شرح المقدمه الجزریه

[ویکی نور] شرح المقدمة الجزریة نوشته عصام الدین احمد بن مصطفی بن خلیل، مشهور به طاش کبری زاده کتابی است به زبان عربی و با موضوع علوم قرآنی. این اثر یکی از شرح های متعدد بر اشعار حافظ ابن جزری دمشقی در تجوید قرآن است.
کتاب دارای دو بخش اصلی است:
بخش اول که حاصل تلاش محقق کتاب است به معرفی حافظ ابن جزری دمشقی (م 833ق) صاحب نظم کتاب و منظومه او و طاش کبری زاده؛ شارح منظومه ابن جزری و شرحش بر منظومه ابن جزری می پردازد. فرغلی همچنین در ضمن این مباحث به بیان اتصال سند کتاب به ابن جزری می پردازد و 72 مورد از سایر شروحی که در زمان های مختلف بر منظومه او نوشته شده را نام می برد.
بخش دوم کتاب، ارائه متن اصلی نویسنده (عصام الدین احمد بن مصطفی بر اشعار ابن جزری) است.
او در نگارش این اثر از 190 منبع بهره برده است که برخی از آن ها عبارت اند از: الیاءات المشددات فی القرآن و کلام العرب نوشته ابومحمد مکی بن ابوطالب قیسی قیروانی قرطبی، الوافی فی شرح الشاطبیة فی القراءات السبع اثر شیخ عبدالفتاح عبدالغنی القاضی، هدایة القارئ الی تجوید کلام البارئ اثر شیخ عبدالفتاح سید عجمی مرصفی، المستنیر فی القراءات العشر نوشته ابوطاهر بن سوار، المفصل فی علم العربیة تصنیف ابواقاسم محمود بن عمر زمخشری و... .
این کتاب، شرح طاش کبری زاده (احمد بن مصطفی) بر منظومه ابن جزری است. ابن جزری قصیده اش را در بحر رَجَز و ضمن 107 بیت سروده. مطالب این منظومه را می توان بر سه قسم کلی تقسیم کرد؛

[ویکی نور] شرح المقدمه الجزریه (مستکاوی). شرح المقدمة الجزریة شرحی است بر کتاب مقدمه ابن جزری ه، که توسط مستکاوی نوشته شده است و به همت فرغلی عرباوی به تحقیق رسیده است.
ابن جزری در مقدمه اش احکام مربوط به تجوید قرآن را در قالب اشعار عربی بیان کرده است.
افراد زیادی این ابیات را شرح کرده اند که محمود بن عمر بن علی مشهور به مستکاوی خانکی، یکی از آن هاست. چنانچه از دوره زمانی زندگی مستکاوی به دست می آید او این شرح را در قرن دهم هجری بر مقدمه ابن جزری نوشته است. عامل محرک مستکاوی برای نوشتن چنین شرحی، درخواست برخی اهل فن تجوید و علاقه مندان به این رشته بوده است.
مستکاوی در نگاشتن این شرح از منابع و علمای طراز اول استفاده کرده است. او کمتر به اسامی عالمانی که از آنان نقل قول کرده تصریح می کند و گاهی هم اسم مؤلف را می گوید ولی نام کتابش را ذکر نمی کند.
او در شرحش از کتاب های زیر استفاده کرده است:
محقق، مقدمه مفصلی در توصیف مستکاوی و ابن جزری نگاشته است. فرغلی عرباوی در تحقیق این اثر از نسخه خطی دانشگاه الازهر استفاده کرده است. این نسخه مجهول الناسخ، 122 ورق دو صفحه ای دارد و هر صفحه آن دارای 17 سطر است، بسیار خوش خط است و در سال 1179ق. نوشته شده است.