صابئین
لغت نامه دهخدا
صابئین ابتدا در شمال بین النهرین پراکنده بودند و مرکز اصلی آنها حران و زبان آنان سریانی بود. مأمون خلیفه میخواست این فرقه را سرکوب کند لیکن اطلاعات و معلومات آنان وی را از اجرای این تصمیم بازداشت. در حدود سال 259 هَ. ق. / 872 م. ثابت بن قره مشهور که با همکیشان خود اختلافی پیدا کرد و آنان وی را از جرگه خویش براندند، به بغداد آمد و در آنجا تشکیل شعبه دیگری از صابئین داد. فرقه صابئین در بغداد مدتی آسوده بودند تا آنکه خلیفه قاهر به آزار ایشان پرداخت و سنان بن ثابت را مجبور به قبول اسلام کرد. در حدود سال 364 هَ. ق. / 975 م. ابواسحاق بن هلال صابی که منشی المطیع خلیفه و الطائع خلیفه بودسبب شد که فرمان عفو همکیشان خود را که در رقه و دیار مُضر بودند بگیرد و صابئین بغداد را نیز مورد حمایت قرار داد. در قرن یازدهم میلادی بیشتر صابئین در حران و بغداد بسر میبردند و در 424 هَ. ق. / 1033 م.تنها یک معبد مخصوص ماه داشتند و آن قلعه ای در حرّان بود و در این تاریخ این معبد بوسیله علویان مصر اشغال شد. در اواسط قرن یازدهم آثار صابئین حرّانی بکلی از میان رفت ، اما صابئین بغداد و رسوم آنها هنوز هم باقی است. بزرگانی که از این طایفه برخاسته و موجب اشتهار این کیش شده اند عبارتند از: ثابت بن قره مهندس عالی مقام و منجّم مبتکر و فیلسوف. سنان بن ثابت پزشک ، عالم طبیعی و اطبّاء و منجّمین دیگر از این خاندان. ثابت بن سنان و هلال بن محسن مورخ. ابی اسحاق بن هلال وزیر و کسانی دیگر از این خانواده. البتانی منجم مشهور. ابوجعفر الخازن ریاضی دان. ابن الوحشیة مؤلف فلاحت نبطی هم اگرچه خود را مسلمان معرفی میکنند، لکن کاملاً به مکتب صابئین اختصاص دارند و از جابربن حیان کیمیاوی مشهور هرچند اطلاع دقیقی در دست نیست ولی محتملاً صابی است. ( دائرة المعارف اسلام ج 4 ).بیشتر بخوانید ...
فرهنگ فارسی
فرهنگ عمید
۲. فرقه ای مذهبی که آداب و رسوم آن ها مخلوطی از یهودی گری و مسیحیت است و اکثر اوقات آداب و رسوم مذهبی خود را نزدیک آب روان و با شست وشو در آب انجام می دهند. برخی از صابئین ستاره پرست و برخی بت پرست بوده اند. مرکز اصلی آن ها کلدۀ قدیم بوده و از اهل کتاب به شمار رفته اند و در قرآن ذکری از آن ها شده است، ماندائیان، مغتسله.
۳. فرقه ای مشرک و بت پرست که در حران زندگی می کرده اند و در زمان مٲمون، خلیفۀ عباسی، خود را از فرقۀ صابئین معرفی کردند تا از اغماضی که اسلام دربارۀ صابئین واقعی روا داشته استفاده کنند و جان خود را نجات دهند.
دانشنامه اسلامی
[ویکی شیعه] صابئین یا صابئین مندایی گروهی که خود را پیرو حضرت یحیی می دانند. درفش نماد آنان است. البته صابئین برای اشاره به گروه های اعتقادی از مسلمانان تا ستاره پرست ها نیز به کار می رفته است.
«صابئین» از ماده «صَبَأَ» به معنای تغییر دین می باشد. براساس این معنا، هر شخصی که دین خود را تغییر داده باشد، می توان صابئی نامید. در نتیجه تعبیر صابئین بر افراد و گروه های مختلفی از مسلمانان تا افرادی که یقین در مشرک بودن آن ها وجود دارد، اطلاق شده است.
قرآن در سه آیه کلمه «الصابئون» و «الصابئین» را استفاده کرده است و هیچ توضیحی پیرامون آن ها نمی دهد. به همین جهت مفسران اختلافات فراوانی در مورد این گروه دارند و فقیهان نیز اقوال و گفتارهای مختلفی در مورد آنان ارائه کرده اند.
«صابئین» از ماده «صَبَأَ» به معنای تغییر دین می باشد. براساس این معنا، هر شخصی که دین خود را تغییر داده باشد، می توان صابئی نامید. در نتیجه تعبیر صابئین بر افراد و گروه های مختلفی از مسلمانان تا افرادی که یقین در مشرک بودن آن ها وجود دارد، اطلاق شده است.
قرآن در سه آیه کلمه «الصابئون» و «الصابئین» را استفاده کرده است و هیچ توضیحی پیرامون آن ها نمی دهد. به همین جهت مفسران اختلافات فراوانی در مورد این گروه دارند و فقیهان نیز اقوال و گفتارهای مختلفی در مورد آنان ارائه کرده اند.
wikishia: صابئین
پیشنهاد کاربران
صابئین : این کلمه از ریشه ی مشتق ” ص ب ع ” ( عبری ) به معنی فرو رفتن در آب می باشد که ” عین “ آن ساقط شده و به معنی معمدون است یعنی کسانی که تعمید را با تغسیل در آب اجرا می کنند . پیرو حضرت یحیی تعمید دهنده اند . آنها در جنوب عراق و خوزستان ایران بودند . فرقه ی واسطه ی بین یهودیان و مسیحیان اند و از اهل کتاب به شمار می رفتند .
... [مشاهده متن کامل]
شهرستانی در کتاب ملل و نحل می نویسد : صابئه از صبا گرفته شده ، چون این طائفه از طریق حق و آئین انبیاء منحرف گشتند لذا آنها را صابئه می گویند .
در مصباح المنیر فیومی آمده : صبا به معنی کسی است که از دین خارج شده و به دین دیگری گرویده .
در فرهنگ دهخدا پس از تایید اینکه این کلمه عبری است می گوید : صابئین جمع صابی و مشتق از ریشه عبری ( ص - ب - ع ) به معنی فرو رفتن در آب ( یعنی تعمید کنندگان ) می باشد .
که به هنگام تعریب ع آن ساقط شده و مغتسله که از دیر زمانی نام محل پیروان این آئین در خوزستان بوده و هست ترجمه جامع و صحیح کلمه صابی است .
محققان معاصر و جدید نیز این کلمه را عبری می دانند .
دائرة المعارف فرانسه جلد چهارم صفحه 22 این واژه را عبری دانسته و آنرا به معنی فرو بردن در آب یا تعمید می داند .
ژسینوس آلمانی می گوید : این کلمه هر چند عبری است ولی محتمل است از ریشه ای که به معنی ستاره است مشتق باشد .
نویسنده کشاف اصطلاح الفنون می گوید : صابئین فرقه ای هستند که ملائکه را می پرستند ، و زبور می خوانند ، و به قبله توجه می کنند .
در کتاب التنبیه و الاشراف به نقل امثال و حکم صفحه 1666 آمده : پیش از آنکه زرتشت آئین مجوس را به گشتاسب عرضه کند و او آن را بپذیرد مردم این ملک بر مذهب حنفاء بودند و ایشان صابئانند ، و آن آئینی هست که بوذاسب آن را به زمان طهمورس آورده است . ( تفسیر نمونه ج : 1 ص : 289 )
... [مشاهده متن کامل]
شهرستانی در کتاب ملل و نحل می نویسد : صابئه از صبا گرفته شده ، چون این طائفه از طریق حق و آئین انبیاء منحرف گشتند لذا آنها را صابئه می گویند .
در مصباح المنیر فیومی آمده : صبا به معنی کسی است که از دین خارج شده و به دین دیگری گرویده .
در فرهنگ دهخدا پس از تایید اینکه این کلمه عبری است می گوید : صابئین جمع صابی و مشتق از ریشه عبری ( ص - ب - ع ) به معنی فرو رفتن در آب ( یعنی تعمید کنندگان ) می باشد .
که به هنگام تعریب ع آن ساقط شده و مغتسله که از دیر زمانی نام محل پیروان این آئین در خوزستان بوده و هست ترجمه جامع و صحیح کلمه صابی است .
محققان معاصر و جدید نیز این کلمه را عبری می دانند .
دائرة المعارف فرانسه جلد چهارم صفحه 22 این واژه را عبری دانسته و آنرا به معنی فرو بردن در آب یا تعمید می داند .
ژسینوس آلمانی می گوید : این کلمه هر چند عبری است ولی محتمل است از ریشه ای که به معنی ستاره است مشتق باشد .
نویسنده کشاف اصطلاح الفنون می گوید : صابئین فرقه ای هستند که ملائکه را می پرستند ، و زبور می خوانند ، و به قبله توجه می کنند .
در کتاب التنبیه و الاشراف به نقل امثال و حکم صفحه 1666 آمده : پیش از آنکه زرتشت آئین مجوس را به گشتاسب عرضه کند و او آن را بپذیرد مردم این ملک بر مذهب حنفاء بودند و ایشان صابئانند ، و آن آئینی هست که بوذاسب آن را به زمان طهمورس آورده است . ( تفسیر نمونه ج : 1 ص : 289 )
صابئین یعنی تغییر دین دهندگان و لذا به کسان زیادی صابی گفته شده ؛ فی المثل مشرکین قریش به حضرت محمد صابی میگفتند . اما مهم ترین آن صابئین مندایی اند ؛ اقلیتی مذهبی معتقد به دین مندایی با گرایش گنوسی اند که تحت حمایت اردوان اشکانی از آزار و اذیت رومیان و یهودیان از فلسطین به حاشیه رود کرخه و کارون کوچانده شدند .
... [مشاهده متن کامل]
پیروان این آیین به خدا و قیامت معتقدند و صاحب کتابند . دارای آیین نماز ٬ روزه و غسلند و آب روان در نظرشان پاک و مقدس است و در نزدیکی رودخانه ها زندگی میکنند . زبان و خط مخصوص به خود دارند و کتابشان کتاب مقدس گنزاربّا ( گنج بزرگ ) یا صحف آدم توسط ملکا هیبل زیوا ( جبرئیل رسول ) به حضرت آدم ٬ اول پیامبرشان نازل شده و جز آن کتب ششگانه ای نیز دارند .
پیامبرانشان به ترتیب آدم ٬ شیتل ( شیث ) ٬ نوح ٬ سام و یحیی تعمید دهندهٔ عیسی مسیح است .
قبله اشان رو به شمال است و چون جهت شمال توسط ستارهٔ قطبی پیدا میشده به اشتباه آنان را ستاره پرست خوانده اند ٬ اگرچه ستارگان و نجوم اهمیت خاصی در این آیین داشته و دارند .
نزدیکترین دین به آئین مانوی است و چون زرتشتیان به اصالت نور و پاکی آن در برابر تاریکی معتقدند .
معتقدند هر سی و شش هزار و چهارصد و بیست و پنج سال یکبار قیامت میشود و بعد از آن دورهٔ حیات جدیدی آغاز میگردد .
... [مشاهده متن کامل]
پیروان این آیین به خدا و قیامت معتقدند و صاحب کتابند . دارای آیین نماز ٬ روزه و غسلند و آب روان در نظرشان پاک و مقدس است و در نزدیکی رودخانه ها زندگی میکنند . زبان و خط مخصوص به خود دارند و کتابشان کتاب مقدس گنزاربّا ( گنج بزرگ ) یا صحف آدم توسط ملکا هیبل زیوا ( جبرئیل رسول ) به حضرت آدم ٬ اول پیامبرشان نازل شده و جز آن کتب ششگانه ای نیز دارند .
پیامبرانشان به ترتیب آدم ٬ شیتل ( شیث ) ٬ نوح ٬ سام و یحیی تعمید دهندهٔ عیسی مسیح است .
قبله اشان رو به شمال است و چون جهت شمال توسط ستارهٔ قطبی پیدا میشده به اشتباه آنان را ستاره پرست خوانده اند ٬ اگرچه ستارگان و نجوم اهمیت خاصی در این آیین داشته و دارند .
نزدیکترین دین به آئین مانوی است و چون زرتشتیان به اصالت نور و پاکی آن در برابر تاریکی معتقدند .
معتقدند هر سی و شش هزار و چهارصد و بیست و پنج سال یکبار قیامت میشود و بعد از آن دورهٔ حیات جدیدی آغاز میگردد .
صابئین. رجوع شود به مندائیان.