شهرستان سرایان ( به انگلیسی: Sarayan ) در شمال غربی استان خراسان جنوبی واقع است. شهرستان سرایان از غرب به شهرستان فردوس، از شمال به بخش کاخک شهرستان گناباد، از شرق به بخش سده شهرستان قائنات، از جنوب و جنوب شرق به بخش خوسف شهرستان بیرجند و از جنوب غربی به بخش دیهوک شهرستان طبس محدود می شود.
... [مشاهده متن کامل]
این شهرستان تا مردادماه 1384 جزء بخش های سه گانه شهرستان فردوس بود که در این سال به صورت شهرستان مستقل درآمد و به استان خراسان جنوبی ملحق شد. شهر سرایان، مرکز شهرستان سرایان، در ۵۸ درجه و ۳۱ دقیقه طول شرقی و ۳۳ درجه و۵۱ دقیقه عرض شمالی، در ۱۶۰ کیلومتری مرکز استان ( شهر بیرجند ) و ۴۰ کیلومتری شرق فردوس، در دشتی هموار در حاشیه کویر و در دامنه جنوب غربی رشته کوه زابری معروف به شتران قرار دارد. بنتونیت و کویر سه قلعه یکی از مهمترین موتور های پیشرفت شهرستان می باشد که باعث معروفیت و شناساندن سرایان در منطقه و کشور شده است.
بر پایه سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال ۱۳۹۵ جمعیت این شهرستان ۳۵۰۰۰ نفر ( در ۱۰٫۳۲۹ خانوار ) بوده است.
• بخش آیسک با جمعیت ۲۳٬۳۰۲ نفر
• دهستان آیسک
• دهستان مصعبی
شهرها: سرایان و آیسک
• بخش سه قلعه با جمعیت ۱۱٬۳۳۴ نفر
• دهستان دوکوهه
• دهستان سه قلعه
شهرها: سه قلعه
آب و هوای این شهرستان نسبتاً معتدل و دارای زمستان های سرد و تابستان های خشک می باشد.
== مهمترین جاذبه گردشگری شهرستان سرایان کویر سه قلعه است. که هر ساله در فصل بهار و پاییز گردشگران زیادی از سراسر کشور و حتی دنیا را در خود جای می دهد. زیبایی این کویر به حدی است که به آن بهشت کویرنوردان و منجمان می گویند. سه قلعه چهارمین آسمان تاریک دنیا را دارد و حد دید آن نزدیک به صفر درجه است. وجود چندین اقامتگاه گردشگری در دل کویر از مزیت های این جاذبه گردشگری است.
از دیگر مکان های دیدنی شهرستان سرایان می توان به غار بزرگ و زیبای بتون اشاره کرد که ناشناخته مانده است. غار بتون در ۱۲ کیلومتری شمال شهر سرایان در چرمه ( سرایان ) واقع شده است. کاروانسرای سرایان مربوط به دوره صفوی است و در سرایان، میدان کوثر واقع شده است. این کاروانسرا که متعلق به دوره صفویه می باشد و به رباط شاه عباسی نیز مشهور است می باشد، به روش دو ایوانی ایجاد گشته است و شامل محوطه های معماری مختلفی از جمله سردر ورودی، صحن، حجره های متعدد، ایوان، انبار، فضای خدمات و اصطبل شتران می باشد که امروزه به موزه مبدل گشته است.
... [مشاهده متن کامل]
این شهرستان تا مردادماه 1384 جزء بخش های سه گانه شهرستان فردوس بود که در این سال به صورت شهرستان مستقل درآمد و به استان خراسان جنوبی ملحق شد. شهر سرایان، مرکز شهرستان سرایان، در ۵۸ درجه و ۳۱ دقیقه طول شرقی و ۳۳ درجه و۵۱ دقیقه عرض شمالی، در ۱۶۰ کیلومتری مرکز استان ( شهر بیرجند ) و ۴۰ کیلومتری شرق فردوس، در دشتی هموار در حاشیه کویر و در دامنه جنوب غربی رشته کوه زابری معروف به شتران قرار دارد. بنتونیت و کویر سه قلعه یکی از مهمترین موتور های پیشرفت شهرستان می باشد که باعث معروفیت و شناساندن سرایان در منطقه و کشور شده است.
بر پایه سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال ۱۳۹۵ جمعیت این شهرستان ۳۵۰۰۰ نفر ( در ۱۰٫۳۲۹ خانوار ) بوده است.
• بخش آیسک با جمعیت ۲۳٬۳۰۲ نفر
• دهستان آیسک
• دهستان مصعبی
شهرها: سرایان و آیسک
• بخش سه قلعه با جمعیت ۱۱٬۳۳۴ نفر
• دهستان دوکوهه
• دهستان سه قلعه
شهرها: سه قلعه
آب و هوای این شهرستان نسبتاً معتدل و دارای زمستان های سرد و تابستان های خشک می باشد.
== مهمترین جاذبه گردشگری شهرستان سرایان کویر سه قلعه است. که هر ساله در فصل بهار و پاییز گردشگران زیادی از سراسر کشور و حتی دنیا را در خود جای می دهد. زیبایی این کویر به حدی است که به آن بهشت کویرنوردان و منجمان می گویند. سه قلعه چهارمین آسمان تاریک دنیا را دارد و حد دید آن نزدیک به صفر درجه است. وجود چندین اقامتگاه گردشگری در دل کویر از مزیت های این جاذبه گردشگری است.
از دیگر مکان های دیدنی شهرستان سرایان می توان به غار بزرگ و زیبای بتون اشاره کرد که ناشناخته مانده است. غار بتون در ۱۲ کیلومتری شمال شهر سرایان در چرمه ( سرایان ) واقع شده است. کاروانسرای سرایان مربوط به دوره صفوی است و در سرایان، میدان کوثر واقع شده است. این کاروانسرا که متعلق به دوره صفویه می باشد و به رباط شاه عباسی نیز مشهور است می باشد، به روش دو ایوانی ایجاد گشته است و شامل محوطه های معماری مختلفی از جمله سردر ورودی، صحن، حجره های متعدد، ایوان، انبار، فضای خدمات و اصطبل شتران می باشد که امروزه به موزه مبدل گشته است.
