صابئین
(یا: صُبّه؛ صُبّی ها؛ مانْدایی؛ مانداییان) قومی آرامی برخوردار از دین و زبان و خطی خاص ساکن بین النهرین، در دورۀ باستان. ماندایی احتمالاً از کلمۀ ماندا به معنای معرفت اخذشده و عنوان مغتسله که در الفهرست ابن ندیم آمده، ظاهراً نام این مردم است. گمان می رود که صابئین مذکور در قرآن کریم نیز خطاب به آنان باشد. اینان غالباً در بعضی شهرها و آبادی های حوضۀ سفلای رودخانه های دجله و فرات و کرخه و کارون زندگی می کنند و به حرفه هایی چون درودگری، آهنگری، قفل سازی و به ویژه زرگری و طلاسازی اشتغال دارند. برخی آیین های دینی صبی ها، مانند غوطه خوردن در آب و غسل تعمید در آب روان و غسل های سه گانه، سکونت در کنار رودخانه ها را برای آنان الزامی کرده است. زیستگاه آغازین این قوم احتمالاً در شام و فلسطین بوده است و گویا در آغاز مسیحیت و در سال های سلطنت اردوان سوم اشکانی به قلمرو ایران آمده اند. جمعیت صبی ها طی قرون متمادی به شدت کاهش یافته است و از ده هاهزار نفر در همۀ خاورمیانه تجاوز نمی کند. زبان و خط آرامی این مردم به زبان گمارا ـ تلمود بابلی بسیار نزدیک است. صبی های امروزی به زبان های فارسی و عربی نیز تکلم می کنند. وجه تمایز صبی ها دیانت ویژۀ آنان است. صبی ها خود را امت شیث بن آدم می دانند و از مسیحیت بسیار دورند. برخی آیین های مرموز و رازآلود صبی ها برگرفته از ادیان یهودی، ایرانی، بابلی و آرامی است. تقویم صبی نسخۀ دومی از تقویم معروف یزدگردی بوده و مرکب از ۳۶۰ روز و پنج روز مسترقه است. صبی ها این پنج روز را که در اوایل فروردین ایرانی قرار دارد، بنجه/پنجه می نامند و آن را بخشی از عمر و زندگی انسان نمی دانند. ادبیات ماندایی بر پایۀ کتاب بزرگ دینی آنان یعنی سدرا ربا/ گنزه (گنزا= گنج) شکل گرفته و حاوی مطالب دینی و افسانه های تاریخی و اخلاقی و مطالبی دربارۀ شیث بن آدم، حضرت نوح، سام بن نوح و حضرت یحیی است. زنان شیوخ صبی حق دست زدن به لوازم خانه را ندارند و تهیۀ غذای روزانه با شیوخ است. صبی ها بیشتر گیاه خوار و ماهی خوارند. برای گاو حرمت زیادی قائل اند و هرگز آن را نمی کشند و از میان چهارپایان حلال گوشت فقط گوسفند نر را ذبح می کنند. اعیاد مهم ماندایی عبارت اند از دهواربا، شیشان، دهواحونینا، پروایانا (عید بنجه)، دهوادیمانا (عید روز تولد حضرت یحیی) و عاشوریه (عید پختن غذا برای آمرزش ارواح مردگان) که از پختن غذا به فرمان حضرت نوح برای آمرزش ارواح مردگان طوفان به جا مانده است. نام صابئین سه بار در قرآن کریم آمده و برخی فقها آنان را در زمره اهل کتاب به حساب آورده اند.
(یا: صُبّه؛ صُبّی ها؛ مانْدایی؛ مانداییان) قومی آرامی برخوردار از دین و زبان و خطی خاص ساکن بین النهرین، در دورۀ باستان. ماندایی احتمالاً از کلمۀ ماندا به معنای معرفت اخذشده و عنوان مغتسله که در الفهرست ابن ندیم آمده، ظاهراً نام این مردم است. گمان می رود که صابئین مذکور در قرآن کریم نیز خطاب به آنان باشد. اینان غالباً در بعضی شهرها و آبادی های حوضۀ سفلای رودخانه های دجله و فرات و کرخه و کارون زندگی می کنند و به حرفه هایی چون درودگری، آهنگری، قفل سازی و به ویژه زرگری و طلاسازی اشتغال دارند. برخی آیین های دینی صبی ها، مانند غوطه خوردن در آب و غسل تعمید در آب روان و غسل های سه گانه، سکونت در کنار رودخانه ها را برای آنان الزامی کرده است. زیستگاه آغازین این قوم احتمالاً در شام و فلسطین بوده است و گویا در آغاز مسیحیت و در سال های سلطنت اردوان سوم اشکانی به قلمرو ایران آمده اند. جمعیت صبی ها طی قرون متمادی به شدت کاهش یافته است و از ده هاهزار نفر در همۀ خاورمیانه تجاوز نمی کند. زبان و خط آرامی این مردم به زبان گمارا ـ تلمود بابلی بسیار نزدیک است. صبی های امروزی به زبان های فارسی و عربی نیز تکلم می کنند. وجه تمایز صبی ها دیانت ویژۀ آنان است. صبی ها خود را امت شیث بن آدم می دانند و از مسیحیت بسیار دورند. برخی آیین های مرموز و رازآلود صبی ها برگرفته از ادیان یهودی، ایرانی، بابلی و آرامی است. تقویم صبی نسخۀ دومی از تقویم معروف یزدگردی بوده و مرکب از ۳۶۰ روز و پنج روز مسترقه است. صبی ها این پنج روز را که در اوایل فروردین ایرانی قرار دارد، بنجه/پنجه می نامند و آن را بخشی از عمر و زندگی انسان نمی دانند. ادبیات ماندایی بر پایۀ کتاب بزرگ دینی آنان یعنی سدرا ربا/ گنزه (گنزا= گنج) شکل گرفته و حاوی مطالب دینی و افسانه های تاریخی و اخلاقی و مطالبی دربارۀ شیث بن آدم، حضرت نوح، سام بن نوح و حضرت یحیی است. زنان شیوخ صبی حق دست زدن به لوازم خانه را ندارند و تهیۀ غذای روزانه با شیوخ است. صبی ها بیشتر گیاه خوار و ماهی خوارند. برای گاو حرمت زیادی قائل اند و هرگز آن را نمی کشند و از میان چهارپایان حلال گوشت فقط گوسفند نر را ذبح می کنند. اعیاد مهم ماندایی عبارت اند از دهواربا، شیشان، دهواحونینا، پروایانا (عید بنجه)، دهوادیمانا (عید روز تولد حضرت یحیی) و عاشوریه (عید پختن غذا برای آمرزش ارواح مردگان) که از پختن غذا به فرمان حضرت نوح برای آمرزش ارواح مردگان طوفان به جا مانده است. نام صابئین سه بار در قرآن کریم آمده و برخی فقها آنان را در زمره اهل کتاب به حساب آورده اند.
wikijoo: صابیین