[ویکی نور] شرح الأصول الکافی، از جمله مهم ترین آثار ملاصدرای شیرازی (متوفی 1050ق) و بهترین شروح کتاب شریف اصول کافی است که آن را به مذاق و مشرب فلسفی خود نوشته است
کتاب کافی از همان آغاز مورد عنایت دانش پژوهان اسلامی و مدار عمل اصحاب اثناعشریه بود. همین امر موجب گردید تا بر این کتاب شریف بیش از شصت شرح و حاشیه و تعلیقه و ترجمه پدید آید و مطالب مهمه ی آن توضیح داده شود و مشکلات آن حل گردد و بر مباحث نظری آن اقامه برهان و استدلال شود
شرح اصول کافی، شامل: کتاب العقل، کتاب فضل العلم، کتاب التوحید و... تا باب یازدهم (کتاب الحجة) از اصول کافی و جمعاً شامل شرح 503 حدیث استصدرالمتألهین از سی و چهار جزء کافی فقط به شرح بخشی از اصول کافی؛ یعنی جزء اول (کتاب عقل و جهل)، جزء دوم (کتاب علم)، جزء سوم (کتاب توحید) و بخشی از جزء چهارم (کتاب حجت) توفیق یافته است
چاپ حاضر در چهار جلد به اشراف آیت الله سید محمد خامنه ای با تصحیح، تحقیق و مقدمه محمود فاضل یزدی مطلق] منتشر شده است. از آنجا که از این اثر نسخه های خطی فراوانی در کتابخانه های ایران و خارج موجود است که مصحح در تصحیح و تحقیق جزء اول از چهار نسخه استفاده کرده است. نسخه اصل - که به خط ملاصدراست را با دو نسخه دیگر مقابله کرده است و از نسخه سومی نیز در مواردی استفاده کرده استدر ابتدای کتاب تصاویری از نسخه های مختلف کتاب آمده است
پایان تألیف بخشی از شرح ملاصدرا بر کافی، سال 1044ق و وفات آن بزرگوار 1050ق، است و بنابراین تاریخ تألیف بقیه آن باید بین سال های 1044 تا 1050ق، باشد؛ بنابراین، مسلم است که شرح اصول کافی، آخرین اثر یا از آخرین آثار ملاصدراست که آن را در اواخر عمر؛ یعنی در 65 سالگی تألیف کرده و نسبت به دو کتاب عظیم دیگر او (تفسیر و اسفار) مؤخّر است. در این کتاب از کتاب های «مفاتیح الغیب»، و «أسرار الآیات» (که از آخرین تألیفات اوست)، «شواهد الربوبیة»، «حاشیة الشفاء»، «رسالة حشر الأشیاء و المبدأ و المعاد» یاد شده است
اینکه چرا ملاصدرا برای شرح احادیث اهل بیت(ع) کتاب کافی را انتخاب کرده است، در دیباچه شرح اصول کافی می گوید: «بهترین احادیث و گفتارهایی که از اهل بیت(ع) برای ما روایت شده و درخشنده ترین سخنانی که چون مروارید به هم پیوسته از آنان برای ما نقل شده... احادیث کتاب کافی تألیف امین الاسلام و ثقةالانام شیخ عالم، کامل مجتهد، بارع فاخر محمد بن یعقوب کلینی است»
کتاب کافی از همان آغاز مورد عنایت دانش پژوهان اسلامی و مدار عمل اصحاب اثناعشریه بود. همین امر موجب گردید تا بر این کتاب شریف بیش از شصت شرح و حاشیه و تعلیقه و ترجمه پدید آید و مطالب مهمه ی آن توضیح داده شود و مشکلات آن حل گردد و بر مباحث نظری آن اقامه برهان و استدلال شود
شرح اصول کافی، شامل: کتاب العقل، کتاب فضل العلم، کتاب التوحید و... تا باب یازدهم (کتاب الحجة) از اصول کافی و جمعاً شامل شرح 503 حدیث استصدرالمتألهین از سی و چهار جزء کافی فقط به شرح بخشی از اصول کافی؛ یعنی جزء اول (کتاب عقل و جهل)، جزء دوم (کتاب علم)، جزء سوم (کتاب توحید) و بخشی از جزء چهارم (کتاب حجت) توفیق یافته است
چاپ حاضر در چهار جلد به اشراف آیت الله سید محمد خامنه ای با تصحیح، تحقیق و مقدمه محمود فاضل یزدی مطلق] منتشر شده است. از آنجا که از این اثر نسخه های خطی فراوانی در کتابخانه های ایران و خارج موجود است که مصحح در تصحیح و تحقیق جزء اول از چهار نسخه استفاده کرده است. نسخه اصل - که به خط ملاصدراست را با دو نسخه دیگر مقابله کرده است و از نسخه سومی نیز در مواردی استفاده کرده استدر ابتدای کتاب تصاویری از نسخه های مختلف کتاب آمده است
پایان تألیف بخشی از شرح ملاصدرا بر کافی، سال 1044ق و وفات آن بزرگوار 1050ق، است و بنابراین تاریخ تألیف بقیه آن باید بین سال های 1044 تا 1050ق، باشد؛ بنابراین، مسلم است که شرح اصول کافی، آخرین اثر یا از آخرین آثار ملاصدراست که آن را در اواخر عمر؛ یعنی در 65 سالگی تألیف کرده و نسبت به دو کتاب عظیم دیگر او (تفسیر و اسفار) مؤخّر است. در این کتاب از کتاب های «مفاتیح الغیب»، و «أسرار الآیات» (که از آخرین تألیفات اوست)، «شواهد الربوبیة»، «حاشیة الشفاء»، «رسالة حشر الأشیاء و المبدأ و المعاد» یاد شده است
اینکه چرا ملاصدرا برای شرح احادیث اهل بیت(ع) کتاب کافی را انتخاب کرده است، در دیباچه شرح اصول کافی می گوید: «بهترین احادیث و گفتارهایی که از اهل بیت(ع) برای ما روایت شده و درخشنده ترین سخنانی که چون مروارید به هم پیوسته از آنان برای ما نقل شده... احادیث کتاب کافی تألیف امین الاسلام و ثقةالانام شیخ عالم، کامل مجتهد، بارع فاخر محمد بن یعقوب کلینی است»
wikinoor: شرح_الأصول_الکافی