شناساگر یا معرف پی اچ ( به انگلیسی: PH indicator ) ماده هایی هستند که با کمک آن ها می توان تشخیص داد که محلولی اسیدی یا بازی است. در حالت کلی، شناساگرها ماده ای رنگی هستند که معمولاً از مواد گیاهی بدست می آیند و می توانند به شکل اسیدی یا بازی موجودیت یابند. شناساگرها برای شناسایی اسیدها و بازها به ما کمک می کنند.
برای تعیین نقطه پایان در حین تیتر کردن از ترکیبات شیمیایی مشخص استفاده می شود که در نزدیکی نقطه تعادل در اثر تغییر غلظت مواد تیترشونده شروع به تغییر رنگ می کنند. این ترکیبات، مواد رنگی شناساگر می باشند. به عبارتی دیگر، شناساگرها ماده ای رنگی هستند که رنگ آن ها در محیط اسیدی و قلیایی با هم تفاوت دارد.
یکی از ساده ترین راه تخمین کمی PH، استفاده از یک شناساگر است. با افزودن مقدار کمی از یک شناساگر به یک محلول، تشخیص اسیدی یا بازی بودن آن ممکن می شود. در صورت مشخص بودن PH، تغییر شناساگر از یک شکل به شکل دیگر، با توجه به رنگ مشاهده شده، می توان تعیین کرد که PH محلول کم تر یا بیشتر از این مقدار است. شیمیدان ها از این گونه مواد برای شناسایی اسیدها و بازها کمک می گیرند.
شناساگرهای زیادی وجود دارد که معروفترین آن ها لیتموس ( تورنسل ) است که در محیط اسیدی، قرمز، در محیط بازی، آبی و در حدود خنثی بنفش رنگ است. تغییر رنگ آن در نزدیکی PH برابر ۷ رخ می دهد. در هر حال تغییر رنگ ناگهانی نیست. فنل فتالئین، معرف دیگری است که بیشتر برای بازها قابل استفاده است. این ماده جامدی سفید رنگ است که در آزمایشگاه محلول الکلی آن را بکار می برند. این محلول در محیط اسیدی بی رنگ و در محیط قلیایی رقیق ارغوانی است.
می توان از آب کلم سرخ نیز به عنوان یک شناساگر اسید و باز استفاده کرد. از آمیختن شناساگرهای مختلف با یکدیگر نوار کاغذی بدست می آید که با یک مقیاس رنگ مقایسه ای همراه است و برای اندازه گیری های تقریبی PH به طور گسترده کاربرد دارد.
شناساگر داخلی: اگر به محلول تیتر شونده، چند قطره از یک شناساگر افزوده شود و پس از پایان عمل تغییر رنگ در محلول ایجاد شود، چنین شناساگری را شناساگر داخلی یا درونی نامند.
شناساگر خارجی: در برخی حالات قبل از آن که نقطه پایان به ظهور برسد، بین شناساگر و محلول تیتر شونده یک واکنش صورت می گیرد و در این حالت نقطه پایان بسیار سریع پدیدار می شود، مثل تیتر کردن فسفات با استات اورانیل در حضور شناساگر فروسیانور پتاسیم، فروسیانور پتاسیم با یون های اورانیل قبل از رسیدن به نقطه پایان واکنش می دهد.
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلفبرای تعیین نقطه پایان در حین تیتر کردن از ترکیبات شیمیایی مشخص استفاده می شود که در نزدیکی نقطه تعادل در اثر تغییر غلظت مواد تیترشونده شروع به تغییر رنگ می کنند. این ترکیبات، مواد رنگی شناساگر می باشند. به عبارتی دیگر، شناساگرها ماده ای رنگی هستند که رنگ آن ها در محیط اسیدی و قلیایی با هم تفاوت دارد.
یکی از ساده ترین راه تخمین کمی PH، استفاده از یک شناساگر است. با افزودن مقدار کمی از یک شناساگر به یک محلول، تشخیص اسیدی یا بازی بودن آن ممکن می شود. در صورت مشخص بودن PH، تغییر شناساگر از یک شکل به شکل دیگر، با توجه به رنگ مشاهده شده، می توان تعیین کرد که PH محلول کم تر یا بیشتر از این مقدار است. شیمیدان ها از این گونه مواد برای شناسایی اسیدها و بازها کمک می گیرند.
شناساگرهای زیادی وجود دارد که معروفترین آن ها لیتموس ( تورنسل ) است که در محیط اسیدی، قرمز، در محیط بازی، آبی و در حدود خنثی بنفش رنگ است. تغییر رنگ آن در نزدیکی PH برابر ۷ رخ می دهد. در هر حال تغییر رنگ ناگهانی نیست. فنل فتالئین، معرف دیگری است که بیشتر برای بازها قابل استفاده است. این ماده جامدی سفید رنگ است که در آزمایشگاه محلول الکلی آن را بکار می برند. این محلول در محیط اسیدی بی رنگ و در محیط قلیایی رقیق ارغوانی است.
می توان از آب کلم سرخ نیز به عنوان یک شناساگر اسید و باز استفاده کرد. از آمیختن شناساگرهای مختلف با یکدیگر نوار کاغذی بدست می آید که با یک مقیاس رنگ مقایسه ای همراه است و برای اندازه گیری های تقریبی PH به طور گسترده کاربرد دارد.
شناساگر داخلی: اگر به محلول تیتر شونده، چند قطره از یک شناساگر افزوده شود و پس از پایان عمل تغییر رنگ در محلول ایجاد شود، چنین شناساگری را شناساگر داخلی یا درونی نامند.
شناساگر خارجی: در برخی حالات قبل از آن که نقطه پایان به ظهور برسد، بین شناساگر و محلول تیتر شونده یک واکنش صورت می گیرد و در این حالت نقطه پایان بسیار سریع پدیدار می شود، مثل تیتر کردن فسفات با استات اورانیل در حضور شناساگر فروسیانور پتاسیم، فروسیانور پتاسیم با یون های اورانیل قبل از رسیدن به نقطه پایان واکنش می دهد.
wiki: شناساگر پی اچ