[ویکی نور] شرف النبی (ترجمه شرف المصطفی). شرف النّبی (شرف المصطفی) کتابی است در سیره رسول اکرم(ص). مؤلّف در مقدمه خود ذکری از عنوان کتاب نکرده است.
مؤلّفان کتب تراجم و فهارس از آن به نامهای مختلفی یاد کرده اند چون: "کتاب دلائل النّبّوة" العبر 3/96، شذرات 3/184. "کتاب فی دلائل النبوّة" الانساب 5/102، التّبیین 234. "شرف النّبوّة" کشف الظّنون 1045.به همین عنوان "شرف المصطفی" حاجی خلیفه کتابی به ابن الجوزی نسبت می دهد که احتمالا همان الوفا باحوال (فی فضایل) المصطفی باشد که مکرر به طبع رسیده است.در مقدمه اصل عربی مؤلّف موضوع کتاب را "شرف النّبی" توصیف کرده است: "قال الاستاذ ابوسعد عبدالملک بن ابی عثمان الواعظ-سلّمه اللّه و أتقاه-حدانی الی أن أجمع شرف النّبی-صلّی اللّه علیه-حبّه و الانس بذکره، لأن من أحبّ شیئا اکثر ذکره". و ظاهرا همین، مبنای تسمیه کتاب به "شرف النّبی" و "شرف المصطفی" شده است. باب شانزدهم کتاب هم در شرح شرفهای رسول(ص) در قرآن است. آنچه خرگوشی از آن به "شرف" تعبیر کرده است همان است که در اصطلاح برخی دیگر از مؤلّفان "خصائص" نامیده شده است. از جمله کسانی که به جمع "خصائص" توجّه داشته است ابن کثیر(774-701) است که در پی تألیف کتاب السیرة، کتاب "شمائل الرسول و دلائل نبوته و فضائله و خصائصه" را نوشت و همچنان که از عنوانش برمی آید و در مقدمه اش یاد کرده است در چهار قسمت بوده است: شمائل، دلائل، فضائل و خصائص. ولی از باب خصائص آن (در طبع قاهره 1967 و نسخ اساس آن طبع) چیزی در دست نیست. ولی البته تمامی کتاب شرف النّبی در "خصائص" نیست، غیر از دو بابی در "فضایل" (فضیلتهای پیامبر(ص) بر دیگر انبیا)، قسم اعظم آن در شمائل و دلائل نبوی است؛ چندانکه آن را باید جزء کتاب شمائل و دلائل شمرد از فروع علم سیره. شمائل، ذکر اوصاف خلقی و خُلقی و عادات زندگی رسول(ص) است، و دلائل (أعلام)، ذکر معجزات او.
شرف النّبی ابوسعد خرگوشی در اصل گویا چندین مجلد بوده است و آنچه امروز در دست ماست مختصری از آن است. از نسخ موجود شرف النّبی فقط در پایان نسخه برلین که اقدم نسخه های موجود است اشاره به "اختصار" شده است: "آخر المختصر من کتاب شرف النّبی صلی اللّه علیه وآله و سلّم الطیبین الطاهرین و الاخیار". آیا این اختصار به دست خود مؤلّف صورت گرفته است یا دیگری، بر ما روشن نیست. ولی اگر به دست دیگری صورت گرفته باشد، تاریخ اختصارش مسلما متأخّرتر از نیمه اول قرن پنجم نباید بوده باشد، به دلیل تاریخ کتابت نسخه برلین در جمادی الاولی 447. در هر حال، امروز اثری از اصل مفصل شرف النّبی باقی نیست. و نسخه های موجود همه روایت مختصر آن، و تقریبا همانند یکدیگرند، جز آنکه در نسخ مختلف کما بیشی هایی در شمار ابواب کتاب هست. ولی ترجمه فارسی راوندی که در قرن ششم صورت گرفته است مختصرتر از نسخه های عربی است، و محتمل است که خود راوندی به گاه ترجمه روایاتی را حذف کرده و ابوابی را کوتاه گردانیده باشد، و فرض اینکه مختصری دیگر به عربی وجود داشته که مبنای ترجمه راوندی بوده است بعید می نماید.
مؤلّف در آغاز هر باب اسنادهای خود را ذکر می کند، ولی پس از روایات نخستین هر باب، دیگر روایات بیشتر بی ذکر سند است. در بعض روایات تاریخ سماع ذکر شده است. و متأخّرترین آنها سال 376 است که سال سماع اوست از ابوعمر بستی (نسخه برلینق 225 ب).
شرف النّبی هر چند از منابع درجه اوّل سیره و مغازی نیست و از نظر احتوا بر روایات تاریخی اهمّیتش اندک است و در میانه کتب شمائل و دلائل به پایه کتاب دلائل النبّوة بیهقی نمی رسد، ولی شهرت و رواج و مقبولیّت آن اندک نبوده است. و نه تنها در مشرق که در مغرب جهان اسلام هم معروف بوده است.
مؤلّفان کتب تراجم و فهارس از آن به نامهای مختلفی یاد کرده اند چون: "کتاب دلائل النّبّوة" العبر 3/96، شذرات 3/184. "کتاب فی دلائل النبوّة" الانساب 5/102، التّبیین 234. "شرف النّبوّة" کشف الظّنون 1045.به همین عنوان "شرف المصطفی" حاجی خلیفه کتابی به ابن الجوزی نسبت می دهد که احتمالا همان الوفا باحوال (فی فضایل) المصطفی باشد که مکرر به طبع رسیده است.در مقدمه اصل عربی مؤلّف موضوع کتاب را "شرف النّبی" توصیف کرده است: "قال الاستاذ ابوسعد عبدالملک بن ابی عثمان الواعظ-سلّمه اللّه و أتقاه-حدانی الی أن أجمع شرف النّبی-صلّی اللّه علیه-حبّه و الانس بذکره، لأن من أحبّ شیئا اکثر ذکره". و ظاهرا همین، مبنای تسمیه کتاب به "شرف النّبی" و "شرف المصطفی" شده است. باب شانزدهم کتاب هم در شرح شرفهای رسول(ص) در قرآن است. آنچه خرگوشی از آن به "شرف" تعبیر کرده است همان است که در اصطلاح برخی دیگر از مؤلّفان "خصائص" نامیده شده است. از جمله کسانی که به جمع "خصائص" توجّه داشته است ابن کثیر(774-701) است که در پی تألیف کتاب السیرة، کتاب "شمائل الرسول و دلائل نبوته و فضائله و خصائصه" را نوشت و همچنان که از عنوانش برمی آید و در مقدمه اش یاد کرده است در چهار قسمت بوده است: شمائل، دلائل، فضائل و خصائص. ولی از باب خصائص آن (در طبع قاهره 1967 و نسخ اساس آن طبع) چیزی در دست نیست. ولی البته تمامی کتاب شرف النّبی در "خصائص" نیست، غیر از دو بابی در "فضایل" (فضیلتهای پیامبر(ص) بر دیگر انبیا)، قسم اعظم آن در شمائل و دلائل نبوی است؛ چندانکه آن را باید جزء کتاب شمائل و دلائل شمرد از فروع علم سیره. شمائل، ذکر اوصاف خلقی و خُلقی و عادات زندگی رسول(ص) است، و دلائل (أعلام)، ذکر معجزات او.
شرف النّبی ابوسعد خرگوشی در اصل گویا چندین مجلد بوده است و آنچه امروز در دست ماست مختصری از آن است. از نسخ موجود شرف النّبی فقط در پایان نسخه برلین که اقدم نسخه های موجود است اشاره به "اختصار" شده است: "آخر المختصر من کتاب شرف النّبی صلی اللّه علیه وآله و سلّم الطیبین الطاهرین و الاخیار". آیا این اختصار به دست خود مؤلّف صورت گرفته است یا دیگری، بر ما روشن نیست. ولی اگر به دست دیگری صورت گرفته باشد، تاریخ اختصارش مسلما متأخّرتر از نیمه اول قرن پنجم نباید بوده باشد، به دلیل تاریخ کتابت نسخه برلین در جمادی الاولی 447. در هر حال، امروز اثری از اصل مفصل شرف النّبی باقی نیست. و نسخه های موجود همه روایت مختصر آن، و تقریبا همانند یکدیگرند، جز آنکه در نسخ مختلف کما بیشی هایی در شمار ابواب کتاب هست. ولی ترجمه فارسی راوندی که در قرن ششم صورت گرفته است مختصرتر از نسخه های عربی است، و محتمل است که خود راوندی به گاه ترجمه روایاتی را حذف کرده و ابوابی را کوتاه گردانیده باشد، و فرض اینکه مختصری دیگر به عربی وجود داشته که مبنای ترجمه راوندی بوده است بعید می نماید.
مؤلّف در آغاز هر باب اسنادهای خود را ذکر می کند، ولی پس از روایات نخستین هر باب، دیگر روایات بیشتر بی ذکر سند است. در بعض روایات تاریخ سماع ذکر شده است. و متأخّرترین آنها سال 376 است که سال سماع اوست از ابوعمر بستی (نسخه برلینق 225 ب).
شرف النّبی هر چند از منابع درجه اوّل سیره و مغازی نیست و از نظر احتوا بر روایات تاریخی اهمّیتش اندک است و در میانه کتب شمائل و دلائل به پایه کتاب دلائل النبّوة بیهقی نمی رسد، ولی شهرت و رواج و مقبولیّت آن اندک نبوده است. و نه تنها در مشرق که در مغرب جهان اسلام هم معروف بوده است.
wikinoor: شرف_النبی_(ترجمه_شرف_المصطفی)