صحیفه سجادیه

[ویکی فقه] صحیفه سجادیه که از آن به زبور آل محمد (علیهم السلام) و انجیل اهل بیت یاد می شود، از مهمترین و معتبرترین متون اسلامی بعد از قرآن کریم است. این کتاب ارزشمند مجموعه دعاهایی است که امام سجاد (علیه السلام) انشاء فرموده و به دست مبارک فرزندش امام باقر (علیه السلام) نگاشته شده است. در این جلسات امام جعفر صادق (علیه السلام) نیز حضور داشته اند.
دعا، پیوندی معنوی میان انسان و پروردگار است که اثر تربیتی و سازندگی مهمی در روح انسان دارد، از این رو دعا از دیدگاه اسلام از جایگاه خاصی برخوردار است.
← امام سجاد و دعا
صحیفه سجادیه کامله، مجموعه ای از ۷۵ دعا و نیایش بوده است که امام سجاد (علیه السّلام) املا نموده و امام باقر (علیه السّلام) و برادرش زید بن علی آن را در دو نسخه نوشته اند.متوکل بن هارون ـ راوی اول صحیفه سجادیه موجود ـ می گوید: پس از سفر حج، یحیی بن زید بن علی را ملاقات کرده و او را از حزن و ناراحتی امام صادق (علیه السّلام) نسبت به شهادت زید بن علی آگاه کردم و ضمنا بدو گفتم که امام صادق (علیه السّلام) فرمود که یحیی نیز همانند پدرش کشته خواهد شد. پس از صحبت هایی (که در مقدمه صحیفه آمده است) یحیی مجموعه ای نفیس از ادعیه امام سجاد (علیه السّلام) را که به خط جناب زید بوده است، به متوکل می سپرد تا پس از کشته شدن او به دست بنی امیه نیفتد.متوکل این مجموعه را به امام صادق (علیه السّلام) عرضه کرده و با نوشته امام محمد باقر (علیه السّلام) مقابله می کند و هیچ تفاوتی بین آنها نمی یابد. او از مجموعه ۷۵ دعای صحیفه، ۶۴ دعا را می نویسد که در مجموعه حاضر تنها ۵۴ دعای آن موجود است.
محتوای صحیفه سجادیه
صحیفه سجادیه به منزله یک دائره المعارف علوم بشری است و آنچه انسان برای سعادت خود بدان نیاز دارد در آن یافت می شود که اصول اعتقادات، احکام، فروعات دین و معارف توحیدی و عرفانی، اخلاقیات و مسائل اجتماعی و سیاسی از آن جمله اند.اگر چه دعاهای موجود در صحیفه به صورت راز و نیاز و نیایش مطرح گردیده ولی در درون آن ها شعله های سوزان آتش گداخته از سیاست و تدبیر است، حکمتهایی که اهل نظر را به فکر فروداشته و جرعه های عشق معنوی را در کام بینوایان نیازمند معنویت فرو برده و عشاق را به سوی وادی عشق سوزنده می کشاند.
← فضائل عالی بشر در قالب دعا
...

[ویکی شیعه] صحیفه سجادیه کتابی حاوی ۵۴ مناجات و دعا از امام سجاد(ع)، امام چهارم شیعیان. صحیفه سجادیه پس از قرآن و نهج البلاغه نزد شیعیان جایگاه مهمی دارد و به نام های «زبور آل محمد» و «انجیل اهل بیت» مشهور است.
آقا بزرگ تهرانی در الذریعه حدود ۵۰ شرح برای صحیفه ذکر کرده است که مشهورترین آن ها ریاض السالکین نوشته سید علیخان شیرازی است. صحیفه هم چنین به زبان های انگلیسی، فرانسوی، ترکی، اردو، اسپانیولی، بوسنیایی، آلبانیایی، تامیلی و... ترجمه شده است. علاوه بر جایگاه این کتاب نزد شیعیان، برخی از اندیشمندان اهل سنت نیز فصاحت و بلاغت آن را ستوده اند.
امام سجاد(ع) بسیاری از معارف دینی را در ضمن دعاهای خود بیان کرده است؛ موضوعاتی مثل خداشناسی، جهان شناسی، انسان شناسی و مباحث عالم غیب، فرشتگان، رسالت انبیا، جایگاه پیامبر و اهل بیت(ع)، امامت، فضایل و رذایل اخلاقی، گرامیداشت اعیاد، مسائل اجتماعی و اقتصادی، اشارات تاریخی، نعمتهای مختلف خداوند، آداب دعا، تلاوت، ذکر، نماز، عبادت و... . معروف ترین دعای صحیفه دعای مکارم الاخلاق است.

[ویکی اهل البیت] کلید واژه: صحیفه سجادیه، امام سجاد علیه السلام، آثار علمی امام سجاد علیه السلام، سند صحیفه سجادیه، دعاهای صحیفه سجادیه
صحیفه سجادیه، مجموعه دعاهایی است که امام زین العابدین علیه السلام انشا فرموده اند و فرزند بزرگوارشان امام محمد باقر علیه السلام ونیز برادرش زید بن علی آن ها را نوشته اند و امام جعفر صادق علیه السلام نیز در مجلس حاضر بوده و آنها را می شنیده است. از صحیفه سجادیه که سند آن به امام سجاد علیه السلام منتهی می شود، به «اخت القرآن» و «انجیل اهل البیت علیهم السلام» و «زبور آل محمد صلی الله علیه و آله» و «صحیفه کامله» تعبیر شده است.
صحیفه سجادیه کامله، مجموعه ای از 75 دعا و نیایش بوده است که امام سجاد علیه السلام املا کرده و امام باقر علیه السلام و برادرش زید بن علی آن را در دو نسخه نوشته اند. نسخه زید بن علی به فرزندش یحیی بن زید می رسد و او آن را برای حفاظت از تصاحب بنی امیه به متوکل بن هارون می دهد. متوکل بن هارون که از اصحاب امام صادق علیه السلام است مجموعه ای را که در اختیار داشته به امام صادق علیه السلام عرضه کرده و با نوشته امام محمد باقر مقابله می کند و هیچ اختلافی در آن ها نمی یابد. آن گاه مطابق با وصیت یحیی بن زید آن را در حضور امام صادق علیه السلام به محمد و ابراهیم دو فرزند عبدالله بن حسن تحویل می دهد پس از آن امام صادق علیه السلام خود صحیفه را بر متوکل املا می نماید متوکل خود در این مورد می گوید: «امام صادق علیه السلام هفتاد و پنج دعا به من املا فرمود. یازده باب آن از دستم رفت و شصت و چند باب آن را حفظ کردم...».
صحیفه سجادیه ای که اکنون در دسترس ماست، پنجاه و چهار دعا دارد که دعای اولش «فی التحمیدلله عزوجل» و دعای آخرش «دعاؤه فی استکشاف الهموم» است.
برخی مباحث صحیفه به قرار زیر است:
هر یک از این مباحث دارای زیر مجموعه های خاص خود است. امام سجاد علیه السلام در همه موضوع ها، با شیوه ای ابتکاری و نوآوری منحصر به فرد، تصویر روشنی از معارف اسلامی و جامعه اسلامی زمان خویش را ارائه می دهد و تکلیف مسلمانان را بیان می کند.
صحیفه ای که اکنون در دست ما است سندش به «بهاء الشرف» می رسد. وی در سال 516 در ماه ربیع الاول این دعاها را به سندی که در اول صحیفه نقل شده، دریافت کرده است; البته صحیفه سال ها قبل از «بهاء الشرف» معروف بود. چنان که نجاشی در ذیل ترجمه «متوکل بن عمیر بن المتوکل» نوشته است: «روی عن یحیی بن زید دعاء الصحیفه اخبرنا الحسین بن عبیدالله عن ابن اخی طاهر عن محمد بن مطهر عن ابیه عن عمیر بن المتوکل عن ابیه متوکل عن یحیی بن زید بالدعاء». بی تردید نجاشی قبل از «بهاء الشرف» می زیست و در سال 450 ه وفات یافت.
همچنین علامه مجلسی از نسخه ای از صحیفه یاد می کند که به سال 333 ق مربوط است: «قد وجدت فی نسخة قدیمة من الصحیفة الکاملة... و کان تاریخ کتابتها سنه ثلاث و ثلاثین و ثلاثماه...» شایان ذکر است که صحیفه سجادیه به بررسی سندی نیاز ندارد، چون بسیاری از علما ادعای تواتر آن را کرده اند. از مطالعه اجازاتی که برای نقل صحیفه سجادیه به ثبت رسیده است، چنان برمی آید که این کتاب به بررسی سندی نیاز ندارد و متواتر است.

[ویکی نور] صحیفه سجادیه (ترجمه آیتی). الصحیفة السجادیة، ترجمه عبدالمحمد آیتی»، ترجمه فارسی کتاب شریف صحیفه سجادیه امام زین العابدین(ع) است که به قلم عبدالمحمد آیتی نگاشته شده است.
کتاب فاقد هر گونه مقدمه و پیش گفتار است و تنها برگردان فارسی نیایش های حضرت را دربردارد.
در این کتاب به فارسی روان، ترجمه دعاهای حضرت سجاد(ع) از صحیفه سجادیه آمده و کتاب؛ مشتمل بر 54 نیایش این کتاب است. از جمله نیایش های این کتاب است:
از دعاهای آن حضرت است در درود بر حاملان عرش و هر ملک مقرب دیگر، دعای آن حضرت است در حق خود و دوستانش، دعای آن حضرت است در پناه بردن به خدا از ناگواری ها و بدخویی ها و کارهای نکوهیده، دعای آن حضرت است به هنگام طلب حاجت از خدای تعالی، دعای آن حضرت است هنگامی که چیزی غمگینش می ساخت یا گناهان سبب اندوهش می شد، دعای آن حضرت است به هنگامی که روزی بر او تنگ می شد، دعای آن حضرت است هنگامی که خبر مرگ کسی به او می رسید یا خود مرگ را یاد می کرد، دعای آن حضرت است در خوف از خدای تعالی و....
کتاب حاضر فاقد پاورقی های توضیحی است و در پاورقی تنها ترجمه عنوان هر نیایش ذکر شده است. همچنین این کتاب هیچ گونه فهرستی را دربرندارد.

[ویکی نور] صحیفه سجادیه (ترجمه خلجی). صحیفه سجادیه کتابی است دربردارنده دعاهای امام سجاد(ع)که به قلم محمدتقی خلجی، به فارسی ترجمه شده است. متن ادعیه در یک صفحه و ترجمه آن در صفحه بعد ارائه شده است.
در این ترجمه دوباره (ویرایش دوم)، مترجم با آگاهی از بزرگی سخن- که نازله روح پاک و مطهر امام سجاد(ع) و برجای مانده جاویدانِ خانه نبوت و بازتابش آموزه ها و گزاره های بدل ناپذیر نهایی ترین وحی الهی است- سعی نموده است تا با توجه به رعایت اصل امانت در ترجمه و همراه با جبران کاستی ها و احیاناً تدارک سهوالقلم ها و تصحیح خطاهای ترجمه نخست، ترجمه ای شیوا و رسا از این متن گرانبهاء و بی نظیر ارائه نماید .
همچنین سعی نموده است تا کلمه ها و جمله ها، در بسیاری موارد، به کلمه و جمله های سهل و روان و روزآمد و آسان، بدل شود تا مطالب برای عموم قابل فهم تر و مورد قبول تر باشد .
در ابتدای کتاب، مقدمه ای از مترجم در اشاره به حقیقت مفهوم دعا و زبان آن و نیز بیان ویژگی های ترجمه، افزوده شده است. وی معتقد است حقیقت دعا، همان توجه به خداوند و استمداد و مددخواهی از رحمت بیکران اوست که در هر آفریده ای طبعاً وجود دارد و اساساً هر آفریده ای، خود را پدید آمده از این جهان و مقهور و نیازمند به پروردگار این جهان می بیند و در ناتوانی و درماندگی هایش، به گونه طبیعی، از همان مبدایی که رشته هستی اش بدان پیوسته است، مدد می طلبد، به ویژه این حالت توجه و استغاثه و مددخواهی، در هنگام درماندگی و بیچارگی اش به خوبی نمایان می گردد .
وی به این نکته اشاره دارد که صحیفه سجادیه، اگرچه شکل خطاب به خداوند و گفتگوی با اوست و در قالب و ساختار اعلام نیازها و حاجت خواهی انسان از خدای تعالی است، لیکن یک متن متقن تدریس و تعلیم فلسفی، عرفانی، کلامی، اخلاقی و تربیتی است و به تعبیر جامع تر و ژرف تر، یک متن ناب دینی است؛ یعنی مجموعه ای انعکاس یافته از وحی الهی محمدی است .
فهرست ادعیه در ابتدای کتاب آمده است.

صَحیفۀ سَجّادِیّه
مجموعه ای از ۵۴ دعا از دعاهای امام سجّاد (ع) که آن را اُخت القرآن و انجیل اهل البیت و زبور آل محمد (ص) لقب داده اند و به اعتبار کمال و اهمّیت دعاهای آن صحیفۀ کاملۀ سجادّیه و هر دعا به منزلۀ دعای کامل، نامیده شده است. برخی آن را در مقابل صحیفۀ ناقصۀ منتسب به زیدیّه دانسته اند ولی این ادعا محرز نشده است. صحیفۀ سجادیه متضمّن دعاهای مختلف در حالات و زمان ها و مکان های مقدّس است و در آن اصول اعتقادی و تربیتی و معارف دینی با فصیح ترین جملات و جامع ترین کلمات و محکم ترین دلایل و رساترین تعبیرات در قالب دعا تبیین شده است. این مجموعه از طریق امام باقر (ع) و فرزند ایشان زید روایت شده و در اکثر اجازات علمای شیعۀ امامیه و زیدیه و جمعی از علمای عامّه از آن یاد شده است. چند اِستدراک از ادعیۀ این مجموعه فراهم آمده است؛ مانند الصحیفة السجادیّةالثانیة، از شیخ حرّ عاملی؛ الصحیفة السجادیة الثالثة، از میرزا عبدالله افندی؛ الصحیفة السجادیة الرابعة، از میرزا حسین نوری. شرح ها و توضیحاتی نیز بر صحیفۀ سجادیه تألیف کرده اند؛ معروف ترین آن ها: ریاض السالکین، تألیف سیدعلی خان مدنی شیرازی؛ حدایق الصالحین، از شیخ بهائی، که تنها «حدیقۀ هلالیۀ» آن برجای مانده و چاپ شده است؛ شرح های مجلسی اول و دوم؛ شرح کفعمی؛ شرح فارسی محمد هادی مازندرانی. صحیفۀ سجادیه چاپ های بسیار دارد و ترجمه های آن به زبان های مختلف ازجمله فارسی و اردو و انگلیسی منتشر شده است.