شهرستان سراوان

شهرستان سَراوان یکی از شهرستان های استان سیستان و بلوچستان است. مرکز این شهرستان، شهر سراوان است. [ ۱]
این شهرستان در شرقی ترین نقطهٔ کشور واقع شده است و به «زادگاه خورشید ایران» شهرت دارد. وجود نخلستان های بسیار زیبا و سرسبز، آثار تاریخی مثل مسجد جامع دزک با قدمت هزار ساله و بیش از ۵۰ سنگ نگاره شناسایی شدهٔ باستانی در شهرستان سراوان باعث شده است که این شهرستان، لقب سرزمین نخل و نگاره را به خود اختصاص دهد. [ ۲]
شهرستان سراوان دارای ۳ بخش، ۷ دهستان و ۵ شهر به شرح زیر است:
سراوان از دو کلمه «سرا» به معنی «مکان» و «وان» به معنای «بلندی» تشکیل شده که به «جای بلند» اشاره دارد. نام قدیمی و باستانی سراوان، «شستون» می باشد که در سال ۱۳۲۶ و بواسطه تبدیل آن به شهرستان، تغییر نام داده است. [ ۳]
نام سراوان درگذشته «سر استون»، «شستون» و «شهستان» اطلاق می شده است. معانی آن شامل موارد زیر می باشد:
• سراستون: منطقه ای که در آن رعدوبرق زیاد اتفاق می افتد.
• شستون: چشمه جوشان با توجه به رشته قنات جاری.
• شهستان: تمام حکام منطقه از این دیار برخاسته اند.
مهم ترین بناهای تاریخی این شهرستان عبارت اند از: قلعه سب، قلعه و مسجد جامع دزک، قلعه خیراباد، قبرستان قدیمی گشت، سنگ نگاره های گُشت، مسجد جامع آسپیچ، سنگ نگاره های نگاران ناهوک، منطقه سرجو، قبرستان قدیمی پیرسیر واقع در پسکوه، سرو قدیمی سرجو و تپه کلاتک و قلعه امرایان در بخش مرکزی سراوان، مقبره بابا حاجی در روستای زیارت، مقبره خواجه محمد مرشد در شهر محمدی، ساختمان قدیمی بهداشت محیط، سنگ نگاره های دره نگاران در ناهوک و قلعه شیشه ریز در شهر جالق که از مهم ترین آثار تاریخی و جاذبه های گردشگری شهرستان سراوان نیز می باشند. مساجد و قلعه های فراوانی باستانی از جمله مسجد زنگیان، کهنه قلعه و قلعه سینوکان در سراوان وجود دارد.
به گزارش ایرنا و به نقل از رئیس ادارهٔ میراث فرهنگی سراوان، ۴۲۰ اثر تاریخی در سراوان وجود دارد که ۱۳۰ اثر آن در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است. [ ۴]
مهم ترین و بیشترین محل قرارگیری سنگ نگاره ها در محدوده مناطق شهرستان را «کوه مهرگان»، «دره کندیک»، «دره شیر و پلنگان»، «دره درو»، «دره هلی»، «کوه تونان» در سیب و سوران و نقاشی های صخره ای «پیرگوران» و همچنین شامل روستای ناهوک، سنگ نگاره های «سر دشت ناهوک»، «دره نگاران» و «گشت» اشاره کرد. مهم ترین این سنگ نگاره ها که بر روی کوه های منطقه سردشت دردره ای بنام دره نگاران در محدوده روستای ناهوک واقع شده است و بر اساس بررسی های تاریخی و کارشناسی های باستان شناسی مربوط به دره شکار مربوط به ده هزار سال پیش است. [ ۳]