شهادت امام علی علیه السلام

[ویکی اهل البیت] امیرالمومنین علی علیه السلام ماه رمضانی که در آن به شهادت رسید به طور اشاره و کنایه و گاهی صریح ولی بدون این که جزئیات و خصوصیات و وقت (حادثه شهادت خود) را دقیقاً تعیین بفرماید یک حالتی را نشان می داد که نگرانی کلی برای همه و در درجه اول برای خاندان ایشان به وجود آورده بود.
بنا به نقل ابن سعد، سه نفر از خوارج با نام های عبدالرحمان بن ملجم، برک بن عبدالله تمیمی و عمرو بن بکیر تمیمی در مکه با یکدیگر قرار گذاشتند تا امام علی علیه السلام، معاویه و عمرو بن عاص را بکشند. عبدالرحمان به کوفه آمده و با دوستان خارجی خود دید و بازدید می کرد. یک بار به دیدار گروهی از طایفه «تیم الرباب» رفت. در آنجا زنی را با نام «قطام بنت شجنة بن عدی» دید که پدر و برادرش در نهروان کشته شده بود.
ابن ملجم او را خواستگاری کرد. زن مهر خویش را سه هزار (دینار!) و قتل امام علی علیه السلام قرار داد. ابن ملجم گفت: که از قضا برای همین به کوفه آمده است. (طبقات الکبری، ج 3، ص 38-35) او چندی شمشیر خویش را به زهر آلوده کرده و با همان، ضربتی بر سر امام زد که به دلیل عمیق بودن زخم و سمی بودن شمشیر، امام را به شهادت رساند. گفته شده که ابن ملجم آن شب را در خانه اشعث بن قیس بوده است. (مقتل الامام امیرالمؤمنین علیه السلام، ص 36، ش 13)
امام در صبحگاه نوزدهم ماه مبارک رمضان سال 40 هجری زمانی که امام آماده می شد تا به سوی صفین حرکت کرده و جنگ جدیدی را با معاویه آغاز کند، توسط شقی ترین انسان ها، عبدالرحمان بن ملجم مرادی مجروح شده و سه روز بعد در 21 رمضان به شهادت رسید.
روایات متعددی حکایت از آن دارد که امام در مدخل ورودی مسجد (در درون مسجد) مورد حمله ابن ملجم واقع شده است. (همان، ص 29، ش 4، ص 35، ش 12) در نقل های دیگری آمده است که امام در حال بیدارکردن مردم برای نماز بود که مورد حمله قرار گرفت. (همان، ص 28، 33، ش 11)
منابع موجود تاریخی بیشتر اشاره به نقل نخست کرده اند. در برابر روایات دیگری وجود دارد که زمان حمله ابن ملجم را وقتی می داند که امام مشغول نماز بوده است. در نقلی از میثم تمار آمده است که امام نماز صبح را آغاز کرده و در حالی که یازده آیه از سوره انبیاء خوانده بود. ابن ملجم با شمشیر ضربتی بر سر امام زد.(همان، ص 30، ش 5)
در نقل دیگری از یکی از نوادگان جعدة بن هبیره - که این جعده فرزند ام هانی بوده و گاهی به جای آن حضرت نماز می خوانده و در برخی نقل ها آمده که پس از ضربت خوردن امام، او جلو آمده و نماز را ادامه داد - گفته شده است که وقتی ابن ملجم ضربه را زد که امام در نماز بود. (همان، ص 30، ش 6)