شگفتی فضا

«شگفتی فضا» ( انگلیسی: Space Oddity ) ترانه ای است که دیوید بویی، خواننده - ترانه سرای انگلستانی نوشته و ضبط کرده است. این ترانه اولین بار در ۱۱ ژوئیهٔ ۱۹۶۹ به عنوان تک آهنگ ۷ - اینچی منتشر شد و بعداً قطعهٔ اول دومین آلبوم استودیویی اش به نام دیوید بویی شد. بعد از شکست تجاری اولین آلبوم بویی، مدیر برنامهٔ او فیلمی تبلیغاتی سفارش کرد تا بویی را به مخاطبان بیشتری معرفی کند. بویی برای این فیلم «شگفتی فضا» را نوشت که داستانی دربارهٔ فضانورد تخیلی به نام سرگرد تام است. عنوان و موضوع آن تا حدودی الهام گرفته از فیلم ۲۰۰۱: ادیسه فضایی ( ۱۹۶۸ ) و احساس ازخودبیگانگی بویی در آن مقطع از دوران کاری اش بود. از لحاظ موسیقایی، «شگفتی فضا» یکی از پیچیده ترین ترانه هایی بود که بویی در آن زمان نوشته بود و الهام گرفته از موسیقی بی جیز بود.
پیش نمایش «شگفتی فضا» در اوایل ۱۹۶۹ بود و نسخهٔ فیلم تبلیغاتی همان فوریه ضبط شد و این فیلم شامل یک کلیپ تبلیغاتی از این ترانه است. بعد از امضای قرارداد با مرکوری رکوردز، نسخهٔ جدید آلبوم در ژوئن ۱۹۶۹ در استودیو ترایدنت لندن ضبط شد. این قطعه قبل از آلبوم ضبط شد زیرا ناشر می خواست ترانه را قبل از فرود آپولو ۱۱ منتشر کند. بعد از اینکه تونی ویسکانتی از تهیه کنندگی ترانه خودداری کرد و آن را یک اثر نوظهور می دانست، تهیه کنندگی به گاس داجن واگذار شد و به دقت این روند را ترتیب داد. در مراحل ضبط، از ملوترون که توسط ریک ویکمن نواخته شده و استایلوفون استفاده شده است. این ترانه در دو فرمت مونو و استریو میکس شد و جلد گرامافون تک آهنگ شامل تصویری بود که در آن زمان برای تک آهنگ های رادیویی نادر بود.
این تکآهنگ قبل از فرود آپولو ۱۱ روی ماه منتشر شد و از سوی منتقدان موسیقی مورد تحسین قرار گرفت و بی بی سی از آن به عنوان موسیقی پس زمینه در طول پوشش خبری فرود استفاده کرد. با این حال این تکآهنگ در ابتدا در بریتانیا فروش ضعیفی داشت و در ایالات متحده توسط ایستگاه های رادیویی متوقف شد. این ترانه تا سپتامبر به رتبهٔ ۴۸ جدول بریتانیا رسید و بویی آن را در اوایل اکتبر در برنامه تلویزیونی بریتانیایی بهترین های پاپ اجرا کرد. این اجرا به «شگفتی فضا» کمک کرد تا به رتبه پنجم جدول صعود کند و برای سه سال دیگر به اولین و تنها موفقیت بویی در این جدول تبدیل شود. پس از موفقیت تجاری آلبوم زیگی استارداست ( ۱۹۷۲ ) ، آرسی ای رکوردز ترانه را مجدداً به عنوان تک آهنگ در ایالات متحده منتشر کرد و در رتبه ۱۵ جدول این کشور قرار گرفت و اولین موفقیت بویی در ایالات متحده شد. آرسی ای بار دیگر این ترانه را در سال ۱۹۷۵ به عنوان بخشی از یک ماکسی تک آهنگ منتشر کرد که در نهایت اولین تک آهنگ رتبه یک بویی در بریتانیا شد. بویی در تک آهنگ «خاکستر به خاکستر» ( ۱۹۸۰ ) و «ستارهٔ سیاه» ( ۲۰۱۵ ) به سرگرد تام اشاره کرده است.