شیب سنج

ابزاری جهت سنجش زاویهٔ یک شیب، ارتفاع یا بلندی یک جسم با توجه به نیروی جاذبه می باشد. این وسیله به نام های زاویه سنج ( inclinometer ) ، شیب نما ( tilt indicator ) ، اندازه گیر شیب ( slope gauge ) ، گرادیان سنج ( gradient meter or gradiometer ) ، اندازه گیر سطح ( level gauge or level meter ) ، و نیز انحراف نما ( declinometer ) شناخته می شود. شیب سنج می تواند هم شیب های رو به بالا ( شیب مثبت یعنی شیبی که توسط بیننده هنگامی که از پایین به بالا نگاه می کند ) و هم شیب رو به پایین ( شیب منحنی یعنی شیبی که توسط بیننده هنگامی که توسط بیننده هنگامی که از بالا به پایین نگاه می کند ) را اندازه گیری کند. در برخی موارد وسیله ای که در هواپیماها استفاده می گردد و میزان زاویهٔ هواپیما را با افق تعیین می کند ( Turn Cordinator ) نیز به عنوان شیب سنج شناخته می شود.
شیب سنج های اولیه شامل مثال هایی از جمله "شیب سنج well " می شوند ( Well's inclinometer ) . بخش مهم شیب سنج well صفحهٔ ثابت یا پایداری است که زاویه سنج بر آن قرار می گیرد. این دستگاه شامل یک صفحهٔ توخالی می باشد که نیمی از آن به وسیلهٔ مایعی سنگین پر شده است و صفحهٔ شیشه ای این دیسک به گونه ای مدرج شده که زاویهٔ سطح مایع را نسبت به صفحهٔ ثابت ( پایدار ) دستگاه نشان می دهد. خط o. - o. که به صورت موازی با صفحهٔ ثابت قرار دارد بنابراین هنگامی که سطح مایع بر روی این خط قرار می گیرد زاویهٔ صفر درجه اندازه گیری می شود. همچنین خط 90. - 90. به صورت عمود بر صفحهٔ ثابت قرار دارد و چنانچه مایع بر روی این خط قرار گیرد می توانیم مطمئن باشیم که زاویهٔ سطح ما 90 درجه است. با اندازه گیری محل قرارگیری مایع در حالت های مختلف می توان شیب سنج را مدرج نمود. همچنین می توان از جدول تبدیل ( conversion table ) برای این منظور استفاده کرد.
سنسورهای شیب سنج دقیق و حساس می توانند در خروجی خود به ریزبینی ( resolution ) در حد 0. 001 درجه دست یابند. ( باید توجه داشت که با توجه به تکنولوژی مورد استفاده و رنج زاویهٔ مورد اندازه گیری، این دقت می تواند به 0. 01 درجه محدود شود. ) لازم به ذکر است که دقت مطلق و نسبی یک سنسور شیب سنج بستگی به افست اولیهٔ سنسور در نقطهٔ صفر، میزان خطی بودن سنسور، هیسترزیس، تکرارپذیری نتیجهٔ اندازه گیری و نیز دریفت حرارتی سنسور در نقطهٔ گذر صفر دارد. در نتیجه این عوامل دقت معمول یک سنسور الکترونیک بین 0. 01 - و 0. 01+ درجه تا 2 - و 2+ درجه تغییر می کند. معمولاً در شرایط معمولی ( room ambient conditions ) دقت یک سنسور محدود به ویژگی خطی بودن آن می شود.