[ویکی نور] «شرح کتاب سیبویه»، اثر ابوسعید حسن بن عبدالله مرزبان سیرافی (متوفی 385ق)، مشهور به قاضی ابوسعید سیرافی، قدیمی ترین شرح بر «الکتاب» سیبویه است که به زبان عربی، با تحقیق احمد حسن مهدلی و علی سید علی در پنج جلد منتشر شده است.
کتاب سیبویه، اولین کتاب جامع مسائل علم نحو است که از طریق شاگردش اخفش به دست ما رسیده است . سیبویه با نگارش «الکتاب»، نقشی حیاتی و مهم در رشد و شکوفایی فرهنگ و تمدن اسلامی ایفا کرد. کتاب وی، نه تنها نخستین و ماندگارترین اثر موجود در زمینه دستور زبان عربی است، بلکه دانش های دیگری چون زبان شناسی، لغت، تفسیر، قرائت، بلاغت، حدیث و حتی فقه نیز از آن بهره های فراوانی برده اند و پایه های نخستین خویش را بر این کتاب استوار ساخته اند. آرای سیبویه در «الکتاب» چنان ارزشمند و مهم است که زبان شناسان و دستوریان غرب و شرق جهان در باره این آرا، پژوهش ها و تحقیقات گسترده ای داشته و دیدگاه های مختلفی را دراین باره بیان کرده اند؛ به طوری که نزدیک به یک صد شرح و حاشیه و تعلیقه بر آن در طول بیش از دوازده سده نوشته شده و برای تبیین دیدگاه های سیبویه و بیان ارزش های نهفته در «الکتاب» نیز بیش از یک صد و پنجاه کتاب و بیش از دویست مقاله به زبان های مختلف به نگارش درآمده است .
سمعانی در «الأنساب» گروهی از دانشمندان و پرهیزکاران منسوب به «سیراف» و از جمله هفت تن را به نام و نشان ذکر می کند و مشهورترین آنان را ابوسعید سیرافی مؤلف کتاب حاضر می داند که کسی شرحی بهتر از آن بر این کتاب ننوشته است. حتی کسانی چون ابوعلی فارسی که معاصر سیرافی بود، بر وی حسادت می ورزیدند . ابن الانباری در باره شرح سیرافی بر «الکتاب» سیبویه می گوید: «اگر تنها همین یک کتاب را می داشت بر فضیلت او کافی بود» .
سیرافی شرحش را بدون تمهید و مقدمه ای که شیوه او را توضیح دهد آغاز کرده است، اما با توجه به کتاب می توان به شیوه او در این شرح دست یافت. وی ابتدا تکه ای از کلام سیبویه را ذکر می کند و به دنبال آن به شرح آن عبارت می پردازد. البته او همیشه به این روش ملتزم نیست؛ چنان که در «باب الهمزة» توضیحات خود را بر کلام سیبویه مقدم می کند. سیرافی عبارات را به گونه ای توضیح می دهد که برای خواننده قابل فهم باشد؛ لذا یاقوت در «معجم الأدباء» می نویسد: «نحویون زمان ما سه گروهند: آن که کلامش فهم نمی شود که «رمانی» است؛ آن که بخشی از کلامش فهمیده می شود که «ابوعلی فارسی» است و آن که تمامی کلام او فهمیده می شود که «سیرافی» است» .
وی در شرح مطالب تنها به عبارات سیبویه بسنده نکرده، بلکه مسائل فراوانی و به ویژه آراء نحویون پیش از سیبویه را متعرض شده است؛ به عنوان مثال اقوالی از مبرد را که سیبویه با آن ها مخالف بوده، متعرض شده و همین اقوال، مشهور شده و نحویون بر آن ها تعلیقه زده اند. گاه نیز اقوالی از مبرد را که سیبویه متذکر شده، رد کرده است .
مذهب نحوی سیرافی عموماً بصری بوده و وقتی نظریه ای از آنها را متذکر می شود با لفظ «أصحابنا» می آورد و لذا وی مؤید بصریون بوده و آراء کوفیون را رد می کند .
کتاب سیبویه، اولین کتاب جامع مسائل علم نحو است که از طریق شاگردش اخفش به دست ما رسیده است . سیبویه با نگارش «الکتاب»، نقشی حیاتی و مهم در رشد و شکوفایی فرهنگ و تمدن اسلامی ایفا کرد. کتاب وی، نه تنها نخستین و ماندگارترین اثر موجود در زمینه دستور زبان عربی است، بلکه دانش های دیگری چون زبان شناسی، لغت، تفسیر، قرائت، بلاغت، حدیث و حتی فقه نیز از آن بهره های فراوانی برده اند و پایه های نخستین خویش را بر این کتاب استوار ساخته اند. آرای سیبویه در «الکتاب» چنان ارزشمند و مهم است که زبان شناسان و دستوریان غرب و شرق جهان در باره این آرا، پژوهش ها و تحقیقات گسترده ای داشته و دیدگاه های مختلفی را دراین باره بیان کرده اند؛ به طوری که نزدیک به یک صد شرح و حاشیه و تعلیقه بر آن در طول بیش از دوازده سده نوشته شده و برای تبیین دیدگاه های سیبویه و بیان ارزش های نهفته در «الکتاب» نیز بیش از یک صد و پنجاه کتاب و بیش از دویست مقاله به زبان های مختلف به نگارش درآمده است .
سمعانی در «الأنساب» گروهی از دانشمندان و پرهیزکاران منسوب به «سیراف» و از جمله هفت تن را به نام و نشان ذکر می کند و مشهورترین آنان را ابوسعید سیرافی مؤلف کتاب حاضر می داند که کسی شرحی بهتر از آن بر این کتاب ننوشته است. حتی کسانی چون ابوعلی فارسی که معاصر سیرافی بود، بر وی حسادت می ورزیدند . ابن الانباری در باره شرح سیرافی بر «الکتاب» سیبویه می گوید: «اگر تنها همین یک کتاب را می داشت بر فضیلت او کافی بود» .
سیرافی شرحش را بدون تمهید و مقدمه ای که شیوه او را توضیح دهد آغاز کرده است، اما با توجه به کتاب می توان به شیوه او در این شرح دست یافت. وی ابتدا تکه ای از کلام سیبویه را ذکر می کند و به دنبال آن به شرح آن عبارت می پردازد. البته او همیشه به این روش ملتزم نیست؛ چنان که در «باب الهمزة» توضیحات خود را بر کلام سیبویه مقدم می کند. سیرافی عبارات را به گونه ای توضیح می دهد که برای خواننده قابل فهم باشد؛ لذا یاقوت در «معجم الأدباء» می نویسد: «نحویون زمان ما سه گروهند: آن که کلامش فهم نمی شود که «رمانی» است؛ آن که بخشی از کلامش فهمیده می شود که «ابوعلی فارسی» است و آن که تمامی کلام او فهمیده می شود که «سیرافی» است» .
وی در شرح مطالب تنها به عبارات سیبویه بسنده نکرده، بلکه مسائل فراوانی و به ویژه آراء نحویون پیش از سیبویه را متعرض شده است؛ به عنوان مثال اقوالی از مبرد را که سیبویه با آن ها مخالف بوده، متعرض شده و همین اقوال، مشهور شده و نحویون بر آن ها تعلیقه زده اند. گاه نیز اقوالی از مبرد را که سیبویه متذکر شده، رد کرده است .
مذهب نحوی سیرافی عموماً بصری بوده و وقتی نظریه ای از آنها را متذکر می شود با لفظ «أصحابنا» می آورد و لذا وی مؤید بصریون بوده و آراء کوفیون را رد می کند .
wikinoor: شرح_کتاب_سیبویه
[ویکی فقه] شرح کتاب سیبویه (کتاب). «شرح کتاب سیبویه»، اثر ابوسعید حسن بن عبدالله مرزبان سیرافی (متوفی ۳۸۵ ق)، مشهور به قاضی ابوسعید سیرافی، قدیمی ترین شرح بر «الکتاب» سیبویه است.
«شرح کتاب سیبویه»، اثر ابوسعید حسن بن عبدالله مرزبان سیرافی (متوفی ۳۸۵ ق)، مشهور به قاضی ابوسعید سیرافی، قدیمی ترین شرح بر «الکتاب» سیبویه است که به زبان عربی، با تحقیق احمد حسن مهدلی و علی سید علی در پنج جلد منتشر شده است.
ویژگی های کتاب
کتاب سیبویه، اولین کتاب جامع مسائل علم نحو است که از طریق شاگردش اخفش به دست ما رسیده است. سیبویه با نگارش «الکتاب»، نقشی حیاتی و مهم در رشد و شکوفایی فرهنگ و تمدن اسلامی ایفا کرد. کتاب وی، نه تنها نخستین و ماندگارترین اثر موجود در زمینه دستور زبان عربی است، بلکه دانش های دیگری چون زبان شناسی، لغت، تفسیر، قرائت، بلاغت، حدیث و حتی فقه نیز از آن بهره های فراوانی برده اند و پایه های نخستین خویش را بر این کتاب استوار ساخته اند.
اهمیت آرای سیبویه
آرای سیبویه در «الکتاب» چنان ارزشمند و مهم است که زبان شناسان و دستوریان غرب و شرق جهان درباره این آرا، پژوهش ها و تحقیقات گسترده ای داشته و دیدگاه های مختلفی را در این باره بیان کرده اند؛ به طوری که نزدیک به یکصد شرح و حاشیه و تعلیقه بر آن در طول بیش از دوازده سده نوشته شده و برای تبیین دیدگاه های سیبویه و بیان ارزش های نهفته در «الکتاب» نیز بیش از یکصد و پنجاه کتاب و بیش از دویست مقاله به زبان های مختلف به نگارش درآمده است. سمعانی در «الأنساب» گروهی از دانشمندان و پرهیزکاران منسوب به «سیراف» و از جمله هفت تن را به نام و نشان ذکر می کند و مشهورترین آنان را ابوسعید سیرافی مؤلف کتاب حاضر می داند که کسی شرحی بهتر از آن بر این کتاب ننوشته است. حتی کسانی چون ابوعلی فارسی که معاصر سیرافی بود، بر وی حسادت می ورزیدند.
← دیدگاه ابن الانباری
...
«شرح کتاب سیبویه»، اثر ابوسعید حسن بن عبدالله مرزبان سیرافی (متوفی ۳۸۵ ق)، مشهور به قاضی ابوسعید سیرافی، قدیمی ترین شرح بر «الکتاب» سیبویه است که به زبان عربی، با تحقیق احمد حسن مهدلی و علی سید علی در پنج جلد منتشر شده است.
ویژگی های کتاب
کتاب سیبویه، اولین کتاب جامع مسائل علم نحو است که از طریق شاگردش اخفش به دست ما رسیده است. سیبویه با نگارش «الکتاب»، نقشی حیاتی و مهم در رشد و شکوفایی فرهنگ و تمدن اسلامی ایفا کرد. کتاب وی، نه تنها نخستین و ماندگارترین اثر موجود در زمینه دستور زبان عربی است، بلکه دانش های دیگری چون زبان شناسی، لغت، تفسیر، قرائت، بلاغت، حدیث و حتی فقه نیز از آن بهره های فراوانی برده اند و پایه های نخستین خویش را بر این کتاب استوار ساخته اند.
اهمیت آرای سیبویه
آرای سیبویه در «الکتاب» چنان ارزشمند و مهم است که زبان شناسان و دستوریان غرب و شرق جهان درباره این آرا، پژوهش ها و تحقیقات گسترده ای داشته و دیدگاه های مختلفی را در این باره بیان کرده اند؛ به طوری که نزدیک به یکصد شرح و حاشیه و تعلیقه بر آن در طول بیش از دوازده سده نوشته شده و برای تبیین دیدگاه های سیبویه و بیان ارزش های نهفته در «الکتاب» نیز بیش از یکصد و پنجاه کتاب و بیش از دویست مقاله به زبان های مختلف به نگارش درآمده است. سمعانی در «الأنساب» گروهی از دانشمندان و پرهیزکاران منسوب به «سیراف» و از جمله هفت تن را به نام و نشان ذکر می کند و مشهورترین آنان را ابوسعید سیرافی مؤلف کتاب حاضر می داند که کسی شرحی بهتر از آن بر این کتاب ننوشته است. حتی کسانی چون ابوعلی فارسی که معاصر سیرافی بود، بر وی حسادت می ورزیدند.
← دیدگاه ابن الانباری
...
wikifeqh: شرح_کتاب_سیبویه_(کتاب)