله ای دربارۀ شراب، و منتخباتی با موضوعات کام جویانه یا پندآموز دارد. شهرتش بیشتر به سبب قاموس عظیم الوافی با لوَفیّات، در شرح احوال مشاهیر، است. ازجمله دیگر آثار مهم اوست: نُکْتُ الهمیان فی نکتِ العمیان، دربارۀ مشاهیر نابینا؛ مسالک الابصار فی ممالک الامصار، در جغرافیا؛ اعیان العصر، احوال معاصران مؤلف که منتخبی از الوافی بالوفیات است؛ احسن السواجع، مکاتبات او؛ جنان الجناس فی علم البدیع؛ الغیث المُسَجَّم، در شرح لامیه العجم؛ طوق الحمامه؛ تذکرة الصلاحیه؛ منشآت.