شورش شیخ عبیدالله نهری اشاره به شورشی در نواحی کردنشین امپراتوری عثمانی و ایران قاجاری دارد که از سال ۱۸۸۰ تا ۱۸۸۱ میلادی به طول انجامید. رهبری این شورش با عبیدالله نهری از بزرگان نقشبندیه بود که نسب خود را از طریق فاطمه زهرا به پیامبر اسلام می رساند. این خانواده نفوذ بسیاری در نواحی کردنشین داشتند، کمک های مالی بسیاری به ایشان می شد و خود صاحب چندین روستا بودند و بسیاری از رهبران دیگر قبایل کرد هم از مؤمنان به ایشان بودند.
... [مشاهده متن کامل]
دلیل نخست شورش شیخ عبیدالله و جمع شدن کردها در کنار او برای آن بود که پس از شکست عثمانی در جنگ روسیه و عثمانی ( ۱۸۷۷–۱۸۷۸ ) و بسته شدن پیمان برلین ( ۱۸۷۸ ) اختیارات و آزادی های بسیاری به ارمنی ها و نسطوری ها داده شده بود که این امر مورد پسند شیخ نبود.
احتمالاً نخستین جرقه های شورش توسط ایل هرکی به دلیل اختلافاتی که با قائم مقام یوکسکوا داشتند در سال ۱۸۷۹ میلادی زده شد. شیخ عبیدالله برای آغاز شورش پیک هایی را به سوی سران ایلات کرد فرستاد و توانست قوایی ۹۰۰ نفره را در عمادیه جمع آوری نماید که فرماندهی آن به عهده پسرش با نام عبدالقادر عبیدالله بود. عثمانی ها توسط دیگر رهبران کرد که رقیب عبیدالله بودند از این واقعه مطلع گشتند و نیروهای خود را به منطقه گسیل داشتند. با رسیدن قوای عثمانی شورش به سرعت سرکوب شد زیرا سران کرد آنچنان که شیخ گمان می کرد مورد اعتماد نبودند و ترجیح می دادند که با یورش و غارت قدرت شخصی خود را افزایش دهند. پس شیخ عبیدالله هم نظر خود را تغییر داد و به پادشاه عثمانی اعلام وفاداری کرد. عثمانی ها نیز از این تصمیم استقبال نموده و قائم مقام یوکسکوا را برکنار نمودند و تلاش کردند تا میان شیخ و مقامات محلی عثمانی توافق برقرار شود.
مدتی بعد شیخ عبیدالله با تکیه بر یاری عثمانی ها شورشی علیه ایران را سازمان دهی کرد. برای مثال عثمانی ها به نیروهای او اجازه دادند تا سلاح هایی را که در زمان جنگ روسیه و عثمانی از دولت عثمانی دریافت کرده بودند را در اختیار خویش نگه دارند. آشوری ها نیز برای مدتی با این شورش همراهی کردند، زیرا این راهی بود تا از مزاحمت راهزنان کرد که نه دولت ایران و نه دولت عثمانی قادر به سرکوبشان نبودند در امان بمانند. در سپتامبر ۱۸۸۰ میلادی شیخ عبیدالله در نامه ای به جوزف کاکرن از رفتارهای دولت قاجار که باعث ناراحتی کردها شده است نام برد. برنامه شورش در اوت ۱۸۸۰ میلادی طی دیداری که ۲۲۰ تن از روسای ایلات کرد با یکدیگر داشتند نهایی شد. شورشیان کرد به خوبی مسلح شده بودند و مقدار زیادی سلاح ته پر مارتینی–هنری داشتند.
... [مشاهده متن کامل]
دلیل نخست شورش شیخ عبیدالله و جمع شدن کردها در کنار او برای آن بود که پس از شکست عثمانی در جنگ روسیه و عثمانی ( ۱۸۷۷–۱۸۷۸ ) و بسته شدن پیمان برلین ( ۱۸۷۸ ) اختیارات و آزادی های بسیاری به ارمنی ها و نسطوری ها داده شده بود که این امر مورد پسند شیخ نبود.
احتمالاً نخستین جرقه های شورش توسط ایل هرکی به دلیل اختلافاتی که با قائم مقام یوکسکوا داشتند در سال ۱۸۷۹ میلادی زده شد. شیخ عبیدالله برای آغاز شورش پیک هایی را به سوی سران ایلات کرد فرستاد و توانست قوایی ۹۰۰ نفره را در عمادیه جمع آوری نماید که فرماندهی آن به عهده پسرش با نام عبدالقادر عبیدالله بود. عثمانی ها توسط دیگر رهبران کرد که رقیب عبیدالله بودند از این واقعه مطلع گشتند و نیروهای خود را به منطقه گسیل داشتند. با رسیدن قوای عثمانی شورش به سرعت سرکوب شد زیرا سران کرد آنچنان که شیخ گمان می کرد مورد اعتماد نبودند و ترجیح می دادند که با یورش و غارت قدرت شخصی خود را افزایش دهند. پس شیخ عبیدالله هم نظر خود را تغییر داد و به پادشاه عثمانی اعلام وفاداری کرد. عثمانی ها نیز از این تصمیم استقبال نموده و قائم مقام یوکسکوا را برکنار نمودند و تلاش کردند تا میان شیخ و مقامات محلی عثمانی توافق برقرار شود.
مدتی بعد شیخ عبیدالله با تکیه بر یاری عثمانی ها شورشی علیه ایران را سازمان دهی کرد. برای مثال عثمانی ها به نیروهای او اجازه دادند تا سلاح هایی را که در زمان جنگ روسیه و عثمانی از دولت عثمانی دریافت کرده بودند را در اختیار خویش نگه دارند. آشوری ها نیز برای مدتی با این شورش همراهی کردند، زیرا این راهی بود تا از مزاحمت راهزنان کرد که نه دولت ایران و نه دولت عثمانی قادر به سرکوبشان نبودند در امان بمانند. در سپتامبر ۱۸۸۰ میلادی شیخ عبیدالله در نامه ای به جوزف کاکرن از رفتارهای دولت قاجار که باعث ناراحتی کردها شده است نام برد. برنامه شورش در اوت ۱۸۸۰ میلادی طی دیداری که ۲۲۰ تن از روسای ایلات کرد با یکدیگر داشتند نهایی شد. شورشیان کرد به خوبی مسلح شده بودند و مقدار زیادی سلاح ته پر مارتینی–هنری داشتند.
