شیخ مهدی سراج انصاری

[ویکی اهل البیت] شیخ مهدی سراج انصاری مشهور به «سراج الواعظین» فرزند آیت الله شیخ عبدالرحیم کلیبری انصاری، در روز یکشنبه 7 شوال 1313 ق (سوم فروردین 1275 ش) در نجف اشرف به دنیا آمد
ایشان در مورد جو معنوی خانواده خویش نوشته است: «در دوره زندگانی خود، چیزی که مایه خرسندی من است، آن است که محیط زندگانی من از نخست جهل و نادانی نبوده است، زیرا از روزی که چشم خود را گشودم، خود را در دامان پدری دیدم که یکی از مراجع بزرگ تبریز بود و همیشه مراقب فرزندان خویش بوده و راه سعادت را با دلایل روشن به روی فرزندان خود باز می نمود.
اگرچه میان باز شدن چشم من با مرگ یک چنین پدری، فاصله بسیار کمی شد؛ ولی در اثر پرورش ایشان، نیروی میل و رغبت بر تحصیل علوم و کمالات در من تقویت شده بود.
سلسله و خاندان سراج انصاری به صحابی معروف پیامبر صلی الله علیه و آله جابر بن عبدالله انصاری می رسد. او در این مورد می نویسد: «سلسله نسب ما به موجب مدارکی که آن مرحوم (پدرم) در دست داشت، به جابر ابن عبدالله انصاری منتهی می شود و اسنادی که در این موضوع بود، در زمان انقلاب مشروطه ضمن دارایی و کتاب ها به غارت رفت و مفقود شد. پدران ما تا دو قرن پیش، که اسامی آن ها موجود است، هر یک در زمان خود به انصاری مشهور و همه از علمای درجه اول بوده اند».
سراج انصاری بعد از این که دوران کودکی را پشت سرگذاشت، تا سال 1312 ش. به تحصیل علوم دینی و معارف اسلامی پرداخت و سپس مدتی در تبریز به موعظه و ارشاد مردم همت گماشت. او در سال 1315 ش. به کشور عراق هجرت نمود و در محضر علامه مصلح آیت الله سید هبة الدین شهرستانی به کسب معارف اسلامی و انجام خدمات دینی اشتغال ورزید. او در مدت تحصیل خویش از اساتید متعددی بهره برده است که در این جا به دو استاد وی - که تأثیر بیشتری در رشد فکری و پرورش روحی وی داشته اند - اشاره می کنیم:
1- آیت الله شیخ عبدالرحیم کلیبری انصاری (1272-1334):
آقا میرزا عبدالرحیم پدر و اولین استاد وی می باشد. سراج انصاری به مدت 21 سال (1313-1334) تحت تعلیم و تربیت این عالم معروف تبریز بود. آیت الله کلیبری انصاری در روز پنجشنبه پنجم ذی الحجه 1272 ق. در قریه هجراندیس (از نواحی کلیبر، یکی از شهرهای آذربایجان شرقی) متولد شد و پس از پایان سال های کودکی، درس مقدماتی را از مرحوم آخوند ملا نصرالله انصاری، که یکی از علمای برجسته زمان خود و از شاگردان صاحب جواهر بود، آموخت. شیخ عبدالرحیم در اوایل 1300 ق. برای تکمیل علوم دینی به عراق مسافرت نمود و مدتی از درس میرزای شیرازی بزرگ استفاده کرد. سپس در حلقه شاگردان دوره اول مرحوم آیت الله آخوند ملا محمدکاظم خراسانی درآمد. وی همچنین از درس میرزای رشتی و شیخ محمدحسن مامقانی بهره مند شد. او از آقا سید کاظم یزدی و آیت الله شریعت اصفهانی اجازه اجتهاد داشته است.
مقام علمی شیخ عبدالرحیم نزد علما و مجتهدینی، که نزد آن مرحوم درس خوانده اند، محرز و مسلم است. آیت الله شیخ عبدالرحیم کلیبری در زمان خود، مورد توجه عام و خاص و مرجع تقلید مردم آذربایجان بود و عده ای از مؤمنین آن سامان علاوه بر تقلید، در رفع خصومات و مرافعات به وی رجوع می کردند. وی، بعد از گذراندن 62 بهار از عمر بابرکت خویش، در سحرگاه روز جمعه نهم صفر 1334 ق. دارفانی را وداع گفت و در صحن امامزاده سید حمزه تبریز مدفون گردید. از تألیفات وی می توان به کتاب های زیر اشاره نمود: مشکوة السالک در ادعیه؛ صراط النجاة در اصول دین؛ رساله در شرط متأخر؛ بهجة العناوین؛ اجتهاد و تقلید.