خواجه شهاب الدین عبدالله مروارید ( ۸۶۵ - ۹۲۲ ه. ق /۱۴۶۱ - ۱۵۱۶ م ) متخلص به بیانی و معروف به کرمانی فرزند خواجه شمس الدین محمد کرمانی، خوشنویس، نویسنده، شاعر و سیاست مدار نامدار اواخر سده نهم و اوایل سده دهم بود. افشان غبار و رنگ آمیزی ابر کاغذ از ابداعات اوست. او در نظم و نثر دست داشت، بیشتر اقلام خط را خوش می نوشت و در موسیقی و علم ادوار صاحب نظر بود.
... [مشاهده متن کامل]
بیانی در دربار سلطان حسین بایقرا سمت وزارت داشت و مدتی هم در دربار شاه اسماعیل اول خدمت کرد. در خطوط ششگانه شاگرد عبدالله طباخ و در خط تعلیق شاگرد خواجه تاج الدین سلمانی بود.
شهاب الدین در ۸۶۵ ه. ق به دنیا آمد. آنها از ایرانیانی بودند که در کرمان زندگی می کردند، اما به دلیل هجوم ترکمانهای قراقوینلو، مجبور به ترک کرمان و سفر به هرات شدند؛ لذا شهاب الدین، تقریباً تمام عمرش را در هرات سپری کرد. پدرش، شمس الدین محمدصدر مروارید، از بزرگزادگان و اشراف کرمان بود و بعد از کوچ به هرات، مورد عنایت سلطان ابوسعید محمد قرار گرفت و ابتدا وزیر او و سپس وزیر سلطان حسین بایقرا شد. گفته می شود وقتی شمس الدین محمد از طرف امرای تیموری به مأموریتی به بحرین رفت در راه بازگشت چند دانه مروارید پربها با خود آورد و به این سبب به «مروارید» مشهور شد و این نام درخاندانش ماند.
شهاب الدین مروارید نیز به تبع پدر، در ابتدای جوانی به دربار سلطان حسین بایقرا راه پیدا کرد و پس از مدتی به مقام صدارت رسید و همچنین منصب دیوان «رسالت و پروانه» به او واگذار گشت و از آن پس در جرگهٔ امرا درآمد و به جای امیر علی شیر نوایی بر فرمانها و منشورهای سلطانی مهر می زد. پندنامه ای از علی شیر نوایی در کتابخانه ملک موجود است که هنگام سفر حج خطاب به بیانی نوشته که نشاندهنده جایگاه او را نزد این وزیر هنردوست است. پس از آنکه شاه اسماعیل اول صفوی در ۹۱۸ ه. ق خراسان را تصرف کرد، بیانی را نزد خود فراخواند. مشخص نیست که وی در دستگاه حکومتی شاه اسماعیل چه منصبی داشته، اما به گفته نفیسی به وزارت شاه اسماعیل رسیده بوده است.
خواجه شهاب الدین عبدالله مروارید بیانی در ۹۲۲ ه. ق، بر اثر بیماری آبله درگذشت.
شاید مهم ترین و ماندگارترین ویژگی خواجه شهاب الدین عبدالله مروارید از میان توانمندی های متفاوت او خوشنویسی باشد او در تمامی انواع خطوط مختلف توانایی و تسلط داشت؛ و بیشتر تذکره نویسان وی را در خوشنویسی به طور مطلق ستوده اند هرچند در تاریخ رشیدی آمده که نستعلیق را پس از سلطان محمد نور کسی به شیوایی و شیوهٔ او چون خواجه عبدالله بیانی ننوشته است. افزون برآن مصطفی عالی افندی در مناقب هنروران مهارت ویژه او را در چپ نویسی ستوده است. وی خطوط اصول را نزد مولانا عبدالله طبّاخ هروی فراگرفت و خط تعلیق را از روی خط خواجه تاج الدین سلمانی مشق کرد. سام میرزا صفوی از شاگردان خواجه بوده است و به احترام مقام استادیِ او، شرح حال مفصلی در تدکرهٔ خود از عبدالله بیانی آورده است.
... [مشاهده متن کامل]
بیانی در دربار سلطان حسین بایقرا سمت وزارت داشت و مدتی هم در دربار شاه اسماعیل اول خدمت کرد. در خطوط ششگانه شاگرد عبدالله طباخ و در خط تعلیق شاگرد خواجه تاج الدین سلمانی بود.
شهاب الدین در ۸۶۵ ه. ق به دنیا آمد. آنها از ایرانیانی بودند که در کرمان زندگی می کردند، اما به دلیل هجوم ترکمانهای قراقوینلو، مجبور به ترک کرمان و سفر به هرات شدند؛ لذا شهاب الدین، تقریباً تمام عمرش را در هرات سپری کرد. پدرش، شمس الدین محمدصدر مروارید، از بزرگزادگان و اشراف کرمان بود و بعد از کوچ به هرات، مورد عنایت سلطان ابوسعید محمد قرار گرفت و ابتدا وزیر او و سپس وزیر سلطان حسین بایقرا شد. گفته می شود وقتی شمس الدین محمد از طرف امرای تیموری به مأموریتی به بحرین رفت در راه بازگشت چند دانه مروارید پربها با خود آورد و به این سبب به «مروارید» مشهور شد و این نام درخاندانش ماند.
شهاب الدین مروارید نیز به تبع پدر، در ابتدای جوانی به دربار سلطان حسین بایقرا راه پیدا کرد و پس از مدتی به مقام صدارت رسید و همچنین منصب دیوان «رسالت و پروانه» به او واگذار گشت و از آن پس در جرگهٔ امرا درآمد و به جای امیر علی شیر نوایی بر فرمانها و منشورهای سلطانی مهر می زد. پندنامه ای از علی شیر نوایی در کتابخانه ملک موجود است که هنگام سفر حج خطاب به بیانی نوشته که نشاندهنده جایگاه او را نزد این وزیر هنردوست است. پس از آنکه شاه اسماعیل اول صفوی در ۹۱۸ ه. ق خراسان را تصرف کرد، بیانی را نزد خود فراخواند. مشخص نیست که وی در دستگاه حکومتی شاه اسماعیل چه منصبی داشته، اما به گفته نفیسی به وزارت شاه اسماعیل رسیده بوده است.
خواجه شهاب الدین عبدالله مروارید بیانی در ۹۲۲ ه. ق، بر اثر بیماری آبله درگذشت.
شاید مهم ترین و ماندگارترین ویژگی خواجه شهاب الدین عبدالله مروارید از میان توانمندی های متفاوت او خوشنویسی باشد او در تمامی انواع خطوط مختلف توانایی و تسلط داشت؛ و بیشتر تذکره نویسان وی را در خوشنویسی به طور مطلق ستوده اند هرچند در تاریخ رشیدی آمده که نستعلیق را پس از سلطان محمد نور کسی به شیوایی و شیوهٔ او چون خواجه عبدالله بیانی ننوشته است. افزون برآن مصطفی عالی افندی در مناقب هنروران مهارت ویژه او را در چپ نویسی ستوده است. وی خطوط اصول را نزد مولانا عبدالله طبّاخ هروی فراگرفت و خط تعلیق را از روی خط خواجه تاج الدین سلمانی مشق کرد. سام میرزا صفوی از شاگردان خواجه بوده است و به احترام مقام استادیِ او، شرح حال مفصلی در تدکرهٔ خود از عبدالله بیانی آورده است.
