شیخ شامل

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] شیخ شامل رهبر جنبش اسلامی داغستان در قرن سیزدهم هجری/ نوزدهم میلادی می باشد.
وی از قوم «آوار» بود و در روستای کوهستانی گمری واقع در شمال شرق داغستان در ۱۲۱۲ ق/ ۱۷۹۷ به دنیا آمد. پدرش عبدالعزیز گذشته از شغل زراعت در کار طب نیز دست داشت. شامل از جوانی به تقوا و اعتقاد راسخ به دین اسلام و همچنین تاب و توان فوق العاده جسمانی، که حتی در میان مردم سخت جان داغستان نیز شاخص بود، معروفیت داشت.
تحصیلات
خواندن و نوشتن و مبادی علوم اسلامی را در نوجوانی در ولایت خود، داغستان، که در آن دوران مهمترین مرکز علمی و فرهنگی اسلامی بود فراگرفت. شامل از همان آغاز جوانی تحت تأثیر مواعظ قاضی محمد ـ از مشایخ صوفی نقشبندی ـ قرار داشت. فتوحات روسیه در قفقاز با گسترش طریقت نقشبندیه در آن منطقه همزمان شد. بنابراین مقاومت در برابر مهاجمان خارجی به نوعی «غزوه» یا «جهاد مقدس» بر ضد کفار روس تبدیل گردید.
فعالیت های سیاسی نظامی
قاضی محمد و شیخ شامل به بسیج و سازماندهی مردم داغستان در برابر اشغالگران روسی پرداختند. در مدت کوتاهی شورش و طغیان سراسر داغستان را فراگرفت و قاضی ملامحمد در مقام «امام» به عنوان رهبر نهضت مقاومت انتخاب شد. او به کمک نیروهای رزمنده خود که مطیع و سرسپرده وی بودند به پایگاه های نظامی روس ها و متحدان بومی آنها حمله برد.در ۱۲۴۶ ق/ ۱۸۳۰ قاضی محمد به همراه شامل به خونزاق، مرکز آوارستان، حمله بردند اما شکست خوردند. در ۱۲۴۸ ق/ ۱۸۳۲ هنگامی که ملامحمد و شامل در نزدیکی ولادی قفقاز بودند روس ها به فرماندهی ژنرال فن روزن به چچستان و آوارستان حمله بردند. در این نبرد قاضی ملامحمد شهید و شامل نیز به سختی مجروح گردید اما توانست از صحنه بگریزد.
← رهبری نهضت
...

دانشنامه آزاد فارسی

شیخ شامل (داغستان ۱۲۱۲ـ مدینه ۱۲۸۷ق)
شیخ نَقْشْبَندیّه و پیشوای جنبش اسلامی در قفقاز. تحصیلات دینی خود را در داغستان فراگرفت و به تأثیر از مواعظ قاضی محمد، از مشایخ نقشبندّی، و همراه او در جهاد با اشغالگران روس، به بسیج ، سازماندهی و فرماندهی مردم داغستان پرداخت . مقام امامت و پیشوایی نیروهای مسلمان داغستان در وضع بسیار سخت سیاسی و اجتماعی به او رسید. با درایت و اقتدار مقابل نیروهای روس قرار گرفت و با روش جنگ چریکی شکست های سختی بر آنان وارد کرد و در منطقۀ داغستان حکومت دینی نیرومندی به وجود آورد. پس از شکست روسیه در جنگ کریمه (۱۸۵۴ـ ۱۸۵۶)، نهضت اسلامی شامل با مشکلات جدیدی مواجه شد که از آن جمله باید به انتخاب فرماندهی لایق برای سپاه روس، جلوگیری روس ها از رسیدن سلاح به نیروهای شامل و ممانعت مردم خسته به جنگ با توزیع پول های هنگفت بین آن ها اشاره کرد. با وجود این، او آمادۀ مقاومت شد و با نشر اعلامیه ای اعلام جهاد کرد. از آن پس سقوط مناطق مختلف داغستان، حوزۀ فعالیتش را محدود کرد و سرانجام در قلعۀ گونیب با سپاه عظیم روس ها درگیر شد و با دو فرزندش به اسارت نیروهای روسی درآمد. روس ها او را با احترام تمام به کالوگا در ۱۶۰کیلومتری جنوب مسکو انتقال و در عمارت مناسبی جای دادند. شامل پس از دَه سال اجازه یافت به سفر حج رود و در همین سفر درگذشت.

پیشنهاد کاربران

بپرس