شهرستان خمام

شهرستان خمام یکی از شهرستان های شمالی استان گیلان ایران است. مرکز این شهرستان، شهر خمام است.
این شهرستان در تاریخ ۱۳۹۹ با استفاده از تبصره مرزی بودن ( نوار ساحلی روستای جفرود بالا ) از شهرستان رشت جدا شد و مستقل گردید.
بنابر سرشماری مرکز آمار ایران، جمعیت شهرستان خمام در سال ۱۳۹۰ برابر با ۵۳٬۶۰۰ نفر بوده است. [ ۱]
امّا طبق اعلام ریاست اداره ثبت احوال خمام، جمعیّت شهرستان خمام در سال ۱۳۹۳ نسبت به سالهای گذشته رشد چشمگیری داشته و به ۶۶٬۲۳۶ نفر رسیده است. [ ۲]
مردم خمام نیز مانند همه نقاط جلگه گیلان گیلک هستند، و به زبان گیلکی با گویش بیه پسی با لهجه خمامی صحبت می کنند.
شهرستان خمام دارای ۲ بخش است که بخش مرکزی به مرکزیت شهر خمام و بخش چوکام به مرکزیت شهر چوکام بوده و هر کدام از بخش ها شامل دو دهستان هستند.
• بخش مرکزی شهرستان خمام
• دهستان چاپارخانه
• دهستان کته سر خمام
شهر: خمام
• بخش چوکام
• دهستان اشکیک
• دهستان فرشکی
شهر: چوکام
شهرستان خمام مجموعاً دارای ۴۴ روستا است.
روستاهای شهرستان خمام:
( الف ) . دهستان چاپارخانه: این دهستان دارای ۱۷ روستا به شرح زیر است و مرکز آن روستای چاپارخانه می باشد. شیجان، توکسر شیجان، دهنه سر شیجان، راسته کنار شیجان، میان محله شیجان، تازه آباد صدر، جفرود بالا، چاپارخانه، گوراب جیر، زرنگ محله، زیرده، غلامرضاباغ، فتاتو، فشتکه، پشتسان گوراب جیر
( ب ) . دهستان کته سر خمام: این دهستان دارای ۱۳ روستا به شرح زیر است و مرکز آن روستای کته سر می باشد. کته سر، کلاچاه، لات، اسماعیل آباد، اشمنان طالم، برمچه بالامحل، برمچه پایین محل، تیسیه، دافچاه، کلاچاه، کویشا، مشکاپشت، مرزدشت
( پ ) . دهستان اشکیک: این دهستان ۵ روستا دارد. [ ۳] اشکیک، مصردشت، خاچکین، تازه آباد خاچکین، بلسکله
( ت ) . دهستان فرشکی: این دهستان ۷ روستا دارد. [ ۴] فرشکی چوکام، جیرسرباقرخاله، جیرسرچوکام، لَـلِه کا، میانکل، بیج، بیجرودکل
خمام در طول جغرافیایی ۴۹ درجه و ۳۹ دقیقه و عرض جغرافیایی ۳۷ درجه و ۲۳ دقیقه واقع شده است و ارتفاع آن از سطح دریا منهای ۱۷ متر می باشد. خمام از غرب به شهرستان انزلی، از جنوب به بخش مرکزی شهرستان رشت، از شرق به بخش خشکبیجار، از غرب به تالاب انزلی، از شمال به دریای خزر و از جنوب شرقی به بخش کوچصفهان متصل است. خمام در ناحیه ای کاملاً جلگه ای در کناره ساحل دریای خزر و تالاب انزلی واقع شده و دارای آب و هوای معتدل مرطوب می باشد. بخشی از محیط زیست طبیعی خمام را دریا ( ۱٫۵ کیلومتر نوار ساحلی ) و بخش مهم دیگر را اکوسیستم ارزشمند تالاب انزلی تشکیل می دهد. جنگل فتاتو یکی از بکرترین جنگل های کناره دریای خزر است که در فتاتو خمام واقع شده است، مرداب دهنه سر شیجان و مرداب جیرسرباقرخاله ( هر دو متصل به تالاب انزلی ) از زیستگاه های طبیعی پرندگان، جانوران آبزی و ماهیان در خمام هستند. همچنین چراگاه طبیعی چوکام ( قرُق جیرسرباقرخاله ) به عنوان یکی از بزرگترین چراگاه های چهارپایان استان در شهرستان خمام وجود دارد.