شیربها

[ویکی فقه] شیربها به پول ی گفته می شود که خانواده عروس از داماد می گیرند
شیر بها- که امروزه در برخی مناطق رایج است- عبارت است از پولی که داماد قبل از مراسم ازدواج، علاوه بر مهر به خانواده عروس می‏ دهد. عنوان یاد شده در کلمات برخی معاصران و نیز در پاسخ به استفتائات مطرح شده است.
شیر بها غیر از مهر است؛ از این رو، احکام مهر بر آن مترتب نمی‏ شود و پرداخت آن می‏ تواند تحت یکی از عناوین زیر باشد.
عناوین فقهی شیربها
۱. جعاله؛ بدین گونه که داماد در ازای انجام دادن عملی مباح از سوی خانواده عروس، همچون راضی کردن دختر به ازدواج با وی، مالی را به عنوان جعاله به آنان می‏ دهد. در این صورت، همه احکام جعاله بر آن مترتب می‏ گردد و خانواده عروس در ازای عمل یاد شده مستحق دریافت اجرت تعیین شده خواهند بود و داماد نمی‏ تواند آن را پس بگیرد.
۲. هبه؛ بدین گونه که داماد با رضایت، مالی را به خانواده دختر هبه می‏ کند هرچند قصد او از این‏کار جلب نظر پدر ومادر عروس یاکسب رضایت خود عروس باشد.
در این فرض، گرفتن مال از داماد، برای خانواده عروس جایز است. داماد نیز می‏ تواند تا زمانی که آن مال تلف نشده از هبه خود برگردد و مال را پس بگیرد.
۳. داماد راضی به پرداخت شیربها نباشد و دختر با مهر تعیین شده راضی به ازدواج با او باشد؛ لیکن بستگان عروس مانع این وصلت باشند و داماد به جهت رهایی دختر از این وضعیت و رفع مانع، ناگزیر از پرداخت شیربها به خانواده عروس گردد. در این صورت، گرفتن شیربها بر خانواده عروس حرام، و تصرف در آن ضمان آور است و داماد حتی پس از تلف شدن مال می‏ تواند رجوع کند و آن را پس بگیرد.

مبلغی یا اموالی که در مراسم بله بران، خانوادۀ داماد متعهد می شد به خانوادۀ عروس، به سپاس از زحمات آن برای بزرگ کردنِ دختر، بپردازد. شیربها از ملزومات مجالس خواستگاری نیست و حتی از منظر عموم، سخن دربارۀ آن چندان پسندیده به شمار نمی آید. این رسم امروزه در ایران تا حد زیادی منسوخ شده اما در برخی مناطق به ویژهدر خانواده های کم بنیه تر، کماکان مرسوم است. عموماً خانوادۀ عروس مبلغ شیربها را صرف تهیۀ جهیزیه می کند. پرداخت شیربها در بسیاری از جوامع افریقایی، آسیایی، و جزایر اقیانوس آرام و بعضی از قبایل سرخ پوست امریکا رایج است. در بیشتر کشورهای اروپایی و آسیایی جنوبی، جهیزیه بیش از شیربها مرسوم است.