شهناز جلیل

شهناز، جلیل (اصفهان ۱۳۰۰ـ۱۳۹۲ش)
شهناز، جلیل
نوازندۀ ایرانی تار، آشنا به نوازندگی ویولن، تنبک، سنتور، و سه تار و از شاخص ترین بداهه نوازان معاصر. فرزند شعبان خان شهناز، از موسیقی دان های قدیم اصفهان، است. مقدمات موسیقی را نزد پدر و نیز برادرش، حسین خان، آموخت و از کودکی به طور حرفه ای در فضای موسیقی سنتی اصفهان فعالیت داشت و ضمن مطالعۀ نوازندگی استادانی چون عباس خان سروری و اکبرخان نوروزی در اصفهان، از صفحات گرامافون تار عبدالحسین شهنازی، نوازندۀ مشهور تهرانی، تأثیر بسیار گرفت. در سال های بعد، مدتی در رادیو اصفهان و سپس از اوایل دهۀ ۱۳۳۰ در رادیو تهران، تک نوازی می کرد و از روش نوازندگی او بسیار استقبال شد. اکثر برنامه هایش، شامل ضبط های خصوصی، رادیویی و گاه تلویزیونی، با همراهی ساز حسن کسایی و آواز جلال تاج اصفهانی است. شیوۀ نوازندگی شهناز بر پایه مکتب تارنوازان قدیم اصفهان به شدت متأثر از روش عبدالحسین شهنازی و دارای ابتکارهای ظریف و مؤثری است که در بداهه نوازی های او به وفور شنیده می شود. مهارت در جواب آواز، استخراج صدای خوش از همۀ مناطق صوتی تار، تنوع مضراب ها، خلاقیت در جمله پردازی و ضربی نوازی، از اختصاصات هنر بداهه نوازی جلیل شهناز است که بسیاری از نوازندگان نسل های بعد، ازجمله محمدرضا لطفی و شهرام میرجلالی، از آن تقلید کرده اند. گذشته از ضبط های خصوصی، که شامل بهترین آثار جلیل شهناز است، نوارهای متعددی با همراهی تنبک محمد اسماعیلی و ناصر فرهنگ فر نیز از هنر بداهه نوازی او در دسترس است. همچنین در چند برنامه از گل ها (۱۳۳۵ـ۱۳۵۶) آواز خوانندگان را همراهی می کرد.