شرور و تفاوت ها

[ویکی فقه] یکی از بحث های مهم و دیرینه در الهیات، بحث شرور است که در موارد مختلف مطرح گردیده است.
یکی از موارد طرح این بحث در الهیات در مسئله توحید در خالقیت است. زیرا دوگانه پرستان به دو آفریدگار عقیده داشته اند یکی آفریدگار خیر و دیگری آفریدگار شرور. در مباحث توحید این شبهه را بررسی نمودیم. از دیگر موارد طرح بحث شرور، مسئله عدل الهی است که از زوایای گوناگون مطرح شده است، گاهی از زاویه عدل تکوینی و نظام احسن وجود، و گاهی از زاویه غایتمندی جهان و این که فلسفه جهان طبیعت، آن است که انسان از آن بهره مند گردد، در حالی که شرور طبیعی به انسان زیان می رسانند. و گاهی از این زاویه که از منظر جهان بینی الهی، پاره ای از حوادث ناگوار پی آمدهای اعمال بشر است، در حالی که این پی آمدها همیشه به خطاکاران باز نمی گردد، بلکه دیگران به آن مبتلا می شوند. اینها موارد گوناگونی است که از شرور به عنوان معارض با عدل الهی (اعم از عدل تکوینی و کیفری) یاد شده است. و فلاسفه و متکلمان اسلامی هر یک به شیوه ای به بررسی و حل آن پرداخته اند.گستردگی دامنه این بحث مانع از آن است که بتوان همه موارد آن را در یک درس بررسی نمود. لذا ضمن دو درس به بررسی و تحلیل آن خواهیم پرداخت.
شبهه تنافی شرور با نظام احسن
برهان نظم احسن را در بحث قبل یادآور شدیم، شبهه شرور در این باره این است که شرور _اعم از طبیعی، اخلاقی و بشری_ با احسن بودن نظام طبیعت منافات دارد، مقتضای نظام احسن این است که جهان از شرور مبرا باشد.
← پاسخ شبهه
غیر از واجب الوجود بالذات، آنچه دارای واقعیت و وجود است، دو عالم است، یکی عالم مفارقات و مجردات و دیگری عالم طبیعت و مادیات، و شرور تنها در عالم طبیعت و ماده ظهور می کنند، زیرا ماهیت شر، عدمی است، عدم آنچه برای چیزی مطلوب و ممکن است، و آن یا عدم کمال اولی (صورت نوعیه)، و یا عدم کمال ثانوی آن است، و در هر صورت، عدم، عارض بر شیء و مسبوق به ماده و امکان (امکان استعدادی) است.
← کلام علامه طباطبایی
...