[ویکی نور] «شرح بوستان»، شرح کتاب «بوستان» سعدی است که توسط محمد خزائلی منتشر شده است.
لازم به ذکر است که «سعدی نامه» یا «بوستان» منظومه ای است از نوع مثنوی، در حدود پنج هزار بیت در بحر متقارب است که مشتمل بر بیان فضائل اخلاقی و اصول سیاست و تدبیر مملکت و شالوده های تحکیم و حفظ خانه و خانواده است که با صفای صوفیانه و معرفت عارفانه آمیخته و از ریا و سالوس و رذیلت ها اعراض کلی داشته است و اگر مدحتی گفته، بیان حقیقت یا اعلام فضیلتی بوده است.(مقدمه، ص9)
شارح با این کار خدمتی به شعر و ادب فارسی نموده و کوشیده است سیمای ادبی شاعر بزرگ و چیره دستی چون سعدی را هرچه روشنتر بنمایاند و عارض دلفریب معانی را از زیر نقاب سطور و کلمات بهتر نشان دهد. گرچه بوستان سعدی از سادگی ویژه ای برخوردار است و بلاغت سخن سعدی تا جایی است که نکته مبهم و مجهولی برای خواننده ای که زبان فارسی را به درستی آموخته باشد باقی نمی گذارد، با این حال به نظر می رسد برای فهم پاره ای از ابیات دشوار و آگاهی بر اعلام و نکات ادبی بوستان سعدی، تألیف چنین کتابی ضرورت داشته است.آن گونه که پیش از این نیز دانشورانی چند به شرح بوستان و گلستان شیخ سعدی همت گماشته و علاوه بر شرح واژه ها و ابیات دشوار، نکات ادبی و بلاغی این دو شاهکار ادبی را یادآور شده اند و مؤلف نیز به پاره ای از این تألیفات در مقدمه کتاب خود اشاره کرده است. (محمدعلی صادقیان، ص157)
کتاب شرح بوستان خزائلی از ویژگی هایی برخوردار است که می تواند برای خواننده سودمند باشد.توضیحات مؤلف در مورد اعلام بوستان و بیان استشهادات و تلمیحات سعدی از آیات قرآن مجید درخور توجه است.ریشه بسیاری از واژه ها اعم از یونانی، ارمنی، پهلوی، اوستایی و غیره بیان شده و ابیات دشوار بوستان شرح گردیده است.(همان)
شیوه کار شارح چنین بوده که متن کتاب در بالای صفحه آمده و شرح آن در پایین همان صفحه و در برخی از موارد در صفحه بعد آمده است. ایشان الفاظ و جملاتی که نیاز به شرح بوده با شماره گذاری مشخص کرده سپس در پاورقی توضیح داده است.
در بسیاری از موارد اشعار سعدی به آیه و یا روایتی اشاره دارد لذا شارح آن آیه و روایت را آورده و ترجمه می کند.
لازم به ذکر است که «سعدی نامه» یا «بوستان» منظومه ای است از نوع مثنوی، در حدود پنج هزار بیت در بحر متقارب است که مشتمل بر بیان فضائل اخلاقی و اصول سیاست و تدبیر مملکت و شالوده های تحکیم و حفظ خانه و خانواده است که با صفای صوفیانه و معرفت عارفانه آمیخته و از ریا و سالوس و رذیلت ها اعراض کلی داشته است و اگر مدحتی گفته، بیان حقیقت یا اعلام فضیلتی بوده است.(مقدمه، ص9)
شارح با این کار خدمتی به شعر و ادب فارسی نموده و کوشیده است سیمای ادبی شاعر بزرگ و چیره دستی چون سعدی را هرچه روشنتر بنمایاند و عارض دلفریب معانی را از زیر نقاب سطور و کلمات بهتر نشان دهد. گرچه بوستان سعدی از سادگی ویژه ای برخوردار است و بلاغت سخن سعدی تا جایی است که نکته مبهم و مجهولی برای خواننده ای که زبان فارسی را به درستی آموخته باشد باقی نمی گذارد، با این حال به نظر می رسد برای فهم پاره ای از ابیات دشوار و آگاهی بر اعلام و نکات ادبی بوستان سعدی، تألیف چنین کتابی ضرورت داشته است.آن گونه که پیش از این نیز دانشورانی چند به شرح بوستان و گلستان شیخ سعدی همت گماشته و علاوه بر شرح واژه ها و ابیات دشوار، نکات ادبی و بلاغی این دو شاهکار ادبی را یادآور شده اند و مؤلف نیز به پاره ای از این تألیفات در مقدمه کتاب خود اشاره کرده است. (محمدعلی صادقیان، ص157)
کتاب شرح بوستان خزائلی از ویژگی هایی برخوردار است که می تواند برای خواننده سودمند باشد.توضیحات مؤلف در مورد اعلام بوستان و بیان استشهادات و تلمیحات سعدی از آیات قرآن مجید درخور توجه است.ریشه بسیاری از واژه ها اعم از یونانی، ارمنی، پهلوی، اوستایی و غیره بیان شده و ابیات دشوار بوستان شرح گردیده است.(همان)
شیوه کار شارح چنین بوده که متن کتاب در بالای صفحه آمده و شرح آن در پایین همان صفحه و در برخی از موارد در صفحه بعد آمده است. ایشان الفاظ و جملاتی که نیاز به شرح بوده با شماره گذاری مشخص کرده سپس در پاورقی توضیح داده است.
در بسیاری از موارد اشعار سعدی به آیه و یا روایتی اشاره دارد لذا شارح آن آیه و روایت را آورده و ترجمه می کند.
wikinoor: شرح_بوستان