شعرای یمانی

شِعْرایِ یَمانی (Sirius)
درخشان ترین ستارۀ آسمان شب در فاصلۀ۸.۶ سال نوری از خورشید، در صورت فلکی کلب اکبر. شِعرایِ یَمانی ستاره ای دوگانه است: شعرای یمانی A ستاره ای سفید با جرم ۲.۳برابر جرم خورشید، قطر ۱.۸برابر قطر خورشید، و درخشندگی واقعی ۲۳ برابر خورشید است و هر ۵۰ سال یک بار بر گرد شعرای یمانی B، که یک کوتولۀ سفید است، مدارپیمایی می کند. شعرای یمانی B ندیمی از قدر هشتم است که گاهی به آن «ندیم تاریک» نیز می گویند. در قرن ۱۹، اخترشناس آلمانی، فریدریش بِسِل، شعرای یمانی B را با توجه به تأثیر گرانشی آن بر حرکت خاص شعرای یمانی A کشف کرد. نام دیگر شعرای یمانی، «کلب جبّار»، به روزگار مصر باستان باز می گردد. در آن زمان، ناخوشایندی فصل داغ تابستان، که به «روزهای سگ» معروف بود، به تأثیر شعرای یمانی نسبت داده می شد که در آغاز این فصل، در مقارنه با خورشید قرار می گرفت. در مصر باستان، نشانۀ تصویری این ستاره به شکل سگ بود و پدیدار شدن مجدد آن در آسمان پگاه نشانی از طغیان سالیانۀ نیل محسوب می شد. شعرای یمانی B نخستین بار در ۱۸۶۲ دیده شد، اما در دهۀ ۱۹۲۰ بود که به منزلۀ نخستین نمونۀ شناسایی شدۀ کوتولۀ سفید شناسایی شد.