شیپورک

شیپورک (مژک داران). شِیپورک ( به انگلیسی: Stentor ) ، که گاهی به آن حیوانک شیپوری نیز گفته می شود، تیره ای از مژک داران دگرپرورده پالیده خوار، نماینده ناجورمُژه ای ها است. معمولاً به شکل شاخ هستند و طول آنها دو میلی متر است. به همین ترتیب، آنها از بزرگترین موجودات تک سلولی شناخته شده هستند. آنها از طریق شکافت یاخته به طور غیرجنسی تولیدمثل می کنند. [ ۱]
بدن یا قشر، به طور کلی شاخ شکل است، از این رو با منادی یونانی و نام قبلی حیوانک شیپوری ارتباط دارد. یک حلقه از مژک های برجسته در اطراف زنگوله جلویی در پالایش غذا و شنا کمک می کنند. طول بعضی به چندین میلی متر می رسد و آنها را در میان بزرگترین موجودات تک یاخته قرار می دهد. شِیپورک می تواند رنگ های مختلفی داشته باشد: برای نمونه، S. coeruleus به دلیل وجود اِستِنتورین که یک رنگدانه طبیعی است می تواند آبی به نظر برسد. همانند بسیاری از تک یاخته های آب شیرین، شِیپورک دارای یک واکوئل انقباضی است. از آنجا که غلظت نمک در داخل سلول و آب شیرین اطراف متفاوت است، شِیپورک باید آبی را که از طریق اسمز وارد آن می شود ذخیره کند و سپس آن را از واکوئل تخلیه کند. آنها می توانند بازسازی شوند و قطعات کوچک می توانند به موجوداتی کامل تبدیل شوند. هر سلول دارای یک درشت هسته ( اغلب کشیده ) و چندین ریز هسته است.
این تک هسته ای ها در سراسر جهان در دریاچه ها و نهرهای آب شیرین معمول هستند. فقط S. multiformis از زی جاهای دریایی، آب شیرین و حتی زمینی ثبت شده است. آنها معمولاً به رشته های جلبکی یا ریزه ها متصل می شوند. برخی از گونه های شِیپورک، مانند S. polymorphus می توانند به صورت همزیستی با گونه های خاصی از جلبک های سبز زندگی کنند. جلبک ها پس از بلعیدن زنده می مانند در حالی که میزبان آنها مواد مغذی تولید شده را جذب می کند، در حالی که جلبک ها نیز به نوبه خود مواد زائد متابولیکی شِیپورک را جذب و از آن تغذیه می کنند. گونه های شِیپورک به اغتشاشات بیرونی با انقباض به شکل توپ واکنش نشان می دهند. کیست های استراحت از چند گونه شناخته شده اند. [ ۲]
این جنس شامل بیش از بیست گونه توصیف شده است ( به لیست در جعبه مراجعه کنید ) . [ ۳] [ ۴] جنس شِیپورک در سال ۱۸۱۵ توسط زیست شناس آلمانی لورنز اوکن ( Lorenz Oken ) ( ۱۸۵۱–۱۷۷۹ ) نامگذاری شد. [ ۵]
نوع گونه شاخص جنس Stentor muelleri Ehrenberg در ۱۸۳۱ است. طبق تجزیه و تحلیل های اخیر مولکولی به نظر می رسد که جنس تک تبار است و مربوط به جنس Blepharisma است. [ ۶]