شورش بابیان نی ریز

پس از جنگ قلعه طبرسی و شورش بابیان زنجان شورشی دیگر در شهر نیریز فارس درگرفت. [ ۱] درگیری نیریز توسط سید یحیی دارابی ملقب به «وحید»، از روحانیون برجسته محلی که به آئین بابی درآمده بود رهبری شد. [ ۲] [ ۳] سید یحیی دارابی فرزند سید جعفر کشفی بود و مانند پدر به دربار قاجار وابسته بود. [ ۲] محمد شاه و میرزا آغاسی از وی خواسته بودند که در مورد دعاوی باب تحقیق کند. او بعد از سه دیدار با باب در شیراز در به وی ایمان آورد و زان پس، شروع به سفرهای گسترده ای برای ترویج آئین بابی نمود. او برای اعلان ایمان به پدر به بروجرد سفر کرد و پس از آن به اصفهان، اردستان و تهران رفت و در تهران مدتی نزد میرزا حسینعلی ( بهاءالله ) اقامت داشت. او همچنین به خراسان و قزوین، شیراز و یزد سفر کرد. [ ۲] در زمستان ۱۸۴۷–۱۸۴۸ ( ۱۲۶۴ ه‍. ق ) بار دیگر توانست با باب که به ماکو تبعید شده بود دیدار کند. در یزد وی موفق شد تعدادی از بزرگان و علماء را به آیین جدید درآورد. [ ۲] این اقدامات منجر به مخالفت بعضی علماء و حاکم وقت یزد، آقا خان ایروانی شد. وحید یزد را به مقصد اصطهبانات و بوانات ترک کرد و شماری از سکنه آنجا را به آئین جدید درآورد. [ ۲] وی در اواخر ماه مه ۱۸۵۰ وارد نیریز شد. [ ۲] گفته می شود بسیاری از ساکنین نیریز برای استقبال از وحید به اصطهبانات رفته بودند. [ ۲] مدت کمی پس از ورود او به نیریز، ترویج آئین بابی توسط او که منجر به ایمان آوردن شمار زیادی از مردم شد. مخالفت هایی برانگیخت و بر تنش های موجود در شهر افزود. [ ۲] حاج زین العابدین خان، فرمانده محلی، سعی داشت تا با توسل به زور و خشونت تنش ها را حلّ و فصل کند. [ ۲] وی بیش از ۱۰۰۰ نفر نیروی شبه نظامی را بسیج کرد تا جلوی وحید و پیروانش را بگیرد. [ ۲] در نتیجه شهر به دو دسته تقسیم شد. در یک سو فرمانده و نیروهایش قرار داشتند که محلهٔ بازار را تحت تصرف داشتند و در سمت دیگر وحید و بابی ها. [ ۲] جنگی مسلّحانه بین بابیان و نیروهای منطقه ای آغاز شد. [ ۲] همانند درگیری زنجان و طبرسی، شور و حرارت بابیان در ابتدا باعث غلبه شان بر نیروهای مسلح اعزامی شد و آن ها را قادر ساخت به رهبری سید یحیی دارابی در برابر جمعیتی چند برابر جمعیت خودشان مقتدرانه بجنگند. [ ۴] در نهایت اما محاصره کنندگان با نیرنگ و اعلام آتش بس دروغین بر بابیان پیروز شدند. این نبرد که کمتر از یک ماه ( ۲۷ مه - ۲۱ ژوئن ۱۸۵۰ ) به طول انجامید با شکنجه و کشتار بازماندگان بابی و قتل سید یحیی دارابی به اتمام رسید. [ ۳] [ ۲]