شقاق مقعد

شقاق مقعد یا آنال فیشر ( فرانسوی: Fissure anale ) وضعیتی بسیار دردناک است که حاصل زخم سطحی یا پارگی در ناحیه پوشش سلولی مقعد است. شقاق به صورت یک خط طولی است که در نیمه تحتانی کانال مقعد در ناحیه زیر خط دندانه ای ایجاد می شود و چون این ناحیه حسگرهای بسیار زیادی دارد، یک وضعیت فوق العاده دردناک را برای فرد بیمار ایجاد می کند. خون ریزی بعد اجابت از دیگر وضعیت های این بیماریست دوره درمان ان حدود یک ماه تا ۶ماه است معمولا در موارد حاد زخمی داخل کانال مقعدی است
• ترومای ناشی از عبور مدفوع سفت یا اسهال طولانی
• زایمان
• سابقه جراحی مقعد
• سوء مصرف ملین ها
• آمیزش جنسی مقعدی
• یبوست
شقاق به دو نوع حاد و مزمن تقسیم می شود. شقاقی که زیر دوازده هفته طول کشیده باشد، شقاق حاد در نظر گرفته می شود. این نوع شقاق می تواند به اسپاسم اسفنکتر داخلی مقعد منجر شود که این مسئله به نوبه خود باعث گسترش پارگی و درد شدید و کاهش خونرسانی به آنودرم می شود. این چرخه درد، اسپاسم و کاهش خونرسانی ( ایسکمی ) سبب عدم بهبودی زخم شده و بنابراین شقاق مزمن ایجاد می شود.
بیش از ۹۰ درصد شقاق ها در قسمت خلفی میانی مقعد ایجاد می شوند. سایر موارد در قدامی میانی مقعد دیده می شوند. حدود یک درصد موارد نیز دو طرفه می باشند. علت شایع تر بودن شقاق در قسمت خلفی را خونرسانی ضعیف تر این بخش در مقایسه با بخش قدامی می دانند. اگر شقاق مزمن در مناطقی بجز خط وسط مشاهده شود می تواند دال بر بیماریهایی مانند سیفیلیس, ایدز, کرون و لوسمی باشد.
درد شدید و خون ریزی از مقعد در هنگام دفع مدفوع. خون معمولاً به صورت رگه ای بر روی مدفوع دیده می شود. گاه به قدری درد شدید است که فرد اجازه معاینه را نمی دهد. در این موارد و نیز در مواردی که شک به آبسه پری آنال وجود دارد، بهتر است فرد در زیر بیهوشی مورد معاینه قرار گیرد. شقاق حاد به شکل یک خط طولی است، حال آن که شقاق مزمن یک زخم وسیع تر است که لبه های برجسته ای داشته و فیبرهای سفید عضله اسفنکتر داخلی مقعد در کف آن مشاهده می گردد. اغلب در سمت بیرونی این زخم، یک منگوله پوستی ( Skin tag ) و در سمت درونی آن یک پاپیلای مقعدی هیپرتروفیه ( sentinel pile ) یا زائده نگهبان دیده می شود.
اهداف درمان های اولیه ای که برای شقاق های مقعدی طراحی شده اند و اغلب بسیار موفقیت آمیز نیز هستند، مبتنی بر نرم تر کردن مدفوع و گذر آسان تر آن از مقعد و جلوگیری از بروز یبوست می باشند. نوشیدن مایعات فراوان و گرفتن یک رژیم غذایی با داشتن فیبر بالا واحتمالا استفاده از نرم کننده ها و حجم دهنده های مدفوعی در این روش ها انجام می پذیرد. جهت درمان باید سیکل درد، اسپاسم و ایسکمی شکسته شود. اولین قدم درمانی تجویز ملین هایی است که مدفوع را حجیم و شل می کنند و همراه با آن نشستن در لگن آبگرم را توصیه می کنیم. در این مرحله تجویز پماد آنتی هموروئید ( حاوی مواد بیحس کننده، کورتون و مواد نرم کننده می باشد ) یا ژل لیدوکائین می تواند کمک کننده باشد. اغلب موارد شقاق حاد با چنین درمانی بهبود می یابند. در صورتی که پاسخ درمانی کافی گرفته نشد، یا شقاق از نوع مزمن بود، می توان از داروهای دیگری استفاده کرد.