شنود ارتباطات مخابراتی

شنود مکالمه های تلفنی، به معنای این است که ارگان قانونی و اطلاعاتی در صورتی که نیاز این کار را به هر دلیلی تشخیص دهد، امکان این را داشته باشد که شماره آن تلفن یا تلفن همراه را زیر نظر قرار دهد. به بیان گسترده تر، همه مکالمه ها، پیامک های نوشتاری ( SMS ) و تصویری ( MMS ) ، ارتباط با اینترنت ( GPRS ) که به آن شماره می رسند یا از آن فرستاده می شوند، مورد شنود قرار می گیرند. [ ۱]
این شنود می تواند هم زمان باشد یا تنها ضبط و آرشیو شود و بعد مورد بررسی قرار گیرد. [ ۱] روش های فنی شنود در لایه های زیری مخابراتی شبکه تلفن همراه با روش های شنود و فیلترینگ اینترنت مشابه ( بررسی بسته های اطلاعاتی ) است. [ ۱]
شنود به هیچ وجه قابل شناسایی نیست و فرد تحت نظر، متوجه شنود نمی شود. اینگونه نیست که صدایی بیاید یا در مکالمه تأخیری احساس شود، بلکه حتی کیفیت مکالمه نیز هیچ تفاوتی نمی کند. شماره ها و موقعیت کسانی که با شماره زیرنظر تماس می گیرند، نیز ثبت می شود و همین طور هرگونه فعالیت دیگر چون انتقال مکالمه به شماره دیگر ( Call Divert ) یا کنفرانس سه نفره و غیره نیز در پروتکل ثبت می شود. تغییر موقعیت جغرافیایی و تغییر سلول رادیویی اختلالی در شنود ایجاد نمی کند و تمام این فعالیت ها ثبت می شوند. [ ۱]
کنترل و شنود ( و نه فقط ضبط ) مکالمات تلفن های همراه و ثابت در بسیاری از کشورها همچون ایالات متحده آمریکا به واسطه اقدامات تروریستی سال هاست رسماً انجام می شود و در برخی کشورهای اروپایی همچون یونان نیز این اقدام به صورت غیررسمی و زیرزمینی صورت می پذیرد.
در ایران، طبق قانون، نهادی که بخواهد به شنود مکالمات تلفنی بپردازد باید باحکم قاضی یا دادستان این کار را انجام بدهد و برای شنود تک تک افراد نیاز به حکم جداگانه از سوی قوه قضاییه است. [ ۱] [ ۲]
روزنامه هم میهن ۱۷ خرداد ۱۳۸۴ از ضبط و نگهداری مکالمات تلفن همراه و پیام کوتاه تا شش ماه توسط وزارت ارتباطات به دستور رئیس قوه قضائیه خبر داد. محمد سلیمانی وزیر ارتباطات گفته است: «اکنون با امکانات دیجیتالی که ایجاد شده است امکان ضبط وجود دارد اما هرکسی نمی تواند به مکالمات شهروندان دسترسی پیدا کند، مگر اینکه حکم قضایی داشته باشد. »[ ۳]
روزنامه تاتس در برلین نوشته بود که ایران از تکنولوژی DPI ) Deep Packet Inspection ) برای شنود اینترنت برخوردار است. این به این مفهوم است که تجهیزات شنود می توانند همه گونه بسته های اطلاعاتی را بگشایند. البته چنانچه کاربران از فیلترشکن های VPN - based استفاده کنند، اگر تجهیزات شنود بسته ها را بگشایند، قادر به تشخیص محتوای آن ها نخواهند بود. [ ۴]