شنسبانیان

دانشنامه آزاد فارسی

شنْسَبانیان
(یا: آل شنسب؛ غوریان) سلسله ای از امرای محلی (حک: ۵۴۳ـ۶۱۲ق) در نواحی غور، فیروزکوه و غزنین در افغانستان . ایشان نسب خود را به شَنْسَبْ نامی ، از بزرگان غور می رساندند که گویند از نژاد ضحاک تازی بود و نزد حضرت علی (ع ) اسلام آورد. یکی از اعقاب شنسب به نام فولاد غوری ، با کمک ابومسلم خراسانی عمال بنی امیه را از خراسان بیرون راند و بدین سان به امارت رسید. غوریان را می توان به چند شاخه تقسیم کرد: شاخه ای که در غور سلطنت می کرد و پایتخت آنان فیروزکوه بود؛ شاخۀ دیگری که در طخارستان (در شمال غور) بودند و مرکزشان بامیان بود؛ شاخه ای از آن ها نیز بعد از تصرف غزنین ، در آن جا حکومت کردند. سلطان محمود غزنوی ، محمد سوری (از امیران غور) را، که پیوسته متعرض متصرفات غزنویان در حدود بُست می شد، در ۴۰۱ مغلوب کرد و حکومت غور را به پسر وی ، ابوعلی ، واگذار کرد. از آن پس امرای غور دست نشاندۀ سلاطین غزنوی شدند. در عصر بهرام شاه غزنوی کشاکشی میان او و امرای غور پیش آمد که به کشته شدن قطب الدین محمد غوری و سیف الدین سوری، دو تن از امرای غوری، به دست بهرام شاه انجامید. پس از تصرف و به آتش کشیدن غزنین به دست علاءالدین حسین غوری معروف به جهانسوز، شنسبانیان غور اهمیت بسیار یافتند و با غلبۀ علاءالدین بر سنجر سلجوقی، بسیاری از سرزمین های مجاور مانند بلخ و هرات و سیستان و طخارستان بر حوزۀ سلطنت آنها افزوده شد و اخلاف آنها با خوارزمشاهیان نیز در افتادند. معزالدین محمد سام ، معروف به شهاب الدین غوری، لاهور را گرفت و غزنویان را به کلی برانداخت و حتی در مناطق شمالی و مرکزی هند نیز فتوحاتی کرد اما با قتل او دولت آل شنسب دچار ضعف و تجزیه شد و عاقبت به دست سلطان محمد خوارزمشاه این سلسله برافتاد.

پیشنهاد کاربران

بپرس