میرزا صادق خان مستشارالدوله ( ۱۲۴۲ تبریز – ۱۶ آذر ۱۳۳۱ تهران ) که بعدها نامِ خانوادگی صادق را برگزید، از دولتمردان و سیاستمداران دوران قاجار و پهلوی بود. او چهارمین رئیس مجلس شورای ملی ایران و اولین رئیس مجلس پس از استبداد صغیر ( دوره ٔ دوم ) بود.
... [مشاهده متن کامل]
میرزا صادق خان در کوی خیابان تبریز متولد شد. مادرش خواهر محسن مظاهر ( مشیرالدوله ) وزیرامور خارجه مظفرالدین شاه و پدرش میرزا جواد خان مستشارالدوله ( درگذشته ۱۳۱۷ قمری ) پسر میرزا کریم خان ( کدخدای کوی خیابان تبریز ) و برادر مادری میرزا یوسف خان مستشارالدوله مولف کتاب معروف یک کلمه بود. او از کارمندان عالی رتبه وزارت خارجه و مدتی مستشار سفارت ایران در استانبول بود. میرزا جواد، لقب مستشارالدوله را بعد از فوت برادرش دریافت کرد و این لقب در خاندانش موروثی شد و بعد از درگذشت او به فرزند ارشد و بزرگ خاندان، یعنی صادق رسید که پیش از آن، لقب صدیق حضرت داشت.
صادق تحصیلات مقدماتی را نزد پدرش به پایان رساند و در همین دوران زبان فرانسه را نیز آموخت. دوره متوسطه را در تبریز به اتمام رساند، سپس به عثمانی رفت و در مکتب سلطانی استانبول ادامه تحصیل داد. بعد از اخذ مدرک حقوق در کنار پدر به عنوان کارمند سفارت ایران در استانبول به کار پرداخت و با مطبوعات آزادی خواه آنجا همکاری می کرد.
او برادرزادهٔ یوسف مستشارالدوله است.
صادق خان در سال ۱۲۷۰ خورشیدی به ایران بازگشت و ریاست دارالانشای وزارت عدلیه و تجارت را به عهده گرفت و مدتی هم مدیر دیوان مظالم عامه در وزارت عدلیه بود. پس از انقلاب مشروطه در دوره اول مجلس شورای ملی به نمایندگی طبقه اعیان تبریز برگزیده شد. پس از اینکه فکر اصلاح قانون اساسی مورد توجه نمایندگان قرار گرفت، کمیسیونی هفت نفره بدین منظور تشکیل شد که میرزا صادق خان هم عضو آن بود.
در زمانی که حامیان محمدعلی شاه قصد حمله به مجلس داشتند، صادق خان و تنی چند از نمایندگان به فکر دفاع مسلحانه از مجلس افتاند. در این درگیری، طرفداران شاه شکست خوردند و درخواست صلح کردند. بعد از این واقعه، مجلس شاه را تحت فشار گذاشت تا سعدالدوله و امیربهادر را تبعید و به قانون اساسی اعلام وفاداری کند. بنابراین هیئتی شش نفره از نمایندگان همراه مستشارالدوله نزد شاه رفتند. مجلس در تعامل با شاه ناکام ماند که در نهایت اختلافات به رویارویی علنی مبدل شد.
... [مشاهده متن کامل]
میرزا صادق خان در کوی خیابان تبریز متولد شد. مادرش خواهر محسن مظاهر ( مشیرالدوله ) وزیرامور خارجه مظفرالدین شاه و پدرش میرزا جواد خان مستشارالدوله ( درگذشته ۱۳۱۷ قمری ) پسر میرزا کریم خان ( کدخدای کوی خیابان تبریز ) و برادر مادری میرزا یوسف خان مستشارالدوله مولف کتاب معروف یک کلمه بود. او از کارمندان عالی رتبه وزارت خارجه و مدتی مستشار سفارت ایران در استانبول بود. میرزا جواد، لقب مستشارالدوله را بعد از فوت برادرش دریافت کرد و این لقب در خاندانش موروثی شد و بعد از درگذشت او به فرزند ارشد و بزرگ خاندان، یعنی صادق رسید که پیش از آن، لقب صدیق حضرت داشت.
صادق تحصیلات مقدماتی را نزد پدرش به پایان رساند و در همین دوران زبان فرانسه را نیز آموخت. دوره متوسطه را در تبریز به اتمام رساند، سپس به عثمانی رفت و در مکتب سلطانی استانبول ادامه تحصیل داد. بعد از اخذ مدرک حقوق در کنار پدر به عنوان کارمند سفارت ایران در استانبول به کار پرداخت و با مطبوعات آزادی خواه آنجا همکاری می کرد.
او برادرزادهٔ یوسف مستشارالدوله است.
صادق خان در سال ۱۲۷۰ خورشیدی به ایران بازگشت و ریاست دارالانشای وزارت عدلیه و تجارت را به عهده گرفت و مدتی هم مدیر دیوان مظالم عامه در وزارت عدلیه بود. پس از انقلاب مشروطه در دوره اول مجلس شورای ملی به نمایندگی طبقه اعیان تبریز برگزیده شد. پس از اینکه فکر اصلاح قانون اساسی مورد توجه نمایندگان قرار گرفت، کمیسیونی هفت نفره بدین منظور تشکیل شد که میرزا صادق خان هم عضو آن بود.
در زمانی که حامیان محمدعلی شاه قصد حمله به مجلس داشتند، صادق خان و تنی چند از نمایندگان به فکر دفاع مسلحانه از مجلس افتاند. در این درگیری، طرفداران شاه شکست خوردند و درخواست صلح کردند. بعد از این واقعه، مجلس شاه را تحت فشار گذاشت تا سعدالدوله و امیربهادر را تبعید و به قانون اساسی اعلام وفاداری کند. بنابراین هیئتی شش نفره از نمایندگان همراه مستشارالدوله نزد شاه رفتند. مجلس در تعامل با شاه ناکام ماند که در نهایت اختلافات به رویارویی علنی مبدل شد.
