شوریده ٔ شیرازی
لغت نامه دهخدا
شوریده هوش و ذکاوت و فراست و حافظه ای عجیب داشت و در علوم متداول مانند صرف و نحو و اشتقاق تازی و پارسی و عروض و قافیه و نقدالشعر و موسیقی و نواختن بعضی سازها دست داشت. از آثار اوست : کشف المواد مشتمل بر ماده تاریخهای بسیار که شوریده خود گفته و نامه روشندلان. دیوان شوریده حاوی متجاوز از 14000 بیت است. آثار فوق به چاپ نرسیده و فقط قطعاتی از آنها در مجلات و تذکره ها منتشر شده. اشعار او غالباً غزل و قصیده و شامل مدح و هجو و مرثیه است. وی در شعر تابع استادان خراسان و فارس بوده است.
مرحوم علامه محمد قزوینی گوید: من از مرحوم حسینقلیخان نواب شیرازی در برلین شنیدم که می گفت من با شوریده آشنا بودم و منزل او آمد و رفت داشتم و خادم او با من مأنوس شده بود. یک روز خادم مزبور به من گفت : من نمیدانم این ارباب ماآیا علم غیب دارد؟ گفتم چطور؟ گفت او حکم کرده است که هر روز بلااستثناء همه اطاقهای منزل او جارو کرده شود و همیشه همه آنها پاک و پاکیزه باشد و ما هم همیشه این کار را می کنیم ولی گاهی از اوقات اتفاق می افتد که یکی از اطاق ها را که روز قبل خوب جارو و پاکیزه کرده ایم و هیچ محتاج به جارو کردن جدید نیست آن روز آن را رد میدهیم و جارو نمیکنیم. رسم آقای ما این است که هر روز که از بیرون به منزل مراجعت میکند اول کاری که می کند این است که میرود و اطاقها را یکی یکی سرکشی می کند، اگر اتفاقاً آن روز یکی از اطاقها رابعلت مذکور جارو نکرده باشیم او فوری برمی گردد و مارا می گیرد به باد عتاب و خطاب که فلان و فلان شده ها چرا فلان اطاق را امروز جارو نکرده اید و من بکلی مبهوت میمانم که با وجود کوری هر دو چشمان او و با وجود پاکیزگی ظاهری اطاقها که ما فقط یک روز یکی از آنها را جاروب نکرده ایم او چگونه ملتفت این مطلب میشود و این فقره مکرر از او سر میزند و من سِرّ این قضیه را نمی توانم درک کنم جز اینکه بگویم آقای ما دارای علم غیب است. من تبسمی کرده گفتم واقعاً امر عجیبی است ولی چون آقای شما از هر دو چشم کور است و کورها غالباً قوای ظاهری و باطنیشان قوی تر از سایر مردم میشود شاید از یک راهی که ما ملتفت این فقره نمی شویم و ما نمی توانیم حدس بزنیم او ملتفت این فقره میشود. بعد که شوریده را دیدم گفتم رفیق امروز نوکر تو چنین و چنان می گفت ، چه شیوه ای میزنی که اطاق فقط یک روز جارونخورده را ملتفت میشوی که چنین است ؟ شوریده خندید و گفت هیچ شیوه ای نیست و کار بسیار سهل و آسانی است. من هر روز در گوشه هر اطاقی که خودم نشان میکنم یک چوب کبریت یا یک نخود یا یک لوبیا یا یک جسم صغیر دیگری شبیه به اینها در جائی از اطاق که اگر جارو بشود حتماً آن جسم صغیر به نوک جارو برطرف خواهد شد میگذارم و اگر جارو نشود آن همان جا باقی خواهد ماند و فردامیروم و همان موضع را دست مالی می کنم اگر دیدم همان چوب کبریت یا نخود یا لوبیا یا غیره بجای خود نیست وبرطرف شده می فهمم که اطاق جارو شده است و اگر بر جای خود باقی است که نوکر تقلب و مسامحه کرده است و آن روز آن اطاق را جارو نکرده است. من بسیار خندیدم ولی او به من گفت مبادا که این راز را به خادم کشف کنی که کثافت از سر ما خواهد آمد و از پای ما در خواهد رفت. من قول دادم که از این مقوله چیزی به نوکر او نخواهم گفت و البته ممکن نبود که سِرّ آقا را پیش نوکرش فاش کنم. ( از وفیات معاصرین بقلم محمد قزوینی در مجله یادگار سال 5 شماره 3 ) ( از مقاله علی اصغر حکمت در مجله ارمغان سال 7 شماره 6 - 7 ) ( از فرهنگ فارسی معین ).بیشتر بخوانید ...
دانشنامه اسلامی
[ویکی اهل البیت] این صفحه مدخلی از اثر آفرینان است
(1305-1236 ش)، شاعر، متخلص به شوریده. ملقب به مجدالشعرا و فصیح الملک. در شیراز به دنیا آمد. نسبش به اهلی شیرازی صاحب مثنوی «سحر حلال» می رسد. در هفت سالگی بر اثر مرض آبله کور شد. پدرش را در نه سالگی از دست داد و سرپرستی وی را داییش بر عهده گرفت.
شوریده هوش سرشاری داشت و با این که نابینا بود به فراگیری علوم ادبی پرداخت و در مدت کوتاهی در شعر و شاعری بلندآوازه گردید و اشعارش بر زبانها افتاد. در سال 1311 ق همراه حسینعلی خان نظام السلطنه مافی از شیراز به تهران آمد و نزد میرزا علی اصغر خان اتابک تقرب یافت و به ناصرالدین شاه و پسرش مظفرالدین شاه معرفی شد.
شوریده آن دو پادشاه را مدح گفت. مورد توجه ناصرالدین شاه قرار گرفت و از جانب وی ملقب به مجدالشعرا و سپس فصیح الملک شد و قریه بورنجان فارس بدو بخشیده شد. شوریده در قصیده و غزل و طنز و مطایبه دستی قوی داشت؛ مخصوصاً در سرودن اشعاری که متضمن کلمات عامیانه و اصطلاحات اهالی فارس است مهارت فراون داشت.
در اواخر عمر تولیت افتخاری مقبره سعدی را پذیرفت و در تعمیر آن کوشش فراوان کرد. وی در شیراز درگذشت و در جوار قبر سعدی دفن شد. برخی شاعران، از جمله: شعاع الملک، محمدجواد کمپانی، وحید دستگردی، عباس فرات یزدی، عبرت نایینی با او هم عصر بوده و در مرگ برای وی مرثیه سرودند.
آثار بر جای مانده از او: دیوان شعر غزلیات؛ «آذر» که هر دو چاپ شده اند؛ «کشلف المواد»، در ماده تاریخ های مختلف؛ «نامه ی روشندلان»، در شرح حال نابینایان معروف. وی «کلیات سعدی» را به دستیاری مرحوم میرزا محمود ادیب خوشنویس با مقابله با نسخه های خطی و مدد از ذوق سلیم فطری تصحیح کرد و در چاپخانه ی مظفری بمبئی به چاپ رسانید.
(1305-1236 ش)، شاعر، متخلص به شوریده. ملقب به مجدالشعرا و فصیح الملک. در شیراز به دنیا آمد. نسبش به اهلی شیرازی صاحب مثنوی «سحر حلال» می رسد. در هفت سالگی بر اثر مرض آبله کور شد. پدرش را در نه سالگی از دست داد و سرپرستی وی را داییش بر عهده گرفت.
شوریده هوش سرشاری داشت و با این که نابینا بود به فراگیری علوم ادبی پرداخت و در مدت کوتاهی در شعر و شاعری بلندآوازه گردید و اشعارش بر زبانها افتاد. در سال 1311 ق همراه حسینعلی خان نظام السلطنه مافی از شیراز به تهران آمد و نزد میرزا علی اصغر خان اتابک تقرب یافت و به ناصرالدین شاه و پسرش مظفرالدین شاه معرفی شد.
شوریده آن دو پادشاه را مدح گفت. مورد توجه ناصرالدین شاه قرار گرفت و از جانب وی ملقب به مجدالشعرا و سپس فصیح الملک شد و قریه بورنجان فارس بدو بخشیده شد. شوریده در قصیده و غزل و طنز و مطایبه دستی قوی داشت؛ مخصوصاً در سرودن اشعاری که متضمن کلمات عامیانه و اصطلاحات اهالی فارس است مهارت فراون داشت.
در اواخر عمر تولیت افتخاری مقبره سعدی را پذیرفت و در تعمیر آن کوشش فراوان کرد. وی در شیراز درگذشت و در جوار قبر سعدی دفن شد. برخی شاعران، از جمله: شعاع الملک، محمدجواد کمپانی، وحید دستگردی، عباس فرات یزدی، عبرت نایینی با او هم عصر بوده و در مرگ برای وی مرثیه سرودند.
آثار بر جای مانده از او: دیوان شعر غزلیات؛ «آذر» که هر دو چاپ شده اند؛ «کشلف المواد»، در ماده تاریخ های مختلف؛ «نامه ی روشندلان»، در شرح حال نابینایان معروف. وی «کلیات سعدی» را به دستیاری مرحوم میرزا محمود ادیب خوشنویس با مقابله با نسخه های خطی و مدد از ذوق سلیم فطری تصحیح کرد و در چاپخانه ی مظفری بمبئی به چاپ رسانید.
wikiahlb: شوریده_شیرازی
پیشنهاد کاربران
پیشنهادی ثبت نشده است. شما اولین نفر باشید