شِلِه، کارْل (۱۷۴۲ ـ۱۷۸۶)(Scheele, Karl)
شِلِه، کارْل
شیمی دان و داروساز سوئدی. برای اولین بار بسیاری از عناصر و ترکیبات، از جمله اکسیژن (ح ۱۷۷۲) و کلر (حدود ۱۷۷۴) را جداسازی کرد، هر چند کلر را به منزلۀ عنصر شناسایی نکرد. او نشان داد که اکسیژن در تنفس گیاهان و ماهی ها دخالت دارد. در کتاب آزمایش هایی در زمینۀ هوا و آتش (۱۷۷۷) ثابت کرد که اتمسفر از دو گاز تشکیل شده است: یکی گازی که موجب احتراق می شود (اکسیژن) و آن را «هوای آتش» نامید، دیگری هم گازی است که از احتراق جلوگیری می کند (نیتروژن) و آن را «هوای بی اثر» نامید. به این ترتیب، دو سال قبل از آن که جوزف پریستلی اکسیژن را کشف کند، وجود آن را پیش بینی کرده بود. شِله در اشترالزوند، واقع در پومرانی، اکنون در آلمان، زاده شد. در چهارده سالگی شاگرد داروفروشی در گوتبورگ بود. پس از کسب تجربه در این شغل، از طریق مالمو به استکهلم رفت و در ۱۷۷۰، در اوپسالا اقامت گزید. در آن جا استعدادش در مقام شیمی دان آشکار شد. هر چند موقعیت های علمی و دانشگاهی چندی در آلمان و انگلستان به او پیشنهاد شد، از ۱۷۷۵ در شهر کوچک کوپنیگ، در لِیک مالارنۀ وستمانلاند، داروخانه ای دایر کرد. کشفیات شله عبارت اند از اسید آرسنیک، تنگستات کلسیم (شیلیت)، اسید سیتریک، آرسنیت مس (سبز شله)، گلیسرول، سیانید هیدروژن، اسید هیدروسیانیک، فلوئورید هیدروژن، سولفید هیدروژن، اسید لاکتیک، منگنز، اسید اکسالیک، نیتروژن، پرمنگنات، اسید اوریک، و اسید مالیک. همچنین، کشف کرد که نور ممکن است نمک های نقرۀ خاصی را تغییر دهد. این کشف ۵۰ سال قبل از آن صورت گرفت که از نمک های نقره در امولسیون های عکاسی استفاده کنند.
شِلِه، کارْل
شیمی دان و داروساز سوئدی. برای اولین بار بسیاری از عناصر و ترکیبات، از جمله اکسیژن (ح ۱۷۷۲) و کلر (حدود ۱۷۷۴) را جداسازی کرد، هر چند کلر را به منزلۀ عنصر شناسایی نکرد. او نشان داد که اکسیژن در تنفس گیاهان و ماهی ها دخالت دارد. در کتاب آزمایش هایی در زمینۀ هوا و آتش (۱۷۷۷) ثابت کرد که اتمسفر از دو گاز تشکیل شده است: یکی گازی که موجب احتراق می شود (اکسیژن) و آن را «هوای آتش» نامید، دیگری هم گازی است که از احتراق جلوگیری می کند (نیتروژن) و آن را «هوای بی اثر» نامید. به این ترتیب، دو سال قبل از آن که جوزف پریستلی اکسیژن را کشف کند، وجود آن را پیش بینی کرده بود. شِله در اشترالزوند، واقع در پومرانی، اکنون در آلمان، زاده شد. در چهارده سالگی شاگرد داروفروشی در گوتبورگ بود. پس از کسب تجربه در این شغل، از طریق مالمو به استکهلم رفت و در ۱۷۷۰، در اوپسالا اقامت گزید. در آن جا استعدادش در مقام شیمی دان آشکار شد. هر چند موقعیت های علمی و دانشگاهی چندی در آلمان و انگلستان به او پیشنهاد شد، از ۱۷۷۵ در شهر کوچک کوپنیگ، در لِیک مالارنۀ وستمانلاند، داروخانه ای دایر کرد. کشفیات شله عبارت اند از اسید آرسنیک، تنگستات کلسیم (شیلیت)، اسید سیتریک، آرسنیت مس (سبز شله)، گلیسرول، سیانید هیدروژن، اسید هیدروسیانیک، فلوئورید هیدروژن، سولفید هیدروژن، اسید لاکتیک، منگنز، اسید اکسالیک، نیتروژن، پرمنگنات، اسید اوریک، و اسید مالیک. همچنین، کشف کرد که نور ممکن است نمک های نقرۀ خاصی را تغییر دهد. این کشف ۵۰ سال قبل از آن صورت گرفت که از نمک های نقره در امولسیون های عکاسی استفاده کنند.
wikijoo: شله،_کارل_(۱۷۴۲_ـ۱۷۸۶)