شهرستان دیواندره

شهرستان دیواندره یکی از شهرستان های استان کردستان در غرب ایران است که در شمال این استان قرار گرفته است. مرکز این شهرستان شهر دیواندره است. این شهرستان به علت وجود دشت های بسیار وسیع اوباتو و سارال از مراکز اصلی تولید گندم و دامداری استان کردستان است و این فعالیت ها در زندگی مردم این منطقه نقش اساسی دارد.
این شهرستان از نظر آب و هوایی یکی از مناطق سردسیر و برفگیر کشور محسوب می شود. مردم این شهرستان به زبان کردی اردلانی است. جمعیت این شهرستان پیرو برآورد سال۱۴۰۰شمسی برابر با ۹۵, ۰۰۰ نفر بوده است[ ۲]
شهرستان دیواندره با مساحتی معادل ۳۶۳۷ کیلومتر است. این شهرستان بین ۳۵ درجه عرض شمالی و ۵۵ دقیقه و ۴۷ درجه طول شرقی از نصف النهار گرینویچ قرار گرفته است.
شهرستان دیواندره دارای سه بخش مرکزی، کرفتو و سارال و ۸ دهستان ( حومه، قراتوره، چهل چشمه، اوباتو، کانی شیرین، زرینه، سارال وکوله ) است.
دیواندره در فاصله ۹۵ کیلومتری شمال سنندج با وسعت ۵۱۲ کیلومتر مربع و با ۱۸۵۰ متر ارتفاع از سطح دریا، در ۴۷ درجه و یک دقیقه شرقی از نصف النهار گرینویچ و ۳۵ درجه و ۵۴ دقیقه عرض جغرافیایی قرار دارد، که از شمال با تکاب، از شرق با شهرستان بیجار، از شمال غربی با سقز، از غرب با مریوان و از جنوب با سنندج همسایه است.
در شهرستان دیواندره طوایفی همچون گوران، ایل گلباغی، تیلکوئی، روخزایی، سبزه، قمری، سادات، جاف، منمی ( مندمی ) ، برازی، خواجه وند، ایل کلهر، طایفه زند و قاقالی وجود دارد. اخیراً این عناوین در منطقه پررنگ شده و نه تنها صرفاً جنبه محلی نداشته بلکه از قدیم جنبه فراگیر در بین کردها داشته است، اما هیچ گونه وجه تمایزی بین افراد وجود نداشته و تمام قشرها همزیستی مسالمت آمیزی با هم دارند.
تغییرات دمای سالانه دما از ۲۷– تا ۳۵+ درجه می باشد. شهرستان دارای زمستان های سرد و طولانی و بهار و تابستان معتدل می باشد تعداد روزهای یخ بندان در سال برابر ۱۳۵ روز خواهد بود.
وجود آثار باستانی غار کرفتو نشانگر وجود تمدن و حیات تا دو هزار سال قبل از میلاد در این منطقه می باشد. زبان گویش مردم ترکیبی از کُردی اردلانی است. و روستای وزمان در بخش مرکزی دهستان قراتوره یکی از قدیمی ترین روستاهای این شهرستان می باشد.
• بخش مرکزی شهرستان دیواندره
• دهستان چهل چشمه
• دهستان حومه
• دهستان قراتوره