شوادان یا شوادون، زیرزمین عمیقی است که در عمق چندین متری زمین ساخته می شود و در معماری جنوب غرب ایران بخصوص در شهرهای شوشتر ، دزفول به علت شرایط آب و هوایی گرم و مرطوب حاکم بر آنجا مرسوم بوده است. معماران برای فراهم کردن شرایط آسایش و زندگی راحت، از جمله دمای خنک تر، فضایی سردابی در زیرزمین در نظر می گیرند. ضخامت دیوار و مصالح خشت و آجر در قالب عایق حرارتی و از همه مهم تر حفره هایی که در دیوار و سقف تعبیه می شود کمکی است بسیار ارزنده برای عدم انتقال هوای گرم به داخل محیطی که انسان زندگی می کند. با توجه به عوامل ناسازگار اقلیمی این منطقه، استفاده از سطوح زیرین زمین، موجب استفاده از شبستان و شوادان شده و زندگی کردن در گرم ترین روزهای تابستان در هوایی معتدل را امکان پذیر می کند. شوادان که از آن با شبادان نیز نام برده شده است، در سطحی پائین تر از شبستان قرار می گیرد و به منزلهٔ زیرزمین عمیقی است که دمای مناسب برای زندگی در اقلیم گرم را مهیا می کند.
... [مشاهده متن کامل]
کلمه شوادان یا شوادون از ۲ بخش شو ( شب ) به معنی تاریک و سیاه + دان تشکیل شده و به معنای جای تاریک است. در گویش شوشتری با واژه ای به نام شوینه ( shovina ) نیز بر می خوریم که به معنی آب خنک شده از خنکای شب و کوران هوا است که ریشه ای نزدیک با موضوعیت شوادان و واژه آن دارد.
در گذشته برای تأمین آب شهر، دست به حفر قنات هایی می زدند که نیاز محله ها را برطرف سازد. از این قنات ها در هر محله چندین دسترسی به کوچه ها وجود داشت. مردم آب را به زیر زمین خانه ها هدایت می کردند. در زمان صفویه به علت پایین آمدن سطح آب، مردم برای گریز از گرما به زیر زمین هایی در عمق بسیار پناه می بردند که به نام شبادان معروف گشت. دربارهٔ گذاشتن نام شودان بر روی این زیر زمین ها باید ذکر شود که در مناطق کویری کلمهٔ شبو به معنای زیر استفاده می شده است. تا جایی که به زیرزمین شبوزمین می گفتند.
شودان در دو شهر دزفول و شوشتر بعلت تفاوت جنس زمین، ویژگی هایی را برای هر کدام ایجاد کرده است. ساخت شوادان در دزفول با جنس قلوه سنگی زمین شرایط ساده تری را فراهم می کند چرا که حفر در هر زاویه و هر عمقی با وسعت بیشتری را امکان پذیر می نماید و بعلت خلل و فرج های موجود در آن عمل تهویه در ان آسان تر صورت می گیرد و باعث می شود که هوا خنک تر و خشک تر شود. در شوشتر با توجه به وجود لایه های گِلی، بعضا طاق زنی برای استفاده از فضاهای بیشتر مورد استفاده قرار می گیرد.
... [مشاهده متن کامل]
کلمه شوادان یا شوادون از ۲ بخش شو ( شب ) به معنی تاریک و سیاه + دان تشکیل شده و به معنای جای تاریک است. در گویش شوشتری با واژه ای به نام شوینه ( shovina ) نیز بر می خوریم که به معنی آب خنک شده از خنکای شب و کوران هوا است که ریشه ای نزدیک با موضوعیت شوادان و واژه آن دارد.
در گذشته برای تأمین آب شهر، دست به حفر قنات هایی می زدند که نیاز محله ها را برطرف سازد. از این قنات ها در هر محله چندین دسترسی به کوچه ها وجود داشت. مردم آب را به زیر زمین خانه ها هدایت می کردند. در زمان صفویه به علت پایین آمدن سطح آب، مردم برای گریز از گرما به زیر زمین هایی در عمق بسیار پناه می بردند که به نام شبادان معروف گشت. دربارهٔ گذاشتن نام شودان بر روی این زیر زمین ها باید ذکر شود که در مناطق کویری کلمهٔ شبو به معنای زیر استفاده می شده است. تا جایی که به زیرزمین شبوزمین می گفتند.
شودان در دو شهر دزفول و شوشتر بعلت تفاوت جنس زمین، ویژگی هایی را برای هر کدام ایجاد کرده است. ساخت شوادان در دزفول با جنس قلوه سنگی زمین شرایط ساده تری را فراهم می کند چرا که حفر در هر زاویه و هر عمقی با وسعت بیشتری را امکان پذیر می نماید و بعلت خلل و فرج های موجود در آن عمل تهویه در ان آسان تر صورت می گیرد و باعث می شود که هوا خنک تر و خشک تر شود. در شوشتر با توجه به وجود لایه های گِلی، بعضا طاق زنی برای استفاده از فضاهای بیشتر مورد استفاده قرار می گیرد.
زیرزمین خانه ها در برخی از شهرهای خوزستان مانند دزفول، شوشتر، مسجدسلیمان که نورگیر و تهویه آن توسط روزنی به سطح زمین� ارتباط می یابد. این زیرزمین در ارتفاع حدود یک متر و نیم پایین تر از سطح حیاط� قرار
... [مشاهده متن کامل]
... [مشاهده متن کامل]
دارد، شوادان به جز استفاده سکونتی، در جهت انبار غلات خانواده و یا مصرف تجارت مورد بهره برداری بوده است که در چنین شرایطی استفاده از بادکش ( در بام ) برای تهویه لازم و ضروری می نماید. � همچنین �شوادان با نمای آجر و دارای دری با سر کوتاه با پوشش کلیل که درش در حیاط باز می شود و با گذشتن از چندین پله به درون آن راه می یابند. � ساختن �شوادان� در شهر دزفول بیشتر از دیگر شهرهای خوزستان رواج دارد و بنای آن نیز از بنای شوادان در شهرهای دیگر گسترده تر است: �ساختمان شوادان یک واحد مسکونی در دزفول به شمار می رود و به صورت دو بخش مجزای بیرونی و اندرونی است. نکته دیگری که به این سازندگی رنگ خلاقیت می دهد، مساله استفاده از این هوای معتدل و مطبوع در دیگر طبقات بناست، حفر کانال برای رساندن هوای خنک به طبقات بالا� می باشد