[ویکی نور] شرح تسهیل الفوائد و تکمیل المقاصد، تألیف حسن بن قاسم مرادی (متوفی 749ق) از جمله شروح ارزشمند بر تسهیل الفوائد اثر ابن مالک طائى (ح 600-672ق )، نحوی ، لغوی ، ادیب و ناظم اوایل عصر ممالیک در مصر است.
این کتاب در دو مجلد، با تحقیق ناصر حسین علی منتشر شده است.
ابن مالک، «تسهیل الفوائد و تکمیل المقاصد» را که خلاصه ای از اثر مفقود دیگرش ، الفوائد مى باشد، در 80 باب نوشته است . نخستین باب آن ، «الکلام و ما یتعلق به «و آخرین باب آن، «باب الهجاء» است و احتمالاً چنان که از شرح ناتمام آن برمى آید، آخرین تألیف وی بوده ، اما مرگ به او امان نداده است تا آن را تمام کند و پسرش ابن ناظم آن را کامل کرده است .
تنها فرق مهم این اثر با الفیه این است که این به نظم و آن به نثر است . همچنین در مقایسه ای گذرا بین الفیه و تسهیل الفوائد مشاهده مى شود که همه آنچه در الفیه آمده ، بى کم وکاست در تسهیل الفوائد نیز آمده است؛ جز اینکه ترتیب چند فصل پایانى در تسهیل به هم خورده و مطالب جابه جا شده و برخى از موارد نیز تغییراتى جزئى کرده است؛ بنابراین مى توان گفت که چهار کتاب الکافیه، الوافیه، الفیه و تسهیل الفوائد از نظر محتوا یک اثر بیش نیست .
حال بر ما روشن نیست که این پیچ وتاب ها، شرح ها و مختصرها از برای چه بوده و مؤلف با چه توجیهى کتاب مختصری را شرح مى کرده و دوباره آن را مختصر و بالعکس شرحى را مختصر و دوباره آن را شرح مى کرده است.
بر تسهیل الفوائد شرح های بسیار نوشته اند. از معروف ترین شارحان آن اثیرالدین ابوحیان غرناطى است که شرح ابن مالک و تکمله فرزندش ابن ناظم را با نام «التخییل الملخص من شرح التسهیل» خلاصه کرده و شرح مستقلى نیز با نام «منهج السالک» یا «التذییل و التکمیل فی شرح التسهیل» ، بر آن نوشته و در آن ابن مالک را سخت مورد انتقاد قرار داده است . علاوه بر او، بدرالدین حسن بن قاسم ، شهاب الدین احمد بن یوسف و عبدالرحمان بن عقیل نیز شرح هایى بر آن نوشته اند.
این کتاب در دو مجلد، با تحقیق ناصر حسین علی منتشر شده است.
ابن مالک، «تسهیل الفوائد و تکمیل المقاصد» را که خلاصه ای از اثر مفقود دیگرش ، الفوائد مى باشد، در 80 باب نوشته است . نخستین باب آن ، «الکلام و ما یتعلق به «و آخرین باب آن، «باب الهجاء» است و احتمالاً چنان که از شرح ناتمام آن برمى آید، آخرین تألیف وی بوده ، اما مرگ به او امان نداده است تا آن را تمام کند و پسرش ابن ناظم آن را کامل کرده است .
تنها فرق مهم این اثر با الفیه این است که این به نظم و آن به نثر است . همچنین در مقایسه ای گذرا بین الفیه و تسهیل الفوائد مشاهده مى شود که همه آنچه در الفیه آمده ، بى کم وکاست در تسهیل الفوائد نیز آمده است؛ جز اینکه ترتیب چند فصل پایانى در تسهیل به هم خورده و مطالب جابه جا شده و برخى از موارد نیز تغییراتى جزئى کرده است؛ بنابراین مى توان گفت که چهار کتاب الکافیه، الوافیه، الفیه و تسهیل الفوائد از نظر محتوا یک اثر بیش نیست .
حال بر ما روشن نیست که این پیچ وتاب ها، شرح ها و مختصرها از برای چه بوده و مؤلف با چه توجیهى کتاب مختصری را شرح مى کرده و دوباره آن را مختصر و بالعکس شرحى را مختصر و دوباره آن را شرح مى کرده است.
بر تسهیل الفوائد شرح های بسیار نوشته اند. از معروف ترین شارحان آن اثیرالدین ابوحیان غرناطى است که شرح ابن مالک و تکمله فرزندش ابن ناظم را با نام «التخییل الملخص من شرح التسهیل» خلاصه کرده و شرح مستقلى نیز با نام «منهج السالک» یا «التذییل و التکمیل فی شرح التسهیل» ، بر آن نوشته و در آن ابن مالک را سخت مورد انتقاد قرار داده است . علاوه بر او، بدرالدین حسن بن قاسم ، شهاب الدین احمد بن یوسف و عبدالرحمان بن عقیل نیز شرح هایى بر آن نوشته اند.
wikinoor: شرح_تسهیل_الفوائد_و_تکمیل_المقاصد