خیزش نرسه اشاره به شورش نرسه، در برابر دین سالاری حاکم، در عهد سلطنت بهرام دوم دارد. این قیام به قدرت کرتیر موبد و نظام دین سالاری او پایان داد و از آن پس تا یک چند سایهٔ آتشگاه از فراز تاج و تخت دور شد. [ ۱]
شاهنشاهان ساسانی در آغاز اعلام دین زرتشت به عنوان آئین رسمی خویش، آتشکده های زرتشتی را چون تکیه گاهی پایدار جهت فرمانروایی خود یافتند ولی برای پیروزی و شکوهمندی واقعی آئین زرتشت در سراسر کشور مبارزه و پیکار ضرورت یافت. این مبارزه با شدت و خشونتی تمام صورت گرفت. انهدام نفوذ دین یهود، مسیحیت، بودایی، برهمائیگری، و مندائیگری و نیز از میان برداشتن ارتداد در آئین زرتشت و پایان دادن به نهضت مانی و مانویان در ایران ضرور می نمود. از این رو پس از مرگ شاپور یکم، نفوذ کرتیر موبد بر شاهنشاه بهرام یکم فزونی گرفت و کرتیر نزدیکترین رایزن شاهنشاه شد و به پایهٔ موبد اهورامزدا رسید، شاید چندی پس از آن ریاست مذهبی سراسر کشور را برعهده گرفت، از آن روز پیگرد مانویان و فشار بر آنان در ایران آغاز شد. کشته شدن مانی در سال ۲۷۶ میلادی در زمان پادشاهی بهرام یکم بود. [ ۲] بهرام دوم با تسلیم به نفوذ کرتیر حکومت ساسانی را به نوعی دین سالاری خشن و تعصب آمیز تبدیل کرد. پادشاهی بهرام شانزده سال طول کشید و شیوهٔ کارش در نظر کسانی که از مداخلهٔ کرتیر و دستگاه روحانیت در امور سلطنت ناخوشنود بودند مایهٔ اعتراض بود. [ ۳]
نرسه عموی بهرام دوم و پسر شاپور یکم دومین شاهنشاه ساسانی بود. نرسه از ابتدا بهرام را غاصب تاج و تخت می نامید. ممکن است عنوان «بزرگ ارمنستان شاه» یا فرمانروایی و شاهی ارمنستان به نرسه داده شده تا سکوت اختیار کند و به ادعای تاج و تخت شاهنشاهی نپردازد. در سال ۲۸۲ میلادی امپراتور روم به ایران حمله کرد و تا پایتخت ایران تیسفون پیش رفت و در مسیر خویش شهرهای بسیاری را غارت کرد. تنها مرگ ناگهانی امپراتور که در برخی مأخذ در اثر صاعقه ذکر شدهِ و به مثال یک معجزه می مانست، باعث شد که رومی ها پیروزی تازه بدست آمده را رها کرده و به کشورشان بازگردند. [ ۴]
نرسه در این روزهای دشوار به تدارک جهت در دست گرفتن شاهی پرداخت. عده ای از بزرگان و درباریان هواخواه نرسه بودند که نام همهٔ آن ها در کتیبه نرسه در پایکولی آمده است. در آنزمان شاه ارمنستان در واقع فرماندهٔ کل نیروهای نظامی ایران بود و به همین علت کسانی که خواستار وجود شاهنشاهی نیرومند در رأس کشور بودند هواخواه نرسه شدند چون تنها حکومت مرکزی نیرومند می توانست استان های غربی را از هجوم لشکریان روم مصون دارد. [ ۵]
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلفشاهنشاهان ساسانی در آغاز اعلام دین زرتشت به عنوان آئین رسمی خویش، آتشکده های زرتشتی را چون تکیه گاهی پایدار جهت فرمانروایی خود یافتند ولی برای پیروزی و شکوهمندی واقعی آئین زرتشت در سراسر کشور مبارزه و پیکار ضرورت یافت. این مبارزه با شدت و خشونتی تمام صورت گرفت. انهدام نفوذ دین یهود، مسیحیت، بودایی، برهمائیگری، و مندائیگری و نیز از میان برداشتن ارتداد در آئین زرتشت و پایان دادن به نهضت مانی و مانویان در ایران ضرور می نمود. از این رو پس از مرگ شاپور یکم، نفوذ کرتیر موبد بر شاهنشاه بهرام یکم فزونی گرفت و کرتیر نزدیکترین رایزن شاهنشاه شد و به پایهٔ موبد اهورامزدا رسید، شاید چندی پس از آن ریاست مذهبی سراسر کشور را برعهده گرفت، از آن روز پیگرد مانویان و فشار بر آنان در ایران آغاز شد. کشته شدن مانی در سال ۲۷۶ میلادی در زمان پادشاهی بهرام یکم بود. [ ۲] بهرام دوم با تسلیم به نفوذ کرتیر حکومت ساسانی را به نوعی دین سالاری خشن و تعصب آمیز تبدیل کرد. پادشاهی بهرام شانزده سال طول کشید و شیوهٔ کارش در نظر کسانی که از مداخلهٔ کرتیر و دستگاه روحانیت در امور سلطنت ناخوشنود بودند مایهٔ اعتراض بود. [ ۳]
نرسه عموی بهرام دوم و پسر شاپور یکم دومین شاهنشاه ساسانی بود. نرسه از ابتدا بهرام را غاصب تاج و تخت می نامید. ممکن است عنوان «بزرگ ارمنستان شاه» یا فرمانروایی و شاهی ارمنستان به نرسه داده شده تا سکوت اختیار کند و به ادعای تاج و تخت شاهنشاهی نپردازد. در سال ۲۸۲ میلادی امپراتور روم به ایران حمله کرد و تا پایتخت ایران تیسفون پیش رفت و در مسیر خویش شهرهای بسیاری را غارت کرد. تنها مرگ ناگهانی امپراتور که در برخی مأخذ در اثر صاعقه ذکر شدهِ و به مثال یک معجزه می مانست، باعث شد که رومی ها پیروزی تازه بدست آمده را رها کرده و به کشورشان بازگردند. [ ۴]
نرسه در این روزهای دشوار به تدارک جهت در دست گرفتن شاهی پرداخت. عده ای از بزرگان و درباریان هواخواه نرسه بودند که نام همهٔ آن ها در کتیبه نرسه در پایکولی آمده است. در آنزمان شاه ارمنستان در واقع فرماندهٔ کل نیروهای نظامی ایران بود و به همین علت کسانی که خواستار وجود شاهنشاهی نیرومند در رأس کشور بودند هواخواه نرسه شدند چون تنها حکومت مرکزی نیرومند می توانست استان های غربی را از هجوم لشکریان روم مصون دارد. [ ۵]
wiki: شورش نرسه