شگردِ بسترِ مغذی ( با سرواژهٔ شبم ) ( به انگلیسی: Nutrient film technique ) شیوه، ترفند یا تکنیک آب کشتی است که جریان بسیار کم ژرفایی از آب که مواد مغذی مورد نیاز برای رشد گیاه در آن کار گذاشته شده است در بین ریشه ها ( بدون خاک ) به گردش همیشگی در می آید. در این سامانه گیاهان در آبکندی آرام گرفته اند که به آن جویبار، کانال یا مجرای آب نیز گفته می شود. این شیوه را نباید با آب کشت که در آن شیب بستر کاملاً افقی است و جریان آب در آن کمتر است اشتباه گرفت.
شگرد بستر مغذی یا شبم در سال ۱۹۶۵ توسط آلن کوپر در مؤسسه پژوهشی محصولات گلخانه ای ( Glasshouse Crops ) در شهر لیتل هامپتون کشور انگلستان آفریده شد. در یک سامانه مطلوب که با این شگرد طراحی شده ژرفایِ جویبارِ بسیار اندک است. در انگلیسی به بستر به کار رفته در این شگرد فیلم گفته می شود زیرا یکی از معانی این واژه بستر یا لایه کم ژرفای آب است. این شیوه اطمینان می دهد که ریشه گیاه که مانند شبکه ای در سطح زیرین بستر درست می شود هوای کافی دریافت کند؛ زیرا ریشه های گیاهان برای رشد سالم نیاز به هوا یا اکسیژن دارند.
یک سامانه شبم که به درستی طراحی شده باشد باید شیب مناسب، نرخ جریان آبی درست، و درازی جویبار درستی داشته باشد. ریشه های گیاهان باید به منابع کافی آب، اکسیژن و مواد مغذی دسترسی داشته باشند. در سامانه های ساخته شده پیشین، بین تأمین این نیازها تضاد وجود داشت و این مقادیر در تناسب با یکدیگر به سامانه ارائه نمی شد. کم و بالا رفتن یکی از این عوامل به عدم تعادل سامانه انجامیده و در دیگر عوامل سه گانه سامانه نیز اثر می گذارد.
با شیوه طراحی شبم سامانه ای را درست می کنیم که تمام نیازهای سه گانه برای رشد سالم گیاه همزمان فراهم می شود؛ اگر چه نباید نخستین و مرکزی ترین اصل شبم خاطر سپرده و رعایت شود. مزیت این سامانه این است که هم بازدهی و هم کیفیت محصولات بالاتر رفته و می توان برای مدت زمان طولانی تری در طول سال محصول داشت. البته یک نقطه ضعف سامانه شبم این است که کمترین اختلالی در سامانه ( برای نمونه در اثر قطع جریان برق ) می تواند مشکل ساز باشد. اما در کل یکی از شگردهای تولید محصولات با بهره وری بالا است.
همه سامانه های شبم با ویژگی های یکسانی طراحی می شوند. شیب پیشنهادی برای این سامانه ۱ به ۱۰۰ ( تفاضل عرض ها به تفاضل طول ها ) است اما در عمل ساختن چنین شیبی به شکلی که محلول در مناطقی که تورفتگی دارد متوقف نشود دشوار است. از این رو شیب ۱ به ۳۰ یا ۴۰ به کار می رود. چنین شیبی اجازه می دهد تا ناهمگونی های سطحی در داخل جویبار سبب غرقاب شدن و گرفتگی آن نشود. می توان چنین شیبی را با شیب دار کردن کف زمین به دست آورد یا می توان قفسه ها و طبقاتی که سامانه در آن قرار دارد را شیب دار کرد. هر دو روش بسته به چگونگی محیطی که در دسترس داریم و بسته به نیازهای محصولات تولیدی به کار گرفته می شود.
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلفشگرد بستر مغذی یا شبم در سال ۱۹۶۵ توسط آلن کوپر در مؤسسه پژوهشی محصولات گلخانه ای ( Glasshouse Crops ) در شهر لیتل هامپتون کشور انگلستان آفریده شد. در یک سامانه مطلوب که با این شگرد طراحی شده ژرفایِ جویبارِ بسیار اندک است. در انگلیسی به بستر به کار رفته در این شگرد فیلم گفته می شود زیرا یکی از معانی این واژه بستر یا لایه کم ژرفای آب است. این شیوه اطمینان می دهد که ریشه گیاه که مانند شبکه ای در سطح زیرین بستر درست می شود هوای کافی دریافت کند؛ زیرا ریشه های گیاهان برای رشد سالم نیاز به هوا یا اکسیژن دارند.
یک سامانه شبم که به درستی طراحی شده باشد باید شیب مناسب، نرخ جریان آبی درست، و درازی جویبار درستی داشته باشد. ریشه های گیاهان باید به منابع کافی آب، اکسیژن و مواد مغذی دسترسی داشته باشند. در سامانه های ساخته شده پیشین، بین تأمین این نیازها تضاد وجود داشت و این مقادیر در تناسب با یکدیگر به سامانه ارائه نمی شد. کم و بالا رفتن یکی از این عوامل به عدم تعادل سامانه انجامیده و در دیگر عوامل سه گانه سامانه نیز اثر می گذارد.
با شیوه طراحی شبم سامانه ای را درست می کنیم که تمام نیازهای سه گانه برای رشد سالم گیاه همزمان فراهم می شود؛ اگر چه نباید نخستین و مرکزی ترین اصل شبم خاطر سپرده و رعایت شود. مزیت این سامانه این است که هم بازدهی و هم کیفیت محصولات بالاتر رفته و می توان برای مدت زمان طولانی تری در طول سال محصول داشت. البته یک نقطه ضعف سامانه شبم این است که کمترین اختلالی در سامانه ( برای نمونه در اثر قطع جریان برق ) می تواند مشکل ساز باشد. اما در کل یکی از شگردهای تولید محصولات با بهره وری بالا است.
همه سامانه های شبم با ویژگی های یکسانی طراحی می شوند. شیب پیشنهادی برای این سامانه ۱ به ۱۰۰ ( تفاضل عرض ها به تفاضل طول ها ) است اما در عمل ساختن چنین شیبی به شکلی که محلول در مناطقی که تورفتگی دارد متوقف نشود دشوار است. از این رو شیب ۱ به ۳۰ یا ۴۰ به کار می رود. چنین شیبی اجازه می دهد تا ناهمگونی های سطحی در داخل جویبار سبب غرقاب شدن و گرفتگی آن نشود. می توان چنین شیبی را با شیب دار کردن کف زمین به دست آورد یا می توان قفسه ها و طبقاتی که سامانه در آن قرار دارد را شیب دار کرد. هر دو روش بسته به چگونگی محیطی که در دسترس داریم و بسته به نیازهای محصولات تولیدی به کار گرفته می شود.
wiki: شگرد بستر مغذی