شهرستان جاجرم

شهرستان جاجرم در جنوب غربی استان خراسان شمالی قرار گرفته و از شمال به شهرستان سملقان، از غرب به شهرستان گرمه، از جنوب به شهرستان میامی در استان سمنان، از جنوب شرق به شهرستان جغتای در استان خراسان رضوی، از شرق به شهرستان اسفراین و از شمال شرق به شهرستان بجنورد محدود می شود. این شهرستان با مساحت ۳٬۶۵۴ کیلومتر، دارای ۳ شهر، ۳ بخش، ۵ دهستان و ۵۵ آبادی است. جمعیت شهرستان جاجرم در سال ۱۳۹۰ بالغ بر ۳۶٬۸۹۸ نفر برآورد گردیده است.
جاجرم دارای جاذبه های فراوان طبیعی و تاریخی میباشد که فهرست کوتاه آن شامل قلعه جلال الدین جاجرم، موزه ، قلعه نارین، موزه مردم شناسی، بقعه خواجه علی بن مهزیار، مسجد جامع ، حوزانبار های متعدد، قلعه کاظم خان کوشک جاجرم، کویر بکر و رودخانه آب شور جهت آب درمانی، تنگه گزی، کوه باباو. . . میباشد.
آغاز شکل گیری این شهر به همان زمانی که در تمدن های تپهٔ حصار دامغان، تپهٔ سیلک کاشان و تپهٔ یحیی بوده است، می رسد که باید حداقل قدمتی ۴ تا ۵ هزار سال داشته باشد و حتی در سده های پس از هجرت نیز همچنان از نظر آب و هوایی از موقعیت خوبی برخوردار بوده است که باعث دوام و گسترش این ناحیه گردیده است. چنان که در فرهنگ آنندراج آمده است «جاجرم نام ولایتی است در خراسان، قصبه ای معمور و آباد و قلعه بزرگی دارد که در وسط واقع است و اطراف آن بساتین و مزارع دارد». [ ۱]
این شهرستان پیش از تفکیک شهرستان گرمه در سال ۱۳۸۵، تعداد ۵۸٬۴۸۳ نفر جمعیت داشته است. اما پس از جدا شدن گرمه، در سال ۱۳۸۹، جمعیت آن در حدود ۴۰٬۷۴۴ نفر تخمین زده می شود. [ ۲]
شهرستان جاجرم در جنوب غربی استان خراسان شمالی واقع است و از طرف شمال به شهرستان بجنورد ( مرکز استان ) ، از شمال غرب به استان گلستان، از شرق به اسفراین از جنوب شرق به شهرستان جغتای در خراسان رضوی و از سمت غرب به شهرستان شاهرود ( استان سمنان ) محدود می شود.
این شهرستان از نظر تقسیمات کشوری شامل سه بخش است.
• بخش مرکزی شهرستان جاجرم
• بخش دشت شوقان
• بخش دشت سنخواست
آب و هوای منطقه نیمه استپی، گرم و خشک می باشد. میانگین بارش ۱۳۴ میلی متر است. جهت باد غالب از شمال غربی است و متوسط سرعت باد ۸٫۵ متر بر ثانیه ( ۳۰ کیلومتر بر ساعت ) است. میانگین دما ۱۶٫۵ درجه سانتیگراد و میانگین رطوبت ۵۰٪ است. حداقل دمای ثبت شده ۱۳٫۲ - درجه و حداکثر دمای ثبت شده ۴۱٫۴ درجه بوده است.